Wiktor Jaźniewicz jest bodaj największym znawcą twórczości Lema, synem oficera polskiego walczącego w kampanii 1939 r. Doktor nauk komputerowych mieszka w Mińsku na Białorusi. Dzieło mistrza propagował głównie na obszarze języka rosyjskiego, teraz wydał w Polsce wybór cytatów z Lema pochodzących z jego dzieł literackich, publicystyki, wywiadów i listów.

Czytaj więcej

Wykidajło po nowemu. „Road House” podnosi ciśnienie

Jest tu mój ulubiony cytat z „Powrotu z gwiazd”, czyli opinia o ludzkości rezydenta składnicy zdezelowanych robotów: „Ciastogłowi kwaśną swą fermentację wzięli za wzloty ducha, mięs prucie za historię, środki rozkład odraczające – za cywilizację”. I drugi, z „Kataru”, diagnozujący stan rzeczy na Ziemi: „Wczorajsza niezwykłość staje się dzisiejszym banałem, a dzisiejsza skrajność jutrzejszą normą”. Ludzkości Lem nie kocha: „Osobiście wolałbym, żebyśmy byli w kosmosie sami. To dlatego, że stan zachowania gorszy od ludzkiego uważam za nieosiągalny”. Czasem trafi się opinia na temat uprawianego poletka: „Nic się teraz nie starzeje tak szybko jak przyszłość”. Cytaty pogrupowane są tematycznie, a pod nimi podano źródła; mając od lat kontakt z utworami Lema, widzę, że na początku drogi wykazywał animusz pozytywistyczny, który potem sukcesywnie słabł, aż przemienił się w utyskiwanie na rodzaj ludzki. Zbiór wyszedł obszerny i solenny, co odbyło się kosztem humoru – a Lem był humorystą wytrawnym. Książka zbyt małą próbką reprezentuje go od tej strony, choć w „Dziennikach gwiazdowych” i w „Cyberiadzie” nie brak nadających się do tego zdań.