Turcja w wielkich opałach. Odkręcanie wyborczych obietnic Erdogana trwa

Prezydent Recep Erdogan, walcząc o reelekcję w majowych wyborach, obiecywał bardzo wiele. Mówił m.in. o podwyżkach emerytur i płac w budżetówce, a nawet o tym, że gospodarstwa domowe przez miesiąc będą mogły dostawać darmowy gaz. Niektóre z tych obietnic już zostały zrealizowane, na przykład płaca minimalna wzrosła od 1 lipca o 34 proc. rok do roku i była to już jej kolejna duża podwyżka w okresie ostatnich 12 miesięcy. Tymczasem turecki deficyt budżetowy sięgnął w czerwcu równowartości 8,4 mld dol., co było rekordową wartością dla tego miesiąca. Był on blisko siedmiokrotnie wyższy niż przed rokiem. Do jego powiększenia przyczyniły się nie tylko „prezenty” fiskalne dla elektoratu, ale też koszty związane z odbudową prowincji zniszczonych kilka miesięcy temu przez trzęsienie ziemi.

Podatki w górę

Koszty związane z odbudową po trzęsieniu ziemi mogą sięgnąć nawet 100 mld dol. Analitycy średnio prognozują więc, że deficyt budżetowy Turcji wzrośnie z 0,9 proc. PKB w 2022 r. do 4,4 proc. PKB w 2023 r.

– Turcja stoi na stosunkowo pewnym gruncie fiskalnym, ale to prawdopodobnie się zmieni w bliskim terminie. Ekspansywna polityka fiskalna prowadzona przed wyborami oraz wydatki potrzebne na odbudowę po trzęsieniu ziemi doprowadzą do wyższego deficytu budżetowego w 2023 r. i później – twierdzi Selva Bahar Baziki, ekonomistka Bloomberg Economics. Prognozowała ona w zeszłym tygodniu, że deficyt wyniesie w tym roku 6,3 proc. PKB.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

Turecki bank centralny na ratunek gospodarki. Mocny skok stóp procentowych

Turecki bank centralny zdecydował na podniesienie stop procentowych pierwszy raz od 27 miesięcy. Główna stopa powędrowała w górę z poziomu 8,5 do aż 15 proc., co mimo wszystko jest poniżej prognoz analityków. Ankietowani przez Bloomberga eksperci prognozowali podwyżkę do 20 proc.

Rząd próbuje więc częściowo zasypać tę dziurę podwyżkami podatków. W niedzielę weszła w życie podwyżka podatku od benzyny aż o 200 proc., do 7,53 lir (1,11 zł) za 1 litr. O 224 proc. wzrósł natomiast podatek, jakim obłożony jest gaz ziemny do użytku domowego. Danina ta wzrosła do 0,0747 lir za 1 metr sześcienny.

W pierwszym tygodniu lipca ogłoszono natomiast podwyżkę VAT. Główna stawka wzrosła z 18 do 20 proc., a niższa została podniesiona z 8 do 10 proc. O 50 proc. wzrosły natomiast różne opłaty urzędowe.

Ta polityka jest wdrażana przez Mehmeta Simseka, od czerwca będącego ministrem finansów. Był on już szefem tego resortu w latach 2009–2015 i wicepremierem w latach 2015–2018. Był uznawany wówczas za prorynkowego technokratę.

Turcja zdecyduje się na podwyżki stóp procentowych

W czwartek Bank Centralny Republiki Turcji ma podjąć decyzję w sprawie stóp procentowych. Analitycy średnio prognozują, że podwyższy on główną stopę z 15 do 20 proc. W czerwcu podniósł ją o 650 pkt baz. (co jednak rozczarowało inwestorów, bo spodziewali się większej podwyżki). To było pierwsze posiedzenie z nową prezes banku centralnego – Hafize Gaye Erkan, która została wyznaczona na to stanowisko po czerwcowych wyborach. Erkan była wcześniej finansistką na Wall Street (pracowała m.in. w Goldman Sachs i kierowała First Republic Bankiem), więc jej nominację rynek potraktował jako zapowiedź dużych zmian w polityce pieniężnej. Po ostatnim posiedzeniu banku centralnego Erkan zapewniała, że zmiany te nastąpią, ale zacieśnianie polityki pieniężnej będzie prowadzone stopniowo.

– Wciąż spodziewamy się, że główna stopa procentowa zostanie podniesiona w tym roku do poziomu od 25 proc. 30 proc. i że lira turecka osłabnie o dalsze około 10 proc. Na tureckim rynku finansowym pojawiło się jednak dużo optymizmu. Podwyżki stóp do takich poziomów są prawdopodobnie potrzebne, by utrzymać redukcję premii za ryzyko, do której doszło w Turcji w ostatnich tygodniach – ocenia Liam Peach, ekonomista z firmy badawczej Capital Economics.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

Turcja podwyższa płacę minimalną o 34 procent. To pogoń za inflacją

Rząd turecki ogłosił, że płaca minimalna będzie w drugiej połowie roku wyższa aż o 34 proc. niż rok wcześniej. To już kolejna jej duża podwyżka w ciągu ostatnich 12 miesięcy.