Lekarski pomysł na odpowiedzialność za błędy medyczne

„Rzeczpospolita" dotarła do projektu ustawy o no fault, czyli o zniesieniu odpowiedzialności za nieumyślne błędy medyczne, przygotowanego na zlecenie Okręgowej Izby Lekarskiej (OIL) w Warszawie. Projekt powstał kilka miesięcy temu, na etapie prac w Ministerstwie Zdrowia nad projektem ustawy o jakości w ochronie zdrowia. Niestety, oczekiwania medyków nie zostały spełnione, a no fault przewidziany w ministerialnej ustawie jest, jak to określają lekarze, „smutną karykaturą ich postulatów".

Operować bez strachu

Projekt ministerstwa wprowadza wprawdzie szybką, pozasądową ścieżkę odszkodowawczą dla pacjentów, którzy padli ofiarą błędu medycznego. Personel medyczny zachęca zaś do zgłaszania zdarzeń niepożądanych, które miałyby być wpisywane do specjalnego rejestru zarówno szpitalnego, jak i prowadzonego przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Medycy skarżą się jednak, że mimo gwarancji takie zgłoszenie nie może być anonimowe i stanowi zachętę do donoszenia na współpracowników. Brakuje też przepisów, które zamiast penalizować za nieumyślne błędy, pozwalałyby się na nich uczyć.

Czytaj też:

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

System no-fault a ustawa o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta

System no-fault w ustawie o jakości nie zachęci lekarzy do raportowania zdarzeń niepożądanych – uważają eksperci.

– Sprawnie działający no fault to taki, który na pierwszym miejscu stawia bezpieczeństwo pacjenta. Ale by no fault zadziałał, bezpieczeństwo musi mieć zapewnione także medyk – tłumaczy Łukasz Jankowski, prezes OIL w Warszawie.

– Dziś obowiązuje medycyna defensywna, ponieważ lekarze w obawie przed odpowiedzialnością karną boją się wdrażać terapie wiążące się z ryzykiem, a to odbija się na pacjentach – zauważa dr Jankowski. I podkreśla, że młodzi lekarze nie wybierają specjalizacji zawodowych w obawie przed ewentualną odpowiedzialnością karną za niezawiniony błąd.

– Lekarz nie może wykonywać zawodu ze strachem, że może pójść do więzienia, natomiast pacjent musi mieć pewność, że jeśli zdarzy się błąd, zostanie on naprawiony, a cały system będzie się uczył, jak uniknąć go w przyszłości – tłumaczy.

A medycy z Porozumienia Chirurgów „Skalpel" dodają, że zabiegowców jest coraz mniej, a średni wiek chirurga w Polsce to 56 lat.

Odpowiedzią na oczekiwania lekarzy jest projekt ustawy o odpowiedzialności karnej za błędy medyczne osób wykonujących zawody medyczne, powstały na zlecenie OIL w Warszawie. Przewiduje on wyłączenie odpowiedzialności karnej osoby wykonującej zawód medyczny za błąd medyczny, chyba że pokrzywdzony zmarł albo że niezachowanie ostrożności wymaganej w danych okolicznościach jest rażące. Z kolei, zgodnie z art. 4, „nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza w przypadku stwierdzenia przez organ prowadzący postępowanie karne popełnienia przez osobę wykonującą zawód medyczny błędu medycznego", a w przypadku umorzenia należy bezzwłocznie zawiadomić samorząd zawodowy o możliwości popełnienia przewinienia zawodowego przez osobę, wobec której umorzono postępowanie karne, i przekazać mu kopię akt sprawy.

Projekt przewiduje także, że koszty umorzonego postępowania karnego pokryje samorząd zawodowy lub Skarb Państwa.

Resort chce poprawiać

Jednak, zdaniem karnistów z Krakowskiego Instytutu Prawa Karnego, taki rodzaj przepisów o no fault w pewien sposób wyłącza jedną grupę zawodową z odpowiedzialności karnej za nieumyślne przestępstwa. Zastanawiają się, czy uzasadnione jest wprowadzanie dla lekarzy odrębnych standardów oceny naruszania reguł postępowania.