Student świeci się na czerwono, czyli co z ZUS po zakończeniu nauki

- Wtedy częste są sytuacje, w których student lub absolwent podczas wizyty u lekarza dowiaduje się, że „świeci się na czerwono", co oznacza, że nie jest ubezpieczony i nie ma prawa do bezpłatnego leczenia - mówi Iwona Kowalska-Matis, regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku.

Zaznacza, że absolwent uczelni wyższej zachowuje ubezpieczenie tylko przez 30 dni po zakończeniu nauki. Po tym czasie, jeśli nie ma jeszcze ukończonych 26 lat, może być zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego przez rodzica.

- Problemu nie ma, jeśli zacznie pracować, gdyż wtedy to pracodawca zgłasza młodego człowieka do ZUS – mówi Iwona Kowalska-Matis. – Jeżeli pracy nie uda mu się znaleźć w ciągu tych 30 dni, powinien zarejestrować się w urzędzie pracy. Wówczas UP zgłosi go do ubezpieczenia zdrowotnego, co da czas na szukanie zatrudnienia – wyjaśnia Kowalska-Matis.

Wielu studentów  pracuje podczas wakacji. Pracodawcy chętnie ich zatrudniają na umowach zlecenia, bo nie muszą odprowadzać za nich składek na ubezpieczenia społeczne (za studentów do 26 roku życia). Nie trzeba za nich także płacić składek na ubezpieczenie zdrowotne. Co więcej, pracodawca w ogóle nie musi takiej studenckiej umowy zgłaszać do ZUS. W tym czasie student ma ubezpieczenie z racji bycia studentem - jest ubezpieczony bezpośrednio przez uczelnię - lub jest zgłoszony do ubezpieczeń społecznych przez swoich rodziców.

- Trzeba jednak pamiętać, że w tym czasie na konto pracującego studenta nie wpływają żadne składki na ubezpieczenia społeczne i w razie np. wypadku, nie może on skorzystać ze świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. Ma jednak prawo do bezpłatnego leczenia w placówkach medycznych – dodaje Kowalska-Matis.

Zatrudnienie studenta na umowę zlecenie to oszczędność dla firmy, ale jest to możliwe, gdy młody człowiek spełnia określone warunki. Zwolnienie ze składek dotyczy osób, które mają status studenta. Przysługuje on od dnia przyjęcia w poczet studentów (czyli immatrykulacji) do dnia złożenia egzaminu dyplomowego bądź skreślenia z listy studentów. Narodowość oraz kraj, w którym odbywają się studia, nie mają znaczenia.

- A to oznacza, że zwolniony z opłacania składek od umowy zlecenia wykonywanej w Polsce jest np. Ukrainiec, który studiuje w Warszawie, a także Polak studiujący w Berlinie – mówi Iwona Kowalska-Matis. - Oczywiście granicą jest ukończenie 26 lat - dodaje.

Jeśli ktoś skończył studia lub chwilowo nie ma statusu studenta (np. obronił licencjat i od października rozpocznie uzupełniające studia magisterskie), powinien poinformować o tym swojego zleceniodawcę. Będzie on musiał zgłosić takiego pracownika do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego oraz opłacać składki. Należy także pamiętać, że student, który podejmuje pracę i zostanie przez pracodawcę zgłoszony do ubezpieczeń społecznych traci ubezpieczenie zdrowotne "przy rodzicu".

- Dlatego po zakończeniu pracy, gdy student wraca na uczelnię, rodzic musi ponownie zgłosić go do swojego ubezpieczenia. W przeciwnym wypadku, dziecko będzie figurowało, jako nieubezpieczone. Warto tego przypilnować, żeby nie znaleźć się w trudnej sytuacji, kiedy trzeba będzie skorzystać z pomocy lekarskiej – wyjaśnia rzeczniczka.

Dodaje, że jeśli student wciąż się uczy po ukończeniu 26 lat,  szkoła wyższa może zgłosić go do ubezpieczenia - wystarczy złożyć w dziekanacie stosowny wniosek.

- Oczywiście taka możliwość jest wtedy, gdy ktoś nie ma innego tytułu do ubezpieczenia, jak np. umowa o pracę czy zlecenie. Gdy tak jest, to konieczne jest opłacanie składek z tego  tytułu – dodaje rzeczniczka.