Badanie: Mocny lęk Polaków przed wojną i uchodźcami. Do walki stanęłaby jedna piąta badanych

– Wojna w Ukrainie ma wielowymiarowy wpływ na nasze społeczeństwo. Po traumie pandemii nadeszła wojenna. I nie chodzi o to, że Polacy odczuwają zbiorowy lęk przed wojną i rozlaniem się konfliktu na terytorium Polski. Boją się utraty zdobytych zasobów, co jest mocno stresujące – tak prof. Piotr Długosz z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie puentuje wyniki przeprowadzonych na zamówienie Laboratorium Badań Wojny w Ukrainie przy Instytucie Dziennikarstwa i Stosunków Międzynarodowych krakowskiej uczeni. Badaniem, którego wyniki poznała „Rz”, objęto grupę 1145 respondentów powyżej 18. roku życia.

Napięcie i strach

Jak podkreśla prof. Długosz, Polacy przez wojnę i jej ekonomiczne konsekwencje stracili poczucie stabilności i obawiają się degradacji. Dobrze to pokazuje jedna z wypowiedzi badanego: „Boję się wojny i ogromnej inflacji. Że znowu zostaniemy z niczym po tylu latach ciężkiej pracy, a nasze domy i rzeczy obrócą się w pył. Ledwo człowiek odkuł się trochę po komunie, zapracował na jakieś dobra materialne, poprawił swój byt, to znowu się nas ciągnie w dół i znowu nadciąga widmo biedy. Znowu kraj będzie ubogi, wzrośnie przestępczość i pojawią się inne problemy”.

Na ciekawy aspekt wojennych obaw wskazuje Bartosz Marczuk, wiceprezes Polskiego Funduszu Rozwoju. Jego zdaniem rekordowy spadek dzietności w Polsce – dane GUS pokazały, że najniższy wskaźnik urodzeń w 2022 r. był w listopadzie i grudniu – to wynik ogromnego napięcia związanego z wojną, co przekłada się na decyzję o posiadaniu potomka.

Z badań UP wynika, że najbardziej boimy się wzrostu cen i inflacji (75 proc.), zaraz potem niszczenia państwa przez obóz rządzący (56 proc.) i wzmożenia działań antydemokratycznych przez ludzi sprawujących władzę (52 proc.). Jedne z najwyższych wskaźników (po 42 proc.) dotyczą zwiększenia się fali uchodźców z Ukrainy do Polski i tego, że wojna przeniesie się do Polski. Aż 38 proc. respondentów wskazało, że boi się szturmu imigrantów na polskie granice z Białorusią, a 37 proc. wzrostu niechęci i wrogości Polaków do ukraińskich uchodźców. Najmniej boimy się powrotu pandemii i wzrostu śmiertelności (25 proc.) oraz pozbawienia Polski suwerenności przez UE (26 proc.).

Według prof. Długosza badania pokazują, że spora grupa respondentów żyje w napięciu, co negatywnie odbija się na zdrowiu psychicznym. – Część boi się napływu uchodźców wojennych i ich negatywnego wpływu na funkcjonowanie państwa. W warunkach polaryzacji politycznej jeszcze inna grupa – głównie wyborcy opozycji – lokuje swoje obawy w sferze ideologicznej, obawiając się działań partii rządzącej uderzającej w jej interesy – mówi prof. Długosz. – Można zatem stwierdzić, że społeczeństwo jest zneurotyzowane i żyje w ciągłym napięciu i strachu. Raczej przyjmuje postawę ucieczkową, co widać po pytaniu o gotowość do obrony kraju w razie ataku wojsk rosyjskich. Tylko 20 proc. deklaruje, że stanęłoby do obrony kraju – podkreśla naukowiec.

Chcemy pomagać, ale...

Blisko połowa nie wie, co zrobiłaby w sytuacji, gdyby Rosja napadła na nasz kraj, ale 31 proc. respondentów wskazało, że spakowałoby najważniejsze rzeczy i uciekło za granicę.

Czytaj więcej

Społeczeństwo

Chaos z płaceniem uchodźców za mieszkanie. Będą dopłacać?

MSWiA musi doprecyzować przepisy, jak hotelarze czy gminy od 1 marca mają egzekwować od uciekinierów z Ukrainy należność za pobyt – alarmują samorządy.

Na pytanie o to, jak „oceniasz wpływ obecnych zawirowań społeczno-ekonomicznych wywołanych wojną na Ukrainie na polskie społeczeństwo”, aż 54 proc. respondentów zakreśliło odpowiedź: „negatywnie, bo prowadzą do kryzysu ekonomicznego, wzrostu niepewności i napięcia wśród ludzi”.

Cześć pytań dotyczyła również samej oceny napływu uchodźców wojennych do Polski. Tu badani podzielili się na obozy. 33 proc. uważa, że ukraińscy uchodźcy mają pozytywny wpływ na nasze społeczeństwo, uczą się języka, pracują, płacą podatki. 34 proc. wskazało, że są roszczeniowi, przyczynili się do wzrostu cen, wykorzystują świadczenia, a kolejne 32 proc. nie ma zdania.

Wśród ośmiu wskazanych do oceny kwestii (jak np. wzrost przestępczości czy znalezienie partnera życiowego) jako najbardziej negatywne (49 proc. ankietowanych) wskazano wzrost cen i towarów oraz dostęp do mieszkań na wynajem i sprzedaż (47 proc.). Za co najlepiej oceniamy Ukraińców? Że zapełnili lukę na rynku pracy. Poza tym pozytywny wpływ w pozostałych kategoriach oscyluje wokół kilku procent.