Wykluczenie cyfrowe. E-wykluczeni z własnego wyboru

Na 13 mln Polaków po pięćdziesiątce aż 10 mln nie korzysta z Internetu.

Publikacja: 02.06.2013 19:16

Fot. Peter Baxter

Fot. Peter Baxter

Foto: copyright PhotoXpress.com

Cyfrowe wykluczenie przynosi straty nie tylko ludziom odciętym od korzyści, jakie daje sieć, ale i całej gospodarce. Dzisiejszym tekstem rozpoczynamy w „Rz” cykl, w którym bierzemy pod lupę zjawisko wykluczenia cyfrowego.

Niczego więcej mi nie trzeba

Najczęściej nie jest ono problemem płynącym z kiepskiej sytuacji finansowej i braku dostępu do komputera. Nie wynika też z braków w zasięgu sieci internetowej, bo można żyć w środku wielkiego miasta z dostępem do kablówek i łączności LTE, ale z nich nie korzystać. E-wykluczenie to zjawisko przede wszystkim mentalne.
– Córka chciała mi kupić komputer i podłączyć go do Internetu, ale co ja bym z nim zrobiła? – mówi 72-letnia Jadwiga, mieszkanka Warszawy. – Z komórki mogę wysyłać SMS-y i MMS-y, a przelewy bankowe robię przez telefon. Niczego więcej mi nie trzeba.

Podobnego zdania jest wiele starszych osób. Raport „Diagnoza Społeczna 2011” pokazuje, że z sieci korzysta mniej niż jedna trzecia ludzi między 60. a 64. rokiem życia, a wśród osób mających więcej niż 65 lat – tylko 10,6 proc. Średnia w Unii Europejskiej dla tej ostatniej grupy wynosi 35 proc. – podaje Eurostat. Pod względem wykluczenia osób starszych z sieci jesteśmy więc w europejskiej niechlubnej czołówce. Niemal jedna trzecia Polaków we wszystkich grupach wiekowych nigdy nie skorzystała z Internetu. W całej UE – 24 proc.

– Duża część z około 10 mln dorosłych Polaków po 50. roku życia ma nowe technologie w zasięgu ręki, ale nie odczuwa potrzeby korzystania z nich. W odniesieniu do nich określenie „wykluczenie cyfrowe” nabiera nowego znaczenia – powiedział „Rz” Krzysztof Głomb, prezes Stowarzyszenia „Miasta w Internecie”, które realizuje projekt „Polska Cyfrowa Równych Szans”. Jest to inicjatywa finansowana ze środków publicznych, której celem jest edukacja osób w wieku 50+. – Największym problemem nie jest ani cena Internetu, ani dostęp techniczny, tylko brak potrzeby i motywacji do korzystania z niego oraz strach przed tym medium – dodaje Krzysztof Głomb.

Praca w zasięgu ręki

Czy rzeczywiście starsi Polacy nie mają czego szukać w sieci? Zakupy internetowe pozwoliłyby osobom słabszym i bardziej schorowanym uniknąć chodzenia po sklepach i dźwigania toreb. Nie musiałyby też stać w kolejkach na poczcie i w banku, a coraz częściej też w urzędzie czy w przychodni po numerek do rejestracji. Serwisy społecznościowe ułatwiłyby im kontakt z aktywnymi na nich dziećmi i wnukami, a być może również z rówieśnikami, dzięki którym samotność stałaby się znośniejsza.

A jeśli świeżo upieczony emeryt wcale nie ma ochoty na przymusowy odpoczynek? W Internecie, gdzie oferty pracy są w zasięgu ręki, mógłby poszukać dorywczego zajęcia. W dodatku znajomość obsługi komputera znacznie ułatwiłaby otrzymanie takiej pracy, bo teraz nawet najprostsze zadania biurowe wykonuje się tym sposobem. Badania dowodzą, że osoby korzystające z tego narzędzia zarabiają średnio o 13 proc. więcej od pozostałych.

Również internauci mają wyższe zarobki niż pozostający poza siecią, łatwiej dostają pracę (bo coraz więcej pracodawców zamieszcza ogłoszenia o pracy wyłącznie w Internecie), częściej podnoszą kwalifikacje i częściej awansują – pokazuje „Diagnoza Społeczna”.

– Rozwijając umiejętności cyfrowe, podnosimy jakość naszego codziennego życia – nie tylko własnego, ale również innych ludzi. To szansa, na jaką wszyscy Polacy zasługują – uważa Neelie Kroes, komisarz UE ds. Agendy Cyfrowej.

Szkolenia z sieci

– Nieobecność w sieci osób powyżej 50. roku życia oznacza realne koszty dla polskiej gospodarki, a więc utratę sporych kwot w zakresie internetowego rynku zakupów, usług i produktów – twierdzi Krzysztof Głomb.

Jak obliczyła firma PwC, wszystkie przychody i oszczędności z tytułu likwidacji e-wykluczenia starszego pokolenia mogłyby sięgnąć 24 mld zł rocznie. Wynikałyby m.in. ze zmniejszenia kosztów zakupów i obsługi kont bankowych czy z ograniczenia relacji instytucje publiczne – obywatel.

Tego, że przezwyciężenie niechęci osób starszych do nowych technologii jest możliwe, dowodzą kraje skandynawskie. Tam seniorzy korzystają z sieci w prawie takim samym odsetku jak znacznie młodsi Polacy (tylko 5–9 proc. mieszkańców Skandynawii nigdy nie miała styczności z Internetem). W efekcie Skandynawowie w wieku 50+ znacznie częściej są aktywni zawodowo niż ich polscy rówieśnicy. Nie przypadkiem więc potrzeba znalezienia pracy jest najpopularniejszą wśród starszych Polaków przyczyną ich aktywności w Internecie – wymienia ją aż 45 proc. respondentów „Diagnozy Społecznej”.

Zadanie załatania dziur w dostępie do sieci nie jest prostą sprawą, bo najpierw trzeba ludziom pokazać, że Internet może im się naprawdę przydać, i w jaki sposób zacząć z niego korzystać. Takie zajęcia prowadzą m.in. uniwersytety trzeciego wieku, ale to kropla w morzu potrzeb. Zadanie to wziął też na siebie projekt „Polska Cyfrowa Równych Szans”. W zorganizowanych w ramach niego szkoleniach na temat Internetu od 2010 roku wzięło udział niemal 55 tys. osób, a codziennie przybywa 500 kolejnych.

– Do połowy 2014 r. przeszkolonych ma być już 150 tys. – zapowiada Krzysztof Głomb. Dodaje, że koszt tej akcji w ciągu 2,5 roku zamknie się w 15 mln zł, co oznacza wydatek rzędu 100 zł na przeszkoloną osobę. To niewielki koszt, jeśli postawimy go obok potencjalnych korzyści. – Gdybyśmy dysponowali większymi kwotami, w ciągu trzech–czterech lat włączylibyśmy do sieci milion Polaków.

Cyfrowe wykluczenie przynosi straty nie tylko ludziom odciętym od korzyści, jakie daje sieć, ale i całej gospodarce. Dzisiejszym tekstem rozpoczynamy w „Rz” cykl, w którym bierzemy pod lupę zjawisko wykluczenia cyfrowego.

Niczego więcej mi nie trzeba

Pozostało 96% artykułu
Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Społeczeństwo
Ośrodek Karta ciągle jest zagrożony. „Znaleźliśmy się na skraju upadku”
Społeczeństwo
Finansowy sukces o. Rydzyka. Jego fundacja pobiła rekord wszech czasów
Społeczeństwo
"Polski Ranking Nieufności" SW Research. Wobec jednej narodowości Polacy czują wyjątkowy dystans
Społeczeństwo
Sondaż: Czy Rosję należy usunąć z Rady Bezpieczeństwa ONZ? Znamy zdanie Polaków