Karolina Szulc-Nagłowska: Czego uczy nas konflikt w rodzinie Zygmunta Solorza

Spory rodzinne wśród właścicieli wielkich fortun zawsze przyciągają uwagę mediów i opinii publicznej. Ostatnie wydarzenia wokół imperium Zygmunta Solorza ukazują jednak coś więcej niż tylko zawiłości życia prywatnego – są one także doskonałym przykładem tego, jak istotne jest, by kwestie dziedziczenia oraz zarządzania majątkiem były uporządkowane z pełnym uwzględnieniem relacji międzyludzkich i prawa. Ta historia pokazuje, jak trudne może być znalezienie równowagi między wolą spadkodawcy, nowymi relacjami osobistymi a interesami dzieci z poprzednich związków.

Konflikty, które przenikają do biznesu

Z doniesień medialnych wynika, że dorosłe dzieci Zygmunta Solorza, czyli Piotr Żak, Aleksandra Żak i Tobias Solorz, wyraziły swoje zaniepokojenie obecnym kształtem zarządzania firmą przez nową żonę ich ojca, Justynę Kulkę​. Ta sytuacja wywołała obawy o potencjalne wydziedziczenie z rodzinnego imperium. Choć nowa żona Zygmunta Solorza nie ma prawnej możliwości samodzielnego wydziedziczenia dzieci męża, jej wpływ na decyzje spadkodawcy może prowadzić do istotnych zmian w zakresie spadkobrania, a nawet wpływać na strukturę zarządzania przedsiębiorstwami, które tworzą fortunę miliardera.

Dzieci Zygmunta Solorza obawiają się, że z dnia na dzień ich rola w zarządzaniu firmami będzie coraz mniejsza. Rozesłany do menedżerów spółek list, w którym apelują o rozwagę przy realizacji poleceń nowej kadry zarządzającej, ukazuje, jak silne jest ich poczucie zaniepokojenia. Chociaż nie są to bezpośrednie kroki zmierzające do wydziedziczenia, to mogą być pierwsze oznaki próby marginalizacji dzieci w strukturach biznesowych ojca.

Czytaj więcej:

Biznes

Jak uniknąć problemów z dziedziczeniem i zachowkiem?

Nawet jeśli wolą spadkodawcy jest przekazanie majątku przedsiębiorstwa wybranej osobie, z pominięciem pozostałych spadkobierców ustawowych, może okazać się, że nie będzie to w pełni skuteczne.

Pro

Czy przyszły spadkodawca ma pełną swobodę?

Choć przepisy prawa dają spadkodawcy dużą swobodę w rozporządzaniu swoim majątkiem, to jednak nie jest ona absolutna. Prawo spadkowe przewiduje instytucję zachowku, która skutecznie ogranicza możliwość całkowitego pominięcia dzieci w testamencie. Nawet jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się przepisać cały majątek na nowego małżonka, dzieci mogą się domagać zachowku, który stanowi zabezpieczenie ich interesów.

Zachowek to instytucja, która chroni uprawnionych spadkobierców (dzieci, małżonka i rodziców) przed całkowitym pozbawieniem ich udziału w spadku. Uprawnieni mogą się domagać od spadkobierców testamentowych wypłaty równowartości połowy (lub dwóch trzecich, jeśli są małoletni lub trwale niezdolni do pracy) ich udziału w spadku, jaki by im przypadał przy dziedziczeniu ustawowym.

Z prawnego punktu widzenia wydziedziczenie nie jest proste ani dowolne. Prawo cywilne w Polsce szczegółowo określa, kiedy i w jakich okolicznościach można skutecznie pozbawić spadkobierców prawa do zachowku. Artykuł 1008 kodeksu cywilnego stanowi, że wydziedziczenie może nastąpić, jeśli dziecko (lub inny spadkobierca ustawowy) działało uporczywie w sposób sprzeczny z wolą spadkodawcy, dopuściło się przestępstwa wobec spadkodawcy lub jego bliskich bądź uporczywie nie dopełniało obowiązków rodzinnych.

W praktyce oznacza to, że próby wydziedziczenia dzieci musiałyby się opierać na dowodach konkretnych działań, które spełniają te przesłanki. Niezadowolenie ojca z obecnych działań jego dzieci czy nawet konflikty dotyczące sposobu zarządzania firmami nie stanowią podstawy prawnej do wydziedziczenia. Co więcej, nawet jeżeli doszłoby do wydziedziczenia, dzieci mogą dochodzić swoich praw na drodze sądowej, starając się obalić testament, jeśli brak jest obiektywnych przesłanek do takiej decyzji​.

Czytaj więcej:

Biznes

Fundacja rodzinna – 10 najważniejszych pytań i odpowiedzi

Decyzja o założeniu fundacji rodzinnej powinna być dobrze przemyślana, podyktowana długofalową strategią dotyczącą majątku rodzinnego, a nie tylko doraźnymi korzyściami podatkowymi. Nie jest to jednak projekt tylko dla „wybranych”.

Pro

Warto sporządzić plan sukcesji

Spór w rodzinie Solorzów wykracza daleko poza typowe konflikty wewnątrzrodzinne. Dzieci Solorza boją się nie tylko wydziedziczenia, ale także potencjalnego przejęcia ich wpływu na biznes przez nową żonę miliardera, która w krótkim czasie weszła do zarządów i rad nadzorczych ponad 30 spółek całego imperium​.

Taka sytuacja pokazuje, jak kluczowe jest, aby właściciele dużych przedsiębiorstw rodzinnych już na wczesnym etapie dbali o transparentne i stabilne uregulowanie kwestii sukcesji i zarządzania majątkiem. Jedną z najlepszych praktyk, którą powinny stosować rodziny biznesowe, jest sporządzenie szczegółowego planu sukcesji – w tym testamentu oraz ewentualnego funduszu rodzinnego, który określa zasady zarządzania majątkiem w przyszłości.