Braniewski ratusz, wpisany do rejestru zabytków w 1957 r., rozebrano dwa lata później ze względu na jego zły stan techniczny, będący wynikiem zniszczeń z okresu II wojny światowej. Ze źródeł historycznych i ikonograficznych wynika, że budowlę w stylu gotyckim wzniesiono przed 1364 r. na planie prostokąta, a w kolejnych stuleciach kilkukrotnie przebudowywano. Dziś już nie ma po nim śladu, a w miejscu ratusza został pusty skwer. Zachowały się jedynie zasypane piwnice. Prace rewaloryzacyjna są częścią planu przywrócenia dawnego kształtu i wyglądu starego miasta w Braniewie.
Po raz pierwszy przy finansowaniu badań archeologicznych, będzie uczestniczyła nowa instytucja kultury Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków. – Angażując się w tego typu przedsięwzięcia chcemy pokazać lokalnym władzom oraz mieszkańcom, że inwestycja w odbudowę i rewitalizację zabytków to czerpanie z ukrytego potencjału miasta. Nowe odnowione obiekty to nie tylko dodanie kolejnych walorów wizualnych przestrzeni miejskiej, ale przede wszystkim tworzenie przestrzeni do rozwoju gospodarczego miasta – mówi dyrektor NIKZu dr Michał Laszczkowski.
Prace archeologiczne prowadzone przez badaczy z Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu mają trwać rok i przynieść nowe informacje o oryginalnym budynku, które pomogą w stworzeniu finalnego projektu architektonicznego.
Nadal trwa dyskusja na temat docelowego wyglądu odbudowanego budynku. Jednym z ciekawszych głosów w sprawie były prace dyplomowe studentów z Politechniki Łódzkiej z 2021 r. Pod okiem prof. dr hab. inż. arch. Jana Salma studenci z Instytutu Architektury i Urbanistyki przedstawili swoje wizje na odbudowę i zagospodarowanie nowej przestrzeni. Jak będzie prezentował się odbudowany budynek? - Tego jeszcze nie wiemy. Oczekiwania wobec projektu są równie duże, jak poparcie lokalnej społeczności oraz środowisk naukowych i konserwatorskich – podkreślają eksperci.
– Braniewo stanie się wzorem dla wielu tego typu inicjatyw, które będą wspierane przez nasz Instytut – mówi Jerzy Szałygin, ekspert ds. Konserwacji i Ochrony Zabytków NIKZ – Instytut powstał z myślą o takich projektach. Naszym zadaniem jest pomaganie przy trwających pracach konserwatorskich i rewaloryzacyjnych, ale także inicjowanie ich. Misją NIKZ jest upowszechnianie wysokiego standardu prac prowadzonych przy zabytkach, prowadzenie badań archeologicznych i konserwatorskich, popularyzacja dobrych praktyk oraz edukowanie w zakresie historii konserwacji – dodaje.
