Jest nowy sekretarz generalny NATO

Rutte to ustępujący premier Holandii. Jensa Stoltenberga zastąpi 1 października 2024 roku, gdy skończy się jego, dwukrotnie przedłużana, kadencja.

Nominacja dla Ruttego stała się formalnością, po tym jak z wyścigu o stanowisko sekretarza generalnego NATO wycofał się jego jedyny rywal, Kalus Iohannis, prezydent Rumunii. Iohannis kandydował ponieważ chciał, aby na kierowniczych stanowiskach w Sojuszu szerzej reprezentowana była Europa środkowo-wschodnia.

Na decyzję ws. wyboru następcy Jensa Stoltenberga zareagowało polskie MSZ. "Gratulujemy Markowi Ruttemu wybranemu na stanowisko kolejnego sekretarza generalnego NATO" - czytamy w oświadczeniu opublikowanym na Twitterze. "Ustępującemu SG Jensowi Stoltenbergowi składamy wyrazy wdzięczności za jego niezłomne przywództwo nad Sojuszem przez ostatnią dekadę" - dodano.

Mark Rutte nowym sekretarzem generalnym NATO: Węgry i Słowacja wycofały swój sprzeciw

Kandydaturze premiera Holandii długo sprzeciwiały się Węgry i Słowacja. Kandydaturę blokował premier Węgier, który domagał się m.in. przeprosin od Ruttego za jego wcześniejsze wypowiedzi krytykujące władze w Budapeszcie za łamanie zasad praworządności. Ostatecznie Viktor Orbán wycofał swój sprzeciw m.in. po uzyskaniu gwarancji, że Węgry nie zostaną zmuszone do dostarczania wsparcia wojskowego Ukrainie, a żołnierze Węgier nie będą musieli brać udział w żadnych ewentualnych misjach Sojuszu nad Dnieprem.

Z kolei Słowacja domagała się gwarancji, że nowy szef NATO zadba o ochronę przestrzeni powietrznej nad Słowacją, po tym jak ta przekazała swoje zestawy obrony przeciwlotniczej Ukrainie.

Czytaj więcej

Polityka

Poparcie za obronę przeciwlotniczą. Między Holendrem a fotelem szefa NATO stoi Rumunia

Słowacja udziela wsparcia ustępującemu premierowi Holandii, Markowi Ruttemu, w jego staraniach o stanowisko sekretarza generalnego NATO - oświadczył prezydent Słowacji, Peter Pellegrini, po nieformalnym szczycie UE, który odbył się w Brukseli.

Informacja o wyborze nowego sekretarza generalnego NATO pojawiła się tuż przed organizowanym w 75-lecie Sojuszu szczytem NATO w Waszyngtonie.

Wśród kandydatów na stanowisko sekretarza generalnego NATO rozważano kobiety

Następca Stoltenberga miał być wyłoniony już rok temu, ale wówczas — wobec braku konsensusu w sprawie kolejnego sekretarza generalnego Sojuszu — została ona, już po raz drugi, przedłużona na rok. Stoltenberg wykluczał jednak możliwość, by kadencję wydłużać po raz trzeci.

Oprócz Ruttego wśród kandydatów na sekretarza generalnego NATO wymieniano też m.in. premier Estonii Kaję Kallas oraz premier Danii, Mette Frederiksen. Kallas była jednak uważana za kandydaturę zbyt „jastrzębią” i konfrontacyjną wobec Rosji, z kolei odejście Frederiksen z rządu mogłoby doprowadzić do upadku rządzącej Danią koalicji.

Sekretarze generalni NATO po 1995 roku

Foto: PAP

Kim jest Mark Rutte, nowy sekretarz generalny NATO?

Mark Rutte to polityk liberalny, od 2006 do 2023 stał na czele Partii Ludowej na rzecz Wolności i Demokracji (VVD), od 2010 roku był premierem Holandii — stał na czele czterech kolejnych rządów. W historii Holandii żaden premier nie sprawował urzędu tak długo.

Ostatni rząd Ruttego upadł z powodu sprzeciwu koalicjantów wobec propozycji zaostrzenia polityki azylowej przedstawionej przez premiera Holandii. Po upadku rządu Rutte oświadczył, że wycofuje się z życia politycznego.

57-letni Rutte od początku wojny Rosji z Ukrainą jest orędownikiem udzielania szerokiej pomocy wojskowej Ukrainie. Zdaniem przyszłego sekretarza generalnego NATO pokonanie Rosji na polu walki jest kluczowe dla zapewnienia pokoju w Europie.

- On (Putin) nie zatrzyma się na Ukrainie, jeśli nie zatrzymamy go teraz. Ta wojna jest większa niż sama Ukraina. Chodzi o utrzymanie rządów prawa międzynarodowego — mówił we wrześniu 2022 roku Rutte na forum ONZ.

Pod rządami Ruttego Holandia zwiększyła wydatki na obronność do poziomu przekraczającego postulowane przez NATO 2 proc. PKB. Holandia Ruttego stanęła też na czele tzw. koalicji samolotowej, która ma dostarczyć Ukrainie myśliwce F-16 (Holandia jest wśród krajów, które przekażą Ukrainie te amerykańskie myśliwce).