Aplikacja mObywatel umożliwi nadużycia w wyborach? „Ktoś może zagłosować za kolegę z pracy”

We wtorek minister cyfryzacji Janusz Cieszyński podsumował pierwsze tygodnie aplikacji mObywatel, która od 14 lipca jest trzecim, obok dowodu i paszportu, dokumentem tożsamości. „Cztery miliony nowych mDowodów w mObywatelu po 2,5 miesiąca od premiery aplikacji w wersji 2.0” – zachwalał. Oznacza to, że z nowej aplikacji Polacy korzystają już masowo, a 15 października będą mogli ruszyć z nią do urn, nie posiadając przy sobie innego dowodu tożsamości.

Problem w tym, że członkowie komisji będą weryfikować dane w aplikacji głównie w najprostszy sposób – tzw. metodą wizualną.

Głosowanie z aplikacją mObywatel. Komisji wystarczy spojrzenie w ekran

Jest to jedna z trzech dopuszczalnych metod potwierdzania tożsamości w mObywatelu. Polega po prostu na tym, że urzędnik spogląda na ekran smartfona. Metoda funkcjonalna polega na poproszeniu użytkownika o wyświetlenie np. certyfikatu czy uruchomienie którejś z funkcji aplikacji. Najbardziej zaawansowany sposób kryptograficzny opiera się na wygenerowaniu na telefonie osoby sprawdzającej kodu QR, który musi zeskanować osoba legitymująca się mObywatelem. Jeśli wszystko jest w porządku, informacja na ten temat pojawi się na telefonie sprawdzającego.

Czytaj więcej

Opinie Prawne

Tomasz Pietryga: E-dowód w aplikacji mObywatel budzi wątpliwości

Warto, aby Państwowa Komisja Wyborcza wyjaśniła wszelkie wątpliwości wokół sprawy głosowania w wyborach po okazaniu dowodu osobistego w aplikacji mObywatel. Bo w najgorszym wypadku może to być nawet podstawą do podważania wyników wyborów.

O tym, że w lokalach wyborczych ma być stosowana głównie metoda wizualna, PKW napisała w wytycznych dla komisji obwodowych. Podobnie wynika z odpowiedzi na pismo, które do przewodniczącego PKW Sylwestra Marciniaka wysłała posłanka i kandydatka z list KO Hanna Gill-Piątek.

Marciniak odpisał jej, że członkowie komisji mają zwracać uwagę na charakterystyczne elementy na ekranie, jak aktualna godzina i data, falująca flaga i hologram, którego kolory zmieniają się w zależności od przechylenia telefonu. W przypadku wątpliwości członek komisji ma poprosić wyborcę o wyjście z aplikacji i ponowne zalogowanie się. „Powołane wyżej wytyczne nie przewidują natomiast obowiązku korzystania przez obwodowe komisje wyborcze z mWeryfikatora (umożliwiającego sprawdzenie tożsamości z pomocą kodu QR – red.)” – napisał posłance szef PKW.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Nie masz stałego meldunku? Sprawdź, czy możesz głosować

W niedzielę, 15 października w Polsce odbędą się wybory do Sejmu i Senatu, a także ogólnopolskie referendum. Czy osoby, które nie posiadają meldunku, będą mogły wziąć udział w głosowaniu? Jak sprawdzić swoje miejsce głosowania?

Biuro prasowe Krajowego Biura Wyborczego podkreśla, że procedura, opisana w wytycznych dla komisji obwodowych, spełnia wymogi ustawy o aplikacji mObywatel. „Ustawa nie przewiduje bowiem obowiązku wykorzystywania mWeryfikatora w każdej sytuacji. Z powołanego przepisu wynika jedynie, że mWeryfikator umożliwia potwierdzenie autentyczności, ważności, integralności oraz pochodzenia dokumentów mobilnych” – wyjaśnia biuro prasowe.

Problem w tym, że Ministerstwo Cyfryzacji propaguje stosowanie właśnie kodów QR. Jeszcze przed premierą mObywatela uruchomiło poświęcone temu szkolenia dla urzędników. A fakt, że ta metoda nie będzie stosowana w lokalach wyborczych, posłanka Gill-Piątek uważa za kompromitację. – To pokazuje, że żyjemy w państwie z tektury. Wprowadzono rozwiązanie ułatwiające Polakom życie, jednak nie zadbano o to, by było wkomponowane w system wyborczy – mówi.

Czy można oszukać komisję wyborczą? „Nie demonizowałbym problemu”

Zdaniem posłanki możliwe będzie posługiwanie się aplikacją podrabiającą tę oficjalną, a wielu słabo przeszkolonych członków komisji zapewne uda się wywieść w pole nawet zwykłym, spreparowanym zrzutem ekranu. – Można sobie wyobrazić, że ktoś zagłosuje w ten sposób za kolegę z pracy albo członka rodziny. Na tym nie kończy się lista potencjalnych nadużyć, bo ludzka kreatywność jest nieograniczona – dodaje Gill-Piątek.

Czy rzeczywiście mObywatel może negatywnie wpłynąć na wybory? Doświadczeni urzędnicy wyborczy, z którymi rozmawialiśmy nieoficjalnie, twierdzą, że nie. Ich zdaniem podrobienie aplikacji, w tym hologramu zmieniającego barwy w zależności od przechylenia telefonu, przekracza umiejętności przeciętnego oszusta. – Nie demonizowałbym tego problemu. Zdecydowanie większe pole do nadużyć daje głosowanie korespondencyjne – mówi jeden z nich. Zauważa, że w kilku wcześniejszych wyborach można było głosować za pomocą poprzedniej aplikacji mTożsamość i nie stwierdzono problemów, choć odbywało się to na mniejszą skalę niż ta spodziewana 15 października.