Chiny mają gospodarkę Rosji w garści. Zależność między krajami rośnie

W 2022 r. dwustronna wymiana handlowa między Rosją a Chinami osiągnęła historycznie rekordowy poziom 190 mld dol. Wynikało to w dużej mierze ze znacznego wzrostu cen surowców energetycznych w ubiegłym roku: prawie trzy czwarte (85 mld dol.) całego chińskiego importu z Rosji w ujęciu dolarowym pochodziło z kopalin (ropa, gaz, węgiel). Przykładowo podaż ropy naftowej w tonach wzrosła o 8,3 proc., a w pieniądzu o 44 proc. (z 40,5 mld dol. w 2021 r. do 58,4 mld dol. w 2022 r.) - wylicza gazeta RBK.

Czytaj więcej

Transport

Najbardziej uderzający przykład wpływu sankcji na rosyjski biznes

Przewoźnicy z Kaliningradu, rosyjskiej enklawy w Unii, ponoszą rekordowe straty. Obwód jest odcięty od dostaw drogą lądową. W portach Rosji na transport czeka 1500 tirów. Przewoźnicy nazywają to najbardziej uderzającym przykładem wpływu sankcji na rosyjski biznes.

Eksport rośnie wolno, import skokowo

Chiński eksport do Rosji, choć też okazał się rekordowo wysoki, nie zasypał jednak wielkiej dziury powstałej w rosyjskich sklepach po nałożeniu przez Zachód sankcji. Tutaj Chińczycy zachowują ostrożność, starając się samym nie podpaść pod wtórne sankcje, szczególnie USA. Amerykański rynek jest dla Chin rynkiem numer jeden i nie zamierzają tego zmieniać, by ulżyć Rosji. Dlatego eksport był wprawdzie także rekordowy - 76 mld dol., ale to wzrost zaledwie o 13 proc. w ujęciu rocznym.

„Jeśli chodzi o import, Rosja jest obecnie, jeśli nie najbardziej zależnym krajem od Chin, to drugim po Korei Północnej” – oceniał już w listopadzie Iikka Korhonen, szef Instytutu Gospodarek Przejściowych w Banku Finlandii.

Biorąc pod uwagę fakt, że łączny import towarów do Rosji ze wszystkich krajów w 2022 r. wyniósł 259 mld USD to średnioroczny udział Chin w rosyjskim imporcie osiągnął ok. 30 proc. W 2021 r. było to około 25 proc. W strukturze rosyjskiego eksportu kierunek chiński zwiększył swoją wagę do 19-20 proc. wobec 14 proc. w 2021 r.

Z drugiej strony wygląda to zupełnie inaczej. Dla Chin, największego eksportera na świecie od 2009 r. (całkowity eksport w 2022 r. – 3,6 bln dol), handel z Rosją ma znaczenie marginalne: do końca 2022 roku na Rosję przypadało ok. 2 proc. całego chińskiego eksportu za granicę i 3 proc. całkowitego handlu Chin ze światem.

Czytaj więcej

Gospodarka

Próby obchodzenia sankcji na Rosję coraz bardziej wyrafinowane

Zachód wyczerpuje powoli listę możliwych sankcji gospodarczych wobec Rosji. W tej sytuacji coraz pilniejszym problemem staje się uszczelnienie systemu sankcyjnego.

Co przyniesie 2023 r.?

Ze względu na spadające ceny surowców, w tym ropy naftowej, wielkość rosyjskiego eksportu do Chin w tym roku może być niższa niż w roku ubiegłym, a rekord nie zostanie pobity, mówi Sofia Donets, główny ekonomista Renaissance Capital dla Rosji i krajów grupy WNP.

- Jeśli chodzi o dostawy z Chin do Rosji, są one nieuniknione. Będą stale wzrastać, uważa ekonomista Andriej Gnidczenko.

W okresie styczeń-luty 2023 r. dostawy chińskich towarów do Rosji okazały się większe o jedną czwartą w ujęciu rocznym. Odbyło się to kosztem handlu ze Stanami Zjednoczonymi, który spadł o ponad 17 proc., mówi Natalia Milczakowa, główny analityk Freedom Finance Global.

Chińskie firmy i państwo będą starały się dostarczać Rosji dowolne towary, ale będą zainteresowane zminimalizowaniem ryzyka objęcia ich wtórnymi sankcjami, ostrzega ekonomista Aleksander Knobel. Chiny są powściągliwe w dostawach do Rosji towarów, które znajdują się na listach sankcyjnych UE i Stanów Zjednoczonych.

Są jednak towary, których chiński eksport do Rosji zmniejszył się w 2022 r. Wśród nich, co zaskakuje znalazły się telefony komórkowe (o 1,3 mld dol., czyli o jedną czwartą).

Czytaj więcej

Handel

Rekordowy handel Rosji z Chinami, ale nie Chin z Rosją

Obroty handlowe między Rosją a Chinami osiągnęły w roku rosyjskiej agresji na Ukrainę rekordowy poziom ponad 190 miliardów dolarów. Rosyjski eksport do Chin wyrósł o blisko połowę. Za to Chińczycy nie rzucili się na objęty sankcjami rosyjski rynek.

Juan bierze Rosję

Największy sukces na rosyjskim rynku odniosła chińska waluta narodowa - juan. Wobec odcięcia rosyjskiego reżimu od gotówki dolarowej i euro, stała się główną rosyjską walutą rezerwową.

Według Banku Rosji udział juana w rozliczeniach handlu zagranicznego dla eksportu wzrósł do 16 proc. a dla importu do 23 proc. (wobec 0,5-4 proc. na samym początku 2022 r.).

Aktywa denominowane w juanach stanowią obecnie połowę całkowitej płynności Funduszu Narodowego Dobrobytu (równowartość 3,2 bln rubli z 6,4 bln rubli na dzień 1 marca - fundusz to wojenna skarbonka Kremla -red). Miesięczna wielkość obrotu chińską walutą na moskiewskiej giełdzie wzrosła dziesięciokrotnie, wynika z danych giełdy.

Knobel podkreśla że juan jest już w dużej mierze walutą rezerwową Rosji. „Obecnie pełni dla nas rolę stabilizującą, ponieważ udaje jej się zastosować regułę fiskalną, która została zawieszona w marcu 2022 r.”

Od początku 2023 r. ministerstwo finansów wznowiło operacje na rynku walutowym za pośrednictwem juana, odpowiadającego wielkości utraconych dodatkowych dochodów budżetu z eksportu ropy i gazu.

Zdaniem ekonomistów udział juana w rozliczeniach międzynarodowych Rosji będzie nadal rósł, ponieważ juan jest walutą nie tylko rozliczeń rosyjsko-chińskich, ale także rozliczeń Rosji z innymi krajami.

Jednak same Chiny najwyraźniej nie są jeszcze gotowe, aby uczynić juana światową walutą rezerwową. A to zawęża możliwości zaciągania pożyczek w juanach, chociaż rosyjskie firmy mają na nie apetyt.

„Wydaje się, że istnieją warunki wstępne do handlu juanem z innymi krajami, ale same inne kraje azjatyckie nie zawsze są chętne do handlu juanem. Nadal wolą handlować z Rosją i innymi krajami w dolarach amerykańskich lub euro – wyjaśnia Knobel.

Czytaj więcej

Biznes

Chiny pomagają Rosji w wojnie? To może zaszkodzić gospodarce

Amerykańska administracja ma dowody na wspieranie przez Chiny rosyjskiego wysiłku wojennego. To miałoby daleko idące konsekwencje nie tylko geopolityczne, ale także gospodarcze.