Ukarany biskup nie został formalnie odwołany z gremiów KEP. Episkopat przeprasza

W ciągu zaledwie pięciu miesięcy 2021 r. Stolica Apostolska poinformowała o zakończeniu aż 11 postępowań w sprawach biskupów, którym zarzucano zaniedbania przy wyjaśnianiu przypadków wykorzystywania seksualnego małoletnich, jakich dopuścili się podlegli im księża. W dziewięciu zarzuty się potwierdziły i abp. Sławoja Głódzia, abp. Mariana Gołębiewskiego, bp. Edwarda Janiaka, bp. Zbigniewa Kiernikowskiego, bp. Jana Tyrawę, bp. Stanisława Napierałę, bp. Tadeusza Rakoczego oraz bp. Stefana Regmunta ukarano. Nałożono na nich sankcje. Od rezygnacji z zarządzania diecezją poprzez nakaz zamieszkania w innym miejscu, zakaz (całkowity lub częściowy) udziału w wydarzeniach publicznych, nakaz wpłaty na pomoc dla poszkodowanych czy wreszcie zakaz udziału w pracach Konferencji Episkopatu Polski (KEP). Tylko jeden biskup (abp Wiktor Skworc) ukarał się sam i przyjmując werdykt Watykanu, zapowiedział, że zrezygnuje ze wszystkich ważnych funkcji, które w konferencji pełni.

Arcybiskup rzeczywiście zrezygnował z członkostwa w Radzie Stałej KEP i przewodniczeniu Komisji Duszpasterstwa – zrobił to, jak wynika z dokumentów, które analizowała „Rzeczpospolita”, miesiąc przed oficjalnym ogłoszeniem wyniku postępowania w jego sprawie.

Czytaj więcej

Kościół

Biskup będzie karał za homoseksualną orgię. Co grozi księdzu, który ją urządził?

Biskup sosnowiecki zapowiada surowe kary wobec księdza, który urządził homoseksualną orgię. Grozi mu nawet wydalenie ze stanu kapłańskiego, ale to ostateczność.

Czystka w komisjach

Pozostałych biskupów, którzy w chwili ogłaszania sankcji zasiadali w gremiach KEP, błyskawicznie wymieniono. Niektórych, podobnie jak Skworca, tuż przed komunikatem o karach. Miejsca w komisjach stracili abp Głódź, biskupi Janiak i Tyrawa. Innymi hierarchami zastąpiono ich też w radach nadzorczych lub programowych fundacji utworzonych przez KEP. Tam gdzie było to konieczne, zadbano o aktualizację wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).

Nie było to konieczne. Kościelne przepisy dopuszczają, by w komisjach, zespołach i radach KEP zasiadali także biskupi seniorzy – a taki status abp Głódź, bp Janiak i bp Tyrawa mieli w momencie roszad. Poza tym Watykan nie zabronił im uczestnictwa w pracach KEP. Zrobił to tylko w odniesieniu do bp. Tadeusza Rakoczego, seniora diecezji bielsko-żywieckiej, i bp. Stefana Regmunta, seniora diecezji zielonogórsko-gorzowskiej. Pierwszemu zakazano „uczestniczenia w zebraniach plenarnych” KEP, co było karą symboliczną, bo 83-letni wówczas hierarcha i tak na zebrania nie jeździł. Drugiemu zakazano zaś „udziału w gremiach” KEP.

Mit rozliczalności?

Komunikat o sankcjach dotyczących bp. Regmunta można znaleźć na stronach Episkopatu Polski (również po włosku i angielsku), diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, a także w Aktach Konferencji Episkopatu Polski – oficjalnym organie prawnym KEP. Ale – mimo że od dnia ogłoszenia kar minęło już dwa i pół roku, a KEP spotkała się na zebraniach plenarnych już pięć razy – biskupa nie odwołano ani z Komisji Rewizyjnej KEP, ani Komisji Nadzorczej Caritas Polska. Pierwsza zajmuje się kontrolą finansów KEP, na której działalność zrzucają się wszystkie polskie diecezje. Druga kontroluje i ocenia działalność największej kościelnej organizacji charytatywnej. Co roku m.in. zatwierdza program jej działalności i preliminarz budżetowy.

Śladu po zmianach personalnych w tych gremiach nie odnaleźliśmy ani w dokumentach KEP, ani w informacjach o Caritas Polska w KRS. Gdy pracowaliśmy nad tym tekstem, nazwisko biskupa widniało w składzie Komisji Rewizyjnej na stronie KEP, a także w rubryce „organ nadzoru” w dotyczącym Caritasu wpisie w KRS. – Oznacza to, że biskup w każdej chwili mógłby zażądać od dyrektora Caritasu jakichś informacji lub dostępu do dokumentów. Wedle statutu każdy członek Komisji Nadzorczej ma do tego prawo, nawet jeśli fizycznie nie pojawia się na posiedzeniach – mówi „Rzeczpospolitej” przedstawiciel Caritasu.

Czytaj więcej

Kościół

Sprawa pedofila ks. Józefa Loranca. „Kardynał Wojtyła był wstrząśnięty i w obecności świadków płakał”

Nowe dokumenty w sprawie księdza pedofila z Małopolski wskazują, że przyszły papież traktował tę sprawę poważnie.

– Powiadomiony o karach biskup sam powinien się do nich zastosować i złożyć rezygnację z członkostwa w komisjach. Jeśli dotąd tego nie zrobił, popełnił kolejne przestępstwo. Zwłaszcza że zakazy ogłoszono ponad dwa lata temu – wyjaśnia nam prawnik kanonista, wskazując, że w katalogu kar, które mogłyby zostać nałożone na biskupa, jest m.in. zakaz noszenia stroju duchownego, zakaz używania insygniów biskupich, a nawet pozbawienie przywilejów. – W przypadku byłego ordynariusza może to być nawet odebranie prawa do pochówku w katedrze. O karach mógłby decydować Watykan, który wcześniej zapewne sprawdziłby, czy było to działanie świadome – dodaje.

Okolicznością łagodzącą mógłby być tu fakt, że od czasu nałożenia sankcji biskup – jak wynika naszej z informacji – nie bierze udziału w zebraniach KEP, nie pojawia się także na spotkaniach komisji, do których formalnie należy.

– Najdziwniejsze jest, że żaden z biskupów nie zadziałał. Nie można powiedzieć, że nic o karach nie wiedzieli. Ogłoszono je przecież publicznie. Skoro sam hierarcha nie składa oficjalnej rezygnacji, to wniosek o jego odwołanie powinien pójść od przewodniczących komisji, w których zasiada, od sekretarza generalnego, od przewodniczącego KEP, od delegata do spraw ochrony dzieci i młodzieży – mówi kanonista. – Innych przecież odwołano. A tu nic. Wydaje się, że uznano, że skoro biskup fizycznie się nie pojawia, to problem jest załatwiony – stwierdza i dodaje, że sprawa pokazuje luki w watykańskich procedurach. – Watykan, który tak dużo mówi o rozliczalności biskupów, powinien dawać wskazówki, wyznaczać standardy, kontrolować, jak jest ona realizowana w praktyce, ale tego nie robi – podkreśla.