ZUS sprawdził L4. Chorujemy więcej, ale krócej

Tak wynika z raportu ZUS o absencji chorobowej w 2023 r., do którego dotarła „Rzeczpospolita”.

Częściej, ale mniej dni na zwolnieniach lekarskich

I tak, w całym 2023 r. wystawiono ogółem 21,9 mln zaświadczeń lekarskich z tytułu choroby własnej ubezpieczonych w ZUS. Spędzili na zwolnieniach 237,3 mln dni. Przeciętny mężczyzna nie pracował z powodu choroby 31,38 dnia, a przeciętna kobieta 34,65 dnia. Daje to przeciętną długość absencji chorobowej w 33,14 dnia. W porównaniu z 2022 r. liczba dni spędzonych na zwolnieniu spadła o 0,7 proc., ale liczba zaświadczeń lekarskich zwiększyła się o 0,4 proc. Co oznacza, że w minionym roku ze zwolnień korzystaliśmy chętniej, ale krócej.

Ponadto w 2023 r. w porównaniu z 2022 r. można zaobserwować wzrost zaświadczeń lekarskich wystawionych na krótki okres (tj. od jednego do pięciu dni). Stanowiły 42,2 proc. wszystkich wystawionych L4 ( w 2022 r. 40,6 proc.). Jednocześnie poszybowała w górę liczba zwolnień jednodniowych. W 2023 r. stanowiły 6,6 proc. ogólnej liczby zaświadczeń, a rok wcześniej 5,8 proc.

– Statystyki zwolnień krótkoterminowych faktycznie są niepokojące. Ten trend narasta. Niestety przyczyn wzrostu należałoby szukać w nieuprawnionym wykorzystywaniu zaświadczeń lekarskich. Myślę, że ograniczenie tego zjawiska powinno być jednym z priorytetów obecnego rządu – mówi Łukasz Kozłowski z Federacji Przedsiębiorców Polskich.

Czytaj więcej:

ZUS

Rząd szykuje nowe zasady L4. Ekspert o niedźwiedziej przysłudze dla pracodawców

Rząd pracuje na nowymi zasadami wypłacania świadczenia chorobowego. ZUS ma przejąć od pracodawców wypłatę wynagrodzenia za czas choroby od pierwszego dnia na L4. Ale to nie wszystko. Pojawiła się propozycja, by zasiłek z ZUS wynosił 100 proc. pensji.

Pro

Jak to zrobić? Zdaniem eksperta na pewno krokiem w dobrym kierunku będzie zapowiadane przejęcie przez ZUS wypłaty świadczeń z tytułu choroby już od pierwszego dnia.

– Sprawa będzie dotyczyła środków publicznych, więc może to skłaniać do bardziej wnikliwego przyjrzenia się temu zjawisku. Mam na myśli nie tylko pojedynczych ubezpieczonych, lecz także lekarzy, którzy wystawiają szczególnie dużo krótkich zaświadczeń, zwłaszcza z wykorzystaniem teleporad – dodaje.

Zdaniem eksperta w pierwszej kolejności należy rozważyć uszczelnienie systemu poprzez skuteczniejsze i lepiej celowane kontrole przeprowadzane w oparciu o analizę ryzyka, zanim pod uwagę będą brane dalej idące propozycje, zgodnie z którymi odpłatność za nieobecność w pracy z powodu choroby trwającej jeden czy dwa dni zostałaby ograniczona.

– Takie działanie mogłoby ograniczać nadużywanie zaświadczeń krótkoterminowych, choć byłoby niekorzystne również dla ubezpieczonych uczciwie korzystających ze zwolnień – dodaje.

Dane pokazują też, że najwyższy odsetek, tj. 26,9 proc. dni absencji chorobowej, odnotowano w grupie wiekowej między 30. a 39. rokiem życia. Jeden z najniższych (7,7 proc.) wśród ubezpieczonych w wieku 60–64 lata.

– To może podawać w wątpliwość powszechne przekonanie, że starsi pracownicy są często nieobecni w pracy z powodu choroby. Choć jednocześnie trzeba wziąć pod uwagę, że to grupa mniej licznie reprezentowana na rynku pracy i wśród ubezpieczonych – mówi Kozłowski.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Co robimy na L4. ZUS o ciekawym przypadku autodonosu

Pracownicy ZUS na długo zapamiętają "chorego", który chcąc podwyższyć zasiłek, doniósł sam na siebie.

Jak wskazuje, na kumulację zwolnień wśród 30–39-latków może częściowo wpływać również uwzględnianie zwolnień związanych z ciążą, które są jedną z częstszych przyczyn niezdolności do pracy, jedynie w kilku grupach wiekowych. Z kolei Katarzyna Siemienkiewicz z Pracodawców RP wskazuje, iż niechęć do długotrwałych zwolnień osób będących w okolicach wieku emerytalnego może wynikać z faktu, iż częste i długie przebywanie na L4 zmniejsza przyszłą emeryturę.

Zaburzenia psychiczne

Coraz więcej jest natomiast zwolnień lekarskich wystawionych z powodu zaburzeń psychicznych i zachowania. W 2023 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło o 8,7 proc. więcej takich zwolnień niż rok wcześniej.

Tylko w ubiegłym roku lekarze w całym kraju wystawili ponad 1,4 mln zaświadczeń z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania, co przełożyło się na 26 mln dni absencji chorobowej. Dla porównania rok wcześniej wystawiono 1,3 mln takich zwolnień na 23,8 mln dni.

Do tej grupy chorobowej zalicza się między innymi depresję, schizofrenię, nerwicę, zaburzenia nerwicowe, zaburzenia osobowości, reakcje na ciężki stres i wiele innych tytego rodzaju schorzeń.