Tim Walz chciał z tym skończyć. Ale elektorzy decydują i będą decydować

Korespondencja z Nowego Jorku

Znany z gaf językowych i nieprecyzyjnych wypowiedzi Tim Walz w ubiegłym tygodniu powiedział, że „trzeba skończyć z Kolegium Elektorów”. – Potrzebujemy głosowania powszechnego – powiedział kandydat na wiceprezydenta na spotkaniu wyborczym w Kalifornii.

Sztab Kamali Harris skorygował tę wypowiedź, oświadczając, że demokratyczna kandydatka nie ma reformy systemu wyborczego w swojej wyborczej agendzie. – Gubernator Walz wierzy, że każdy głos ma znaczenie w Kolegium Elektorów, i z dumą odwiedza wszystkie stany, by zyskać poparcie wyborców – podał sztab Harris w oświadczeniu. I Walz też się szybko z tej wypowiedzi wycofał. 

Czytaj więcej

Polityka

Debata kandydatów na wiceprezydenta USA: Który wypadł lepiej?

To była pierwsza debata kandydatów na wiceprezydenta USA - J.D. Vance'a i Tima Walza - i prawdopodobnie ostatnia debata rywali w tych wyborach prezydenckich. Przebiegła w pokojowej atmosferze, a kandydaci skupili się na merytorycznej dyskusji oraz krytykowali oponentów ubiegających się o stanowisko prezydenta, a nie siebie nawzajem.

63 proc. Amerykanów chciałoby zrezygnować z Kolegium Elektorów

Niemniej jednak kandydat na wiceprezydenta wyraził myśl, z którą zgadza się 63 proc. Amerykanów, jak wynika z ogólnokrajowego badania Pew Research Center. To też temat, który powraca w dyskusjach o systemie politycznym w Stanach Zjednoczonych, gdzie o wygranej w wyborach prezydenckich nie decyduje większość oddanych głosów, tak jak w wyborach innych szczebli czy np. w Polsce, ale głosy elektorów.

W większości stanów elektorzy zobowiązani są do poparcia kandydata, który wygrał w ich stanie. 

Wszystkie stany, oprócz Maine i Nebraski, stosują zasadę „zwycięzca zabiera wszystko” i przypisują głosy swoich elektorów kandydatowi, który uzyskał większość głosów powszechnych w ich stanie.

Czytaj więcej

Polityka

Czy głos Polonii wpłynie na wynik wyborów prezydenckich w USA? „W tych stanach może mieć znaczenie”

Przebywający w USA w ramach sesji ONZ prezydent Andrzej Duda spotkał się z Polonią Amerykańską. O Polonii też głośno zrobiło się w amerykańskich mediach w kontekście wyborów prezydenckich.

W rezultacie zdarza się, że wybory prezydenckie wygrywa kandydat, który zdobył mniejszą liczbę głosów indywidualnych wyborców.

Historia Stanów Zjednoczonych zna pięć takich przypadków. Trzy miały miejsce w XIX w. i dwa w ostatnim ćwierćwieczu. W 2016 r., gdy Donald Trump wygrał wybory, choć jego kontrkandydatka Hillary Clinton uzyskała 2,9 miliona głosów powszechnych więcej, oraz w 2000 r., gdy zwycięzcą został George W. Bush, chociaż to na jego demokratycznego oponenta Ala Gore’a głosowało pół miliona Amerykanów więcej.

Co mówią zwolennicy i przeciwnicy Kolegium Elektorów?

Zwolennicy Kolegium Elektorów podkreślają, że system ten zmusza kandydatów na prezydenta do skupienia się na społecznościach marginalizowanych oraz mniej zaludnionych stanach, które inaczej byłyby przez nich pomijane.

Z kolei krytycy Kolegium Elektorów argumentują, że system ten jest mniej demokratyczny, bo sprowadza kampanie prezydenckie do walki o głosy w kilku stanach wahających się przy jednoczesnym zaniedbywaniu stanów, które wiadomo, że zagłosują w przeważającej mierze na kandydata demokratycznego lub republikańskiego. 

Czytaj więcej

Polityka

Latynosi i Afroamerykanie - nowy elektorat Donalda Trumpa

Były prezydent, który ubiega się o kolejną kadencję, bije rekordy popularności wśród Latynosów oraz czarnych wyborców.

System, w którym to Kolegium Elektorów decyduje o wynikach wyborów, sprawia też, że wyborcy w stanach wyraźnie demokratycznych czy republikańskich często czują brak motywacji do głosowania.

– Czy pójdę na wybory i oddam głos na Kamalę Harris, czy nie, to nie ma znaczenia. I tak Harris otrzyma głosy nowojorskich elektorów – mówi Alicja, mieszkanka Nowego Jorku. 

Kolegium Elektorów też nieproporcjonalnie bardziej reprezentuje mniejsze stany niż większe, a to dlatego, że liczba głosów elektorskich, jakie ma każdy stan, odpowiada liczbie senatorów i kongresmenów reprezentujących je w Waszyngtonie. Przy czym każdy stan, bez względu na wielkość populacji, jest reprezentowany przez dwóch senatorów. 

W historii Stanów Zjednoczonych było ponad 700 propozycji likwidacji lub reformy Kolegium Elektorów

Teoretycznie Kolegium Elektorów można zlikwidować za pomocą poprawki do konstytucji. Wymagałoby to poparcia dwóch trzecich Senatu i Izby Reprezentantów oraz ratyfikacji przez trzy czwarte stanów. Mało prawdopodobne, żeby reforma przeszła pomyślnie tak skomplikowaną drogę. 

Są też alternatywne rozwiązania. Na stronie Goldman School of Public Policy na University of California w Berkeley czytamy, że w historii Stanów Zjednoczonych było ponad 700 federalnych propozycji zreformowania lub zlikwidowania Kolegium Elektorów.

Najnowsza inicjatywa dotyczy nie tyle likwidacji, co obejścia systemu opierającego się na Kolegium Elektorów. Nosi nazwę National Popular Vote Interstate Compact (NPVIC), czyli porozumienie międzystanowe, na które przystało już 17 stanów, w tym Kalifornia, Kolorado, Connecticut, Illinois, Maine i Dystrykt Kolumbii.

Minnesota, stan, w którym Tim Walz jest gubernatorem, dołączyła do tej inicjatywy w ubiegłym roku, a on przypieczętował to swoim podpisem. Sygnatariusze tego porozumienia zobowiązują się zatwierdzić przepisy przewidujące, że głosy elektorskie z tych stanów zostaną przeznaczone dla kandydatów, którzy uzyskają największą liczbę głosów powszechnych w ogólnokrajowych wyborach. Porozumienie to nie wejdzie w życie, zanim nie dołączy się do niego wystarczająca liczba stanów, które łącznie miałyby 270 głosów elektorskich, czyli tyle, ile kandydat potrzebuje, aby zostać ogłoszonym zwycięzcą. 

Jest pytanie, czy porozumienie to byłoby konstytucyjne bez zatwierdzenia przez Kongres. – Niektórzy naukowcy twierdzą, że prawo pozwala stanowym legislaturom na zdecydowanie, jak mianują elektorów. Inne argumentują, że NPVIC wymagałoby zgody Kongresu – czytamy w opracowaniu Goldman School.