MFW ma trzy scenariusze dla Ukrainy. Jeden optymistyczny, dwa – dużo gorsze

Międzynarodowy Fundusz Walutowy kilka dni temu zatwierdził kolejną transzę wsparcia finansowego dla ukraińskiego budżetu. We wtorek, 26 marca, ukraińskie Ministerstwo Finansów potwierdziło otrzymanie kolejnego przelewu z MFW — rzędu 880 mln dol.

Publikacja: 26.03.2024 17:09

Efekt rosyjskiego ataku rakietowego na Kijów

Efekt rosyjskiego ataku rakietowego na Kijów

Foto: AFP

Jednocześnie fundusz poprawia prognozy gospodarcze dla tego kraju. Chociaż jednocześnie ostrzega, że jest również scenariusz negatywny.

Co chyba jednak jest najciekawsze w „bazowej” prognozie funduszu dla Ukrainy, to zakończenie najbardziej aktywnej fazy „specjalnej operacji wojskowej”, czyli rosyjskiej inwazji na ten kraj, już pod koniec tego roku. W prognozie pesymistycznej, niewypowiedziana rosyjska wojna miałaby przeciągnąć się do 2025 roku. Ale i w tym wypadku są gotowe instrumenty do efektywnego zarządzania gospodarką.

Czytaj więcej

Rosja chce uniemożliwić Ukrainie eksport prądu do UE

Mniej pomocy bezpośredniej

Według wyliczeń MFW najwyższe kwoty z bezpośredniej finansowej pomocy zagranicznej, jakie wpłynęły na Ukrainę, zostały zarejestrowane w 2023 roku, kiedy łączna suma przelewów sięgnęła 42,5 mld dol., w tym roku ma to być 38,1 mld dol., a w 2025 już tylko 22,9 mld dol.

„W pesymistycznym scenariuszu, który przewiduje pogorszenie się sytuacji w drugim kwartale 2024 r., spadek PKB może wynieść 4 proc. w porównaniu ze scenariuszem bazowym, gdzie ta wielkość miała wynieść 3-4 proc.” – wynika z informacji na stronie MFW.

Czytaj więcej

Ukraina prymusem w MFW. Rekordowe rezerwy walutowe

Według ocen funduszu, przedłużający się konflikt „znacząco zaważyłby na nastrojach gospodarczych, tempie powrotów migrantów, potrzebach w zakresie wydatków fiskalnych i możliwościach eksportowych”. W negatywnym scenariuszu sięga 10 proc,, w bazowym – 8,5 proc. W grudniu 2023 roku, po drugim przeglądzie obecnego programu wartego ponad 15 mld dol. MFW zakładał w scenariuszu pesymistycznym na 2024 spadek PKB o 5 proc. przy inflacji na poziomie 11 proc. Jeśli chodzi o rok 2025, prognoza wzrostu PKB i inflacji w scenariuszu pesymistycznym pozostaje niezmieniona na poziomie odpowiednio 0 i 8,5 proc., natomiast w bazowym fundusz zakłada wzrost gospodarczy na poziomie nawet 6,5 proc. przy inflacji na poziomie 7 proc. Jednocześnie nawet zaktualizowany scenariusz negatywny poprawia prognozę deficytu handlowego na 2024 rok o 5,8 mld dolarów, do 33,1 mld dolarów. Dlatego rezerwy Narodowego Banku Ukrainy spadną do 34,4 mld dolarów, a nie jak przewidywano w grudniu – do 32,4 mld dolarów. W górę poszła również prognoza deficytu budżetu państwa, o 1,4 pkt. proc. do 17,6 proc. PKB (w scenariuszu bazowym – 13,7 proc. PKB), a szacunek długu publicznego obniżono o 5,5 p.p. do 105,9 proc. PKB (w scenariuszu bazowym 94 proc.).

Czytaj więcej

Ukraińcy zachęcają inwestorów zagranicznych: możecie pomóc i przy tym zarobić

Mogą być nowe podatki

MFW nie ukrywa, że sytuacja Ukrainy może się jednak okazać jeszcze gorsza, niż nawet w scenariuszu pesymistycznym. „Jeśli dotkliwość wstrząsów wypchnie kraj poza scenariusz pesymistyczny, może zaistnieć potrzeba podjęcia dodatkowych środków, ale władze mają zaangażowanie i możliwości, aby wdrożyć takie środki. Ponowne wstrząsy wykraczające poza scenariusz pesymistyczny mogą zmusić władze do podjęcia tymczasowych niekonwencjonalnych środków ” – czytamy w prognozie funduszu.

W zależności od wielkości potrzeb finansowych MFW uważa, że ​​istnieją środki awaryjne, które mogłyby dodatkowo zwiększyć dochody (na przykład podatek solidarnościowy w formie dodatku do podatku dochodowego od osób fizycznych i/lub dodatkowy podatek od towarów luksusowych lub akcyza/opłaty) oraz uruchomienie na jeszcze większą skalę finansowania obligacjami krajowymi, a także finansowania pieniężnego w ramach parametrów programu.

Czytaj więcej

Ukraina chce wprowadzić e-hrywnę. Rozpocznie drugi test

To ostatnie mogłoby obejmować, w razie potrzeby, środki administracyjne wymagające od banków utrzymywania określonej kwoty lub minimalnego okresu utrzymywania rządowych papierów wartościowych, z ewentualnym zróżnicowaniem banków w zależności od indywidualnych warunków płynności. Wtórne zakupy obligacji rządowych przez NBU mogłyby również służyć jako zabezpieczenie dla rynku pierwotnego. Można rozważyć instrumenty takie jak np. obligacje powiązane z kursem walutowym. Co więcej, choć możliwości zacieśnienia polityki fiskalnej są dość ograniczone, ostatecznie wydatki w ramach niektórych kategorii będą uzależnione od napływu opartego na dotacjach finansowania zewnętrznego ” — uważa MFW.

I w tym przypadku, w scenariuszu negatywnym, ta kwota szacowana jest na 140,6 mld dol., w bazowym — 121,8 mld.

Jest także plan awaryjny

Ogółem szeroko zakrojone dyskusje z władzami na temat planów awaryjnych dokonanych podczas trzeciego przeglądu ukraińskiej sytuacji gospodarczej potwierdzają, że program pozostaje solidny nawet w przypadku niekorzystnego scenariusza. Zobowiązania polityczne władz i ich osiągnięcia, wraz z odnowionymi gwarancjami finansowania ze strony międzynarodowych partnerów i oczekiwaną redukcją zadłużenia, dają pewność, że nawet w tym zaktualizowanym niekorzystnym scenariuszu możliwe będzie osiągnięcie celów programu polegających na utrzymaniu stabilności makroekonomicznej i finansowej, przywróceniu obsługi zadłużenia oraz zapewnieniu średnioterminowej rentowności zewnętrznej” – czytamy na stronie MFW.

Czytaj więcej

Ukraina stawia kolejne wiatraki. Są „odporne na Rosjan”

Zdaniem Funduszu władze są gotowe, jeśli zajdzie taka potrzeba, podjąć odpowiednie działania polityczne. Po stronie fiskalnej większość dostosowań pochodziłaby ze środków podatkowych, które można skutecznie i szybko wdrożyć w celu zwiększenia dochodów. Niektóre wydatki natomiast należałoby uzależnić od dostępnego finansowania.

Tymczasowe naciski na zarządzany płynny kurs walutowy, w scenariuszu pogorszenia sytuacji, mogą wymagać ponownego wprowadzenia niektórych stosowanych wcześniej kontroli walutowych” – stwierdził MFW. Zdaniem ekspertów Funduszu, zagrożenia dla perspektyw, zarówno podstawowe, jak i niekorzystne, pozostają wyjątkowo duże i nadal ewoluują w obliczu panującej niepewności.

Największe ryzyko

Fundusz wskazuje, że do kluczowych zagrożeń na przyszłość należą ryzyka wynikające z poważnych niedoborów w finansowaniu zewnętrznym i/lub skutków bardziej intensywnego i przedłużającego się konfliktu. Z kolei niedobory lub przedłużające się opóźnienia w finansowaniu przez darczyńców mogą wymagać od władz podjęcia natychmiastowych środków zaradczych w celu poradzenia sobie z presją na płynność, co z kolei może osłabić zaufanie i jeszcze bardziej zahamować wzrost gospodarczy, a także potencjalnie działać destabilizująco, jeśli taka niepewność utrzymałaby się zbyt długo.

Czytaj więcej

Handel między Polską i Ukrainą. Który kraj na nim lepiej wychodzi?

A w miarę kontynuacji operacji wojskowej potrzeby w zakresie wydatków na obronę mogą być znacznie większe. W przypadku poważnych szoków spadkowych władze mogą uciec się do środków nieoptymalnych, w tym np. kumulacji zaległości budżetowych i cięć wydatków socjalnych. Negatywne nastroje, które prawdopodobnie z tego wynikną, mogą wywołać niepokoje społeczne” – ostrzega fundusz.

W tej sytuacji budżet na 2025 rok będzie musiał uwzględniać ciągłe ryzyko i wiązać się z większą samodzielnością finansową, aby sprostać priorytetom wydatków. Chociaż oczekuje się, że operacja wojskowa zakończy się w scenariuszu bazowym pod koniec 2024 r., prawdopodobnie nadal będą istnieć znaczne potrzeby w zakresie obronności, odbudowy, ochrony socjalnej i rozwoju gospodarczego. Jednocześnie oczekuje się, że zewnętrzne wsparcie budżetowe, choć nadal znaczne, gwałtownie się zmniejszy. W związku z tym konieczne będą dodatkowe wysiłki na rzecz zwiększenia dochodów” — czytamy w informacji na stronie MFW.

Jednocześnie fundusz poprawia prognozy gospodarcze dla tego kraju. Chociaż jednocześnie ostrzega, że jest również scenariusz negatywny.

Co chyba jednak jest najciekawsze w „bazowej” prognozie funduszu dla Ukrainy, to zakończenie najbardziej aktywnej fazy „specjalnej operacji wojskowej”, czyli rosyjskiej inwazji na ten kraj, już pod koniec tego roku. W prognozie pesymistycznej, niewypowiedziana rosyjska wojna miałaby przeciągnąć się do 2025 roku. Ale i w tym wypadku są gotowe instrumenty do efektywnego zarządzania gospodarką.

Pozostało 95% artykułu
Gospodarka
Rosjanie rezygnują z obchodów Nowego Roku. Pieniądze pójdą na front
Gospodarka
Indeks wiarygodności ekonomicznej Polski. Jest źle, ale inni mają gorzej
Gospodarka
Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca KE: UE nie potrzebuje nowej polityki konkurencji
Gospodarka
Gospodarka Rosji jedzie na oparach. To oficjalne stanowisko Banku Rosji
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Gospodarka
Tusk podjął decyzję. Prezes GUS odwołany ze stanowiska