Tomasz Bardziłowski, prezes GPW: Giełda Papierów Wartościowych musi wrócić do swoich korzeni

W tym roku został pan prezesem GPW, ukończył również pierwszy triatlon. Łatwiej być prezesem warszawskiej giełdy czy triatlonistą?

Bycie triatlonistą pomaga w byciu prezesem giełdy.

Dlaczego?

W obu przypadkach trzeba wymagać od siebie więcej niż zazwyczaj się wymaga.

A sama GPW od wewnątrz wygląda tak samo, jak na zewnątrz?

Giełdę z zewnątrz bardzo często postrzega się przez pryzmat zmian cen akcji notowanych spółek. Patrząc wewnątrz, są to przede wszystkim ludzie. Przychodząc na GPW, spotkałem znajome twarze z rynku kapitałowego. Są to często wybitni specjaliści w swoich dziedzinach. Oni też czekali na to, aż pojawi się wspólny cel, a tym celem jest teraz to, aby giełda i rynek kapitałowy znowu były ważne dla gospodarki. To jest priorytetem, jeśli chodzi o strategię firmy. Chcemy wrócić do korzeni – po to, abyśmy jako cały rynek kapitałowy i ludzie, którzy go tworzą, faktycznie poczuli się ważnym elementem całej gospodarczej układanki.

Czytaj więcej

Giełda

Czas sowitych dywidend w spółkach z GPW

W tym roku akcjonariusze firm z GPW będą mogli się obłowić. Najbliższe dni będą kluczowe w kilkunastu spółkach, które planują podzielić się zyskiem.

Jak daleko odeszliśmy od tych korzeni?

Na szczęście nie tak daleko, by do nich nie wrócić. Aby jednak skoncentrować się głównie na kwestiach związanych z rynkiem kapitałowym, to tu na giełdzie najpierw musimy poświęcić trochę czasu na uporządkowanie projektów niezwiązanych z rynkiem kapitałowym. One są ciekawe i zapewne mają szanse powodzenia, ale odciągają nas od najważniejszych rzeczy. GPW jako spółka nie jest właściwym miejscem na rozwijanie start-upów. Od giełdy, pełniącej funkcję organizatora rynku, oczekuje się utrzymania najwyższych standardów w zakresie bezpieczeństwa cybernetycznego czy też compliance. Trudno wyobrazić sobie, jak można być zwinnym, elastycznym start-upem działającym w różnych, niezwiązanych z finansami dziedzinach, a jednocześnie spełniać nasze surowe standardy.

W przypadku praktycznie wszystkich spółek z udziałem Skarbu Państwa nie ma firmy, w której nowy zarząd na początku nie odkrywałby „trupów w szafach”. Na GPW dużo ich było?

Giełda jest specyficzną instytucją, która podlega ścisłemu nadzorowi. Ten nadzór korporacyjny, szczególnie w ostatnich miesiącach przed moim powołaniem, przyczynił się do tego, że pewne projekty o podwyższonym ryzyku nie zostały rozpoczęte. Wieloma istniejącymi projektami na pewno można było jednak zarządzać w sposób bardziej efektywny.

Zrobiliście już przegląd tych projektów? Wytypowaliście te, które trzeba zamknąć?

Przegląd inicjatyw strategicznych trwa. Jest ich zbyt wiele i niektóre są zbyt oddalone od naszego core biznesu i kluczowych kompetencji giełdy. Nasze obecne podejście zakłada, że do części rozpoczętych projektów non-corowych chcemy pozyskać branżowych partnerów. Są też projekty, o których już możemy powiedzieć, że nie będziemy ich rozwijać.

Jakie konkretnie?

Jednym z przykładów jest chociażby projekt GPW Ventures, czyli fundusz VC, który miał inwestować publiczne pieniądze w spółki z sektora agritech. Ważnym elementem dla rynku, który powinien być rozwijany, ale niekoniecznie przez GPW, jest też crowdfunding. Wolałbym, aby tego typu projekty były realizowane przez firmy inwestycyjne i wyspecjalizowane fundusze VC, zamiast przez giełdę.

Czyli platforma GPW Private Market pod marką giełdy nie ruszy?

W ramach tej platformy są też ciekawe projekty, wobec których mamy pewne nadzieje. Mam tutaj na myśli te związane z tokenizacją aktywów niefinansowych. Liczymy na współpracę z kluczowymi partnerami strategicznymi, zwłaszcza w obszarze dzieł sztuki.

A czy ruszy system WATS?

Zrobimy wszystko, co w naszej mocy, aby ten projekt okazał się dużym sukcesem.

Gdyby pan był prezesem GPW, gdy podejmowana była decyzja w sprawie nowego systemu, to podjąłby taką samą decyzję jak poprzedni zarząd?

Gdybyśmy mieli teraz rok 2019, a ja miałbym obecną wiedzę o tym projekcie, to zapewne sposób prowadzenia WATS byłby inny. Muszę przyznać, że trudno byłoby mi podjąć decyzję o tak dużym budżecie na projekt obarczony tak dużym ryzykiem implementacji. Teraz jestem jednak spokojniejszy, bo do zarządu GPW dołączył Sławomir Panasiuk, który jest odpowiedzialny za pion IT i wierzę, że dzięki jego doświadczeniu projekt WATS zostanie bezpiecznie i zgodnie z nowym harmonogramem wdrożony.

Wspomniał pan o tym, że do części projektów będziecie szukać partnerów. W przypadku WATS też jest to brane pod uwagę?

Aby WATS był sukcesem, nie tylko trzeba go wdrożyć. Ważne jest także późniejsze efektywne wykorzystanie jego możliwości. Musimy więc rozwijać własne zasoby, które później będą też obsługiwały system. Zależy nam na tym, by z sukcesem wdrożyć później WATS na GPW w ramach innych spółek zależnych, choć plany komercjalizacji systemu poprzez sprzedaż innym giełdom wydają się jednak dość ambitne na ten moment.

Teoretycznie system można byłoby wprowadzić na giełdzie w Armenii, w której GPW ma udziały, ale ta jest też świeżo po wymianie systemu…

To prawda. Giełda w Armenii ma własny system, który jest odpowiedni do skali jej biznesu.

To po co nam dzisiaj giełda w Armenii?

Spółki, które prowadzą giełdę, nadal są ciekawymi celami przejęć. Działają na rynku, który ma naturalne bariery do wejścia. Jednak sięganie zbyt daleko powoduje często, że akwizycje nie generują oczekiwanych synergii. W zaktualizowanej strategii, nad którą pracujemy, chcemy skoncentrować się głównie na rynku polskim. Tutaj jest bardzo dużo do zrobienia. Liczba notowanych spółek cały czas spada, a kapitalizacja notowanych spółek do PKB jest najniższa od wielu lat. Jeśli mamy się rozwijać poprzez akwizycje, to przede wszystkim na rynku polskim, i to głównie w obszarze finansowym i usług finansowych.

Macie już coś na oku?

Ja wiem, że inwestorzy na rynku kapitałowym „kupują plotki i sprzedają fakty”, ale nasz rynek jest na tyle mały, że jakiekolwiek wzmianki o tym, co planujemy lub chcielibyśmy zrobić, mogłyby mocno utrudnić potencjalne rozmowy.

Wróćmy do Armenii... Gdyby ktoś dzisiaj do was przyszedł i powiedział, że odkupi pakiet akcji giełdy w Armenii, to jaka byłaby decyzja?

Takich rozmów nie było, więc ciężko mi się wypowiadać na ten temat, ale współpraca na różnym polu z partnerami jest częścią mojego podejścia do budowania wartości. Jestem pod wrażeniem biznesowej determinacji zarządu giełdy w Armenii. To powoduje, że o tej inwestycji myślimy spokojnie. Sama giełda w Armenii może być także dobrą platformą do współpracy gospodarczej między Polską a krajami z Półwyspu Arabskiego.

Co to oznacza?

Moim celem, jako prezesa giełdy, jest przyciąganie inwestorów zagranicznych do Polski. Od naszych partnerów w Armenii słyszymy również, że inwestorzy z krajów arabskich wykazują duże zainteresowanie naszym rynkiem. Przyciągnięcie ich do Polski, pokazanie im potencjału, jaki daje nasz rynek kapitałowy, jest również jednym z moich priorytetów.

Jakie wymogi stawiają inwestorzy zagraniczni do tego, aby faktycznie zacząć tutaj inwestować większe pieniądze?

Istotną kwestią, która pojawia się w rozmowach z zagranicznymi inwestorami, są zapowiedzi dotyczące poprawy zasad ładu korporacyjnego w spółkach z udziałem Skarbu Państwa. Zresztą to, jak prezentowały się wyceny tych firm w ostatnich lat, było konsekwencją tego, że nie przywiązywano tak dużej wagi do zasad ładu korporacyjnego i interesu akcjonariuszy mniejszościowych. To ma się zmienić, co widać też po zapowiedziach płynących ze strony ministra aktywów państwowych.

To nie będą tylko słowa? Chociażby w przypadku spółek energetycznych mieliśmy już duże zamieszanie, które pokazało, że nad tym ładem korporacyjnym trzeba jeszcze mocno popracować. Ważne słowa i deklaracje padały też w kontekście tzw. podatku Belki, a to też na razie są tylko słowa.

Po latach stagnacji nadszedł dobry czas dla giełdy. Wśród osób odpowiedzialnych w rządzie za gospodarkę są ludzie świetnie znający rynek kapitałowy. Widać duże zaangażowanie, choćby ze strony ministra finansów, w inicjatywy, które mają na celu wzmocnienie i zwiększenie atrakcyjności rynku kapitałowego. Dzisiaj to nie są już tylko słowa czy rozmowy, ale też intensywne prace w ramach Ministerstwa Finansów koordynowane przez szefa Instytutu Finansów prof. Dariusza Adamskiego. Finalizowane są koncepcje rozwiązań, które mają służyć rynkowi kapitałowemu. Przykładem mogą być chociażby fundusze REIT, które – jak wierzę – w stosunkowo niedługim czasie zadebiutują na warszawskiej giełdzie.

W tym rozmowach poruszacie też temat tzw. podatku Belki?

Zachęty podatkowe, moim zdaniem, mogą być istotnym elementem w procesie odbudowy rynku kapitałowego w Polsce. Bardzo trudno będzie przyspieszyć tę odbudowę bez inicjatyw w tym obszarze. Ważne jest jednak to, by te inicjatywy adresowały to, na czym nam zależy, czyli budowę długoterminowych inwestycji. Ponad połowa oszczędności Polaków wciąż jest przechowywana w gotówce i na rachunkach bankowych. Liczymy, że wraz ze spadkiem stóp procentowych część tych środków zostanie przeniesiona na rynek kapitałowy. Aby jednak przyspieszyć ten proces, konieczne byłyby dodatkowe zachęty podatkowe.

Na rynku są różne głosy dotyczące podatku Belki. Jedni mówią, by całkowicie go znieść przy inwestycjach giełdowych. Inni proponują rozwiązania, które dają korzyści dopiero po pewnym okresie trzymania akcji w portfelu. Pan po której jest stronie?

Cały czas pamiętam czasy, w których byliśmy wzorem, jeśli chodzi o kwestie kapitału emerytalnego i uważam, że należy do tego wrócić. Trzeba pomyśleć, jak skutecznie wzmocnić długoterminowe oszczędzanie w ramach III filara. Mamy takie produkty jak IKE i IKZE – i tutaj jest nadal sporo do zrobienia, aby te produkty zyskały większą popularność.

Kiedy mowa o kwestiach emerytalnych, OFE też jest tematem do rozwiązania?

Wszyscy doskonale wiemy, że kwestia tzw. suwaka OFE była w ostatnich latach tym, co również ciążyło wycenom polskich spółek. W mojej ocenie zaadresowanie kwestii suwaka może być jednym z elementów odbudowy rynku kapitałowego.

W przestrzeni rynkowej pojawiają się takie pomysły, jak prywatyzacja OFE. Co pan na to?

Istotne jest to, aby wypracować rozwiązanie, w którym OFE wspierają gospodarkę, szczególnie mając na uwadze ogromne potrzeby związane z transformacją energetyczną czy też wydatkami na obronność. Mówiąc o przyszłości rynku kapitałowego, kluczowe jest to, aby zbudować więcej krajowego kapitału. W tym kontekście cieszy nas bardzo sukces zeszłorocznego autozapisu pracowniczych planów kapitałowych. Ale pod względem oszczędności długoterminowych jesteśmy bardzo daleko od średniej w UE, nie mówiąc o krajach skandynawskich.

Mając te wszystkie elementy na uwadze… jak pan widzi giełdę za 24 miesiące? Co w tym czasie zrobi prezes GPW?

Jeśli chodzi o samą spółkę, to jednym z kluczowych elementów jest wdrożenie programu optymalizacji kosztów. Rozmawialiśmy na ten temat z kluczowymi menedżerami firmy i jesteśmy na etapie wdrażania poszczególnych pomysłów. Wskaźnik koszty do przychodów, który w ubiegłym roku sięgnął 72 proc., jest dla mnie trudny do zaakceptowania. Choć nie będziemy w stanie dojść do poziomu 47 proc., jaki spółka miała w 2017 roku, to będziemy się mocno starać, aby w krótkim czasie pokazać niższe koszty i mam nadzieje, że ten wskaźnik spadnie już na koniec tego roku.

Kiedy mowa o kosztach, oznacza to także odchudzenie GPW pod względem kadrowym?

Przede wszystkim za dużo było inicjatyw strategicznych niezwiązanych z rynkiem kapitałowym. Myślę, że głównie tutaj będziemy szukać oszczędności. To wiąże się też z innymi elementami. Nie będziemy chociażby posiłkować się w tak dużym stopniu zewnętrznymi doradcami. Z drugiej strony są też wydatki, których nie chcielibyśmy zmniejszać. Nadal będziemy wydawać pieniądze chociażby na edukację i promocję rynku. Chcemy nawet zwiększyć wydatki w tym zakresie, aby o giełdzie było więcej słychać i aby młodzi ludzie również zainteresowali się giełdą.

Czyli pierwszy punkt to koszty. Kolejny?

Wprowadzanie nowych produktów. Chcemy znacznie wzmocnić naszą ofertę, jeśli chodzi o ETF-y.

Świat idzie w kierunku ETF-ów na kryptowaluty.

Mamy zapytania ze strony globalnych podmiotów, które mają w ofercie takie produkty. Pracujemy z nimi nad tym, aby w najbliższym czasie doszło do tego typu debiutów na GPW. Myślę, że jest na to szansa w najbliższych miesiącach.

ETF-y na kryptowaluty? Jeszcze nie tak dawno przeciwnikiem rynku krypto była jednak KNF.

Wprowadzając nowe rozwiązania, nawet jeśli nie będą potrzebowały one formalnej zgody KNF, chcemy konsultować się z nadzorem. Mamy nadzieję, że konsultacje będą przebiegać pomyślnie i że już niedługo pojawią się u nas ETF-y na kryptowaluty. To samo dotyczy REIT-ów, choć tu przed nami proces legislacyjny, obarczony ryzykiem, na które nie mamy wpływu. Oczywiście, liczę także na kolejne debiuty samych spółek i dużym optymizmem napawają mnie ostatnie informacje o tym, że jeszcze w tym roku możliwe jest jedno bardzo duże IPO i jeden debiut zagranicznej spółki na naszym parkiecie. To będą mocne sygnały, które pokażą, że rynek kapitałowy jest miejscem, w którym z sukcesem można wychodzić z inwestycji, ale też pozyskiwać kapitał. My sami chcemy też wyjść z programem działań, którego celem będzie przyciągnięcie nowych spółek na giełdę.

I co on ma zakładać? Jak chcecie przekonywać spółki do GPW?

Przede wszystkim musimy mieć sprawny i płynny rynek kapitałowy, który oferuje dobre wyceny. Myślę, że jesteśmy na dobrej drodze, by to zrobić. Do tego chcemy zaoferować spółkom wsparcie na etapie IPO. Tutaj niezwykle ważna będzie współpraca z brokerami i strukturalne podejście do tematu. Jednym z elementów jest chociażby Program Wsparcia Pokrycia Analitycznego, który zamierzamy dalej rozwijać. Chcemy istotnie zwiększyć jego wartość w przyszłym roku.

Wartość rozumianą również jako nakłady finansowe z waszej strony?

Zgadza się. Chcemy program rozszerzyć nie tylko jeśli chodzi o spółki, ale rozważamy także to, czy nie objąć nim również niektórych instrumentów notowanych na GPW, np. ETF-ów. Wiemy także, że problemem dla emitentów jest też kwestia regulacji i kosztów z nimi związanych, czyli opłat giełdowych. Chcemy wejść w większy dialog z regulatorami na szczeblu europejskim, aby szykowane regulacje nie szły w kierunku stosowania jednakowych rozwiązań dla wszystkich giełd. Te same regulacje, które są niewielkim kosztem dla dużych spółek, potrafią być dużym kosztem dla spółek mniejszych.

Zmiany w podatku CIT, tak by wspierać debiuty i spółki giełdowe, też są potrzebne?

Uważam, że ten pomysł ma swoją logikę. Spółki wchodzące na giełdę starają się optymalizować swoje zyski, bo od zysków zależy też wycena. Z drugiej strony wejście na giełdę czasami wiąże się też z kosztami pośrednimi, takimi jak pokazanie wrażliwych informacji konkurentom. Jasna korzyść podatkowa dla spółek wchodzących na giełdę z pewnością zwiększy zainteresowanie IPO.

Za 24 miesiące na GPW nadal będzie funkcjonował rynek GlobalConnect?

GlobalConnect jest jednym z projektów, które chcemy intensywnie rozwijać. Inwestorzy detaliczni chcą mieć dostęp do zagranicznych rynków, co widać zresztą po tym, co dzieje się w branży maklerskiej. Pracujemy nad poprawą płynności na GlobalConnect, zwiększaniem liczby światowych blue chips notowanych na tym rynku, a także wprowadzeniem na ten rynek globalnych funduszy ETF.