Pismo starosty o odmowie uwzględnienia wniosku o udostępnienie danych z ewidencji gruntów i budynków oraz wydania wypisów z operatu ewidencyjnego (art. 24 ust. 5 ustawy z 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne, DzU z 2019 r., poz. 725) jest aktem, na który przysługuje skarga do sądu administracyjnego na zasadach i w trybie określonym w art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2019 r., poz. 2325) – wyrok NSA z 20 listopada 2019 r., sygn. I OSK 2895/18.
Zgodnie z przepisami ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne dane z ewidencji gruntów oraz budynków są co do zasady jawne, co oznacza, że każdy może mieć do nich dostęp. W odróżnieniu jednak od jawności ksiąg wieczystych, które podlegają udostępnieniu w całości, bezwarunkowa jawność ewidencji ogranicza się do danych o wpisanych w niej przedmiotach. Stosownie do art. 24 ust 5 zawarte w ewidencji dane o właścicielach nieruchomości oraz wypisy zwierające takie dane udostępniane są przede wszystkim osobom, których dotyczy udostępniany zbiór danych lub wypis, organom administracji publicznej, a także innym osobom, ale tylko wówczas, gdy dysponują one interesem prawnym w tym zakresie. Informacje zawarte w ewidencji mają charakter informacyjny i nie są objęte domniemaniem prawdziwości na wzór ksiąg wieczystych. Udostępnienie informacji z ewidencji, niezależnie od wersji (z danymi osobowymi lub bez takich danych), następuje w formie czynności materialno-technicznej i polega na wydaniu żądanych danych, wypisów, uprawnionym podmiotom zgodnie z wnioskiem. Ustawodawca nie określił natomiast właściwej formy odmowy udostępnienia danych z ewidencji w sytuacji, gdy wnioskodawca na przykład nie spełnia warunków do otrzymania pełnego wypisu, tj. zawierającego dane osobowe. W piśmiennictwie i w starszych orzeczeniach sądów administracyjnych przyjmowano, że organ po przeprowadzeniu stosownego postępowania wyjaśniającego odmawia wydania wypisu bądź wyrysu w formie decyzji administracyjnej, mając na uwadze domniemanie takiej formy wynikające z kodeksu postępowania administracyjnego.
Czytaj też: Na jakiej podstawie zaskarżyć dostęp do ewidencji gruntów? - wyrok WSA
Można się skarżyć
W omawianym wyroku NSA inaczej ocenił charakter aktu, na podstawie którego wnioskodawcy odmówiono uwzględnienia wniosku, uznając, że jest to inny z akt zakresu administracji publicznej dotyczący uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa. Tego typu akty i czynności podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego na podstawie art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a.
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym. Skarżący zwrócił się do prezydenta m.st. Warszawy o wydanie mu wypisów z rejestru gruntów i z rejestru budynków dla działek położonych w Warszawie, wskazując jednocześnie na następstwo prawne (postanowienie spadkowe) po osobie, która jego zdaniem była właścicielką nieruchomości objętych wnioskiem. Organ pismem poinformował skarżącego, że jego poprzedniczka prawna nie figuruje i nie figurowała w informatycznej bazie ewidencji gruntów i budynków, a on z uwagi na brak interesu prawnego nie jest legitymowany do uzyskania żądanych wypisów. Wobec powyższego skarżący złożył zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie, a następnie skargę na bezczynność do wojewódzkiego sądu administracyjnego, żądając albo udostępnienia wypisów, albo wydania odmownej decyzji administracyjnej. Sąd I instancji oddalił skargę, wskazując, że organ nie pozostawał w bezczynności w rozpatrzeniu wniosku, albowiem przeprowadził postępowanie wyjaśniające i udzielił pisemnej odpowiedzi. Sąd podzielił też stanowisko organu co do tego, że skarżący nie jest legitymowany do żądania wydania mu wypisów z prowadzonych rejestrów. Skarżący złożył skargę kasacyjną, która w istocie dotyczyła tego, w jakiej formie organ odmawia uwzględnienia żądania, o którym mowa w art. 24 ust. 5 prawa geodezyjnego i kartograficznego. NSA oddalił skargę kasacyjną. W uzasadnieniu orzeczenia sąd kasacyjny stwierdził, że zarówno w przypadku wydania żądanego wypisu bądź wyrysu z ewidencji, jak też odmowy ich udostępnienia starosta winien ocenić wyłącznie, czy wnioskodawca, który żąda udostępnienia danych ewidencji gruntów i budynków, należy do kategorii podmiotów, o których mowa w art. 24 ust. 5 prawa geodezyjnego i kartograficznego. Ustalenie tej kwestii nie wymaga prowadzenia sformalizowanego postępowania administracyjnego. Kwestia ustalenia tytułu prawnorzeczowego do gruntu lub budynku zasadniczo nie wymaga badania przesłanek negatywnych lub pozytywnych czy prowadzenia postępowania w celu ustalenia stanu faktycznego, ale przedstawienia stosownych dokumentów lub oświadczeń, z których wynikają cechy określonego podmiotu. W przypadku odmowy udzielenia informacji nie jest konieczne przeprowadzenie skomplikowanej wykładni przepisów prawa czy szerszego ustalenia stanu faktycznego, niż ma to miejsce w przypadku uwzględnienia wniosku. Stąd też brak jest podstaw do przyjęcia, że takie postępowanie kończy się wydaniem decyzji administracyjnej. NSA uznał za właściwe załatwienie sprawy w formie pisma, które stanowi inny akt administracyjny podlegający zaskarżeniu do sądu administracyjnego na podstawie wspomnianego art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. Odmowa wydania wypisu z ewidencji gruntów nie wymaga natomiast przeprowadzenia postępowania jurysdykcyjnego, zakończonego wydaniem decyzji administracyjnej lub postanowienia.
