Kwestionariusz gospodarczy Nowej Lewicy. Eksperci: Ta konstrukcja nie pofrunie

– To program silący się na redystrybucję, ale przy tym mocno niespójny, co rodzi wyższe koszty dla budżetu – ocenia Paweł Wojciechowski, ekonomista, przewodniczący rady programowej Instytutu Finansów Publicznych.

– To program wysokich wydatków publicznych – wtóruje mu Marcin Zieliński, prezes zarządu i główny ekonomista Fundacji Forum Obywatelskiego Rozwoju.

Długa lista niespójności

Jako przykład niespójności Paweł Wojciechowski wskazuje propozycję z jednej strony zwiększenia progresji w PIT, a z drugiej obniżkę VAT, które wywoła odwrotny skutek, bo „to podatek regresywny”. – Jeszcze bardziej niespójna jest część emerytalna. Wygląda na to, że proponowana jest jakaś wersja emerytur stażowych dla osób z „bardzo długim stażem”, choć nie wiadomo jakim, co naturalnie będzie zgodnie z logiką systemu oznaczało niższe emerytury. Stąd jak można wywnioskować, zakładane jest utrzymanie wszystkich świadczeń takich jak 13. i 14. emerytura, ale też dodanie nowego filaru zwanego „podstawowym”, który zagwarantuje określoną kwotę po 30 latach pracy i ma przysługiwać niezależnie od odprowadzanych składek – tłumaczy przewodniczący rady programowej IFP. To jego zdaniem grozi jeszcze większym rozszczelnieniem systemu emerytalnego i wypychaniem pracowników poza ochronę ubezpieczeniową.

– Mamy także utrzymanie wszystkich programów socjalnych, a do tego ich waloryzację. Gdy nie ma waloryzacji, złe programy z czasem coraz mniej obciążają finanse publiczne. Za sprawą pomysłu Lewicy tego już niestety by nie było – zauważa Marcin Zieliński.

A Łukasz Bernatowicz, prezes Związku Pracodawców Business Centre Club, dodaje: – Trzeba być realistą, każdy, kto powiedziałby, że cofnie 500+, przegrałby wybory. Zawsze byliśmy jednak zwolennikami wprowadzenia w tym programie kryterium dochodowego. Lewica idzie w przeciwnym kierunku. I jeszcze chce corocznej waloryzacji – podkreśla.

Łukasz Bernatowicz przekonuje też, że obniżanie stawki VAT powinno być połączone z reformami, a nie dalszym rozdawnictwem. – Jeśli jednocześnie chce się waloryzować świadczenia socjalne, obniżać wiek emerytalny i obniżać stawkę VAT, to wiadomo, że ta konstrukcja nie pofrunie – przekonuje szef Związku Pracodawców BCC.

Zdaniem Marcina Zielińskiego nie widać w programie Lewicy pomysłu na odpolitycznienie gospodarki, bo jego zdaniem proponowana przez nią rada kompetencyjna tego nie załatwi i także będzie ciałem upolitycznionym. – Jedynym skutecznym sposobem na rozwiązanie tego problemu jest prywatyzacja – przekonuje szef FOR.

Brak rąk do pracy

Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, ekonomistka z UW, zwraca też uwagę na ważne elementy programu Lewicy spoza pytań naszego kwestionariusza. – To m.in. 35-godzinny tydzień pracy – wskazuje. I tłumaczy, że dziś mamy niski poziom bezrobocia, niską aktywność zawodową i sytuację na rynku pracy, która sprawia, że nawet przy słabej koniunkturze, brakuje rąk do pracy. Skracanie czasu pracy jeszcze tę sytuację skomplikuje – tłumaczy.

Przekonuje, że perspektywa skracania czasu pracy musi być wsparta inwestycjami przedsiębiorstw zwiększającymi produktywność, czyli w automatyzację, robotyzację, ale też w edukację, bo potrzebni będą w związku z tym pracownicy o nieco odmiennych kwalifikacjach i umiejętnościach.

– Podobnie jest z propozycją wydłużenia urlopów z 26 do 35 dni. Kiedyś, w dłuższej perspektywie: tak. Dziś to by oznaczało pogłębienie kłopotów firm z brakiem rąk do pracy – mówi Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek. Ekonomistka zauważa przy tym, że Lewica chciałaby skrócić czas pracy i wydłużyć urlopy bez obniżania wynagrodzeń. – Także z tego powodu nie da się tego wprowadzić nawet w perspektywie kilku lat, bo dla firm oznaczałoby to dodatkowe koszty, na które bez wzrostu efektywności i produktywności nie będą sobie mogły pozwolić – tłumaczy Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek.

Czy Pańska Partia popiera poniższe propozycje/postulaty

Więcej zielonej energii i atom kosztem ograniczenia paliw kopalnych

Tak.

Publiczne inwestycje w panele słoneczne oraz w elektrownie wiatrowe zapewnią, że do 2035 r. większość energii zużywanej w gospodarce będzie pochodziła z OZE. Celem jest zeroemisyjny miks energetyczny.

Utrzymanie wydatków socjalnych (programu 500+/800+, wypłaty 13. i 14. emerytury…)

Tak.

Nic, co dane, nie będzie odebrane, a będzie waloryzowane każdego roku na podstawie ustawy.

Podwyższenie wieku emerytalnego

Nie.

Pracownicy o bardzo długim stażu pracy powinni mieć możliwość przejścia wcześniej na emeryturę. Wliczenie do stażu pracy okresu zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych.

Zniesienie zakazu handlu w niedzielę

Zależy.

Wynagrodzenie za pracę w niedziele, święta i dni ustawowo wolne od pracy dwa i pół razy wyższe niż w normalne dni. Co najmniej dwie wolne niedziele w miesiącu dla tych, którzy dziś nie są objęci zakazem pracy w niedzielę.

Dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców

Nie.

Uzupełnimy natomiast filary emerytalne o „podstawowy”, czyli zagwarantowaną przez państwo kwotę po 30 latach pracy, niezależnie od odprowadzonych składek.

Wyższe podatki/daniny dla najlepiej zarabiających/przedsiębiorców/biznesu?

Zależy.

Obniżka stawki podatku VAT. Wprowadzenie progresywnej skali PIT i zwiększenie kosztów uzyskania przychodu dla pracowników. Podatek od nadmiarowych zysków spółek energetycznych i paliwowych.

Podatek obrotowy dla firm zamiast dochodowego

Nie. 

Opodatkowanie globalnych koncernów cyfrowych

Tak. 

Wzrost wydatków na obronność (wojsko/armię)

Nie.

Obecny poziom jest wysoki i wystarczający.

Ustawowe rozwiązanie problemu kredytów frankowych

Tak.

Jeżeli po wyroku TSUE i orzeczeniach polskich sądów będzie wymagana dodatkowa interwencja ustawodawcy.

Otwartość na imigrantów zarobkowych ze świata