Pracuje więcej osób powyżej 55. roku życia, choć przeszkody nie znikają

Tak jak dziesięć lat temu pracowało pięć kobiet i czterech mężczyzn na dziesięć w wieku przedemerytalnym, tak teraz jest to już po siedem.

Publikacja: 19.05.2024 19:40

Pracuje więcej osób powyżej 55. roku życia, choć przeszkody nie znikają

Foto: Adobe Stock

Pracuje coraz więcej osób 55+. Poprawia to sytuację na rynku pracy, na którym coraz mniej jest młodych pracowników, ale także naszą pozycję w statystyce UE. Wskaźnik aktywności zawodowej kobiet w wieku 55-59 lat, dla mężczyzn 60-64 lata zwiększa się znacznie szybciej niż osób młodszych. Pod koniec 2013 r. poziom aktywności zawodowej mężczyzn mających pięć – jeden rok do emerytury wynosił 41,2 proc., w ciągu dekady wzrósł do 62,6 proc. U kobiet także zmienił się znacząco: z 52,1 proc. na 74,9 proc. To spowodowało, że w ostatnich latach – na co zwrócili uwagę ekonomiści Polskiego Instytutu Ekonomicznego – w Polsce jest wyższa aktywność zawodowa niż średnio w UE osób w wieku 25-54 lata. Wśród osób 25-54 lat wyniosła u nas w kraju w zeszłym roku 88,6 proc., a średnio w UE – 87 proc. Daleko nam wciąż do liderów we Wspólnocie: Szwecji (92,2 proc.) oraz Słowenii (92,1 proc.).

- Niskie bezrobocie sprzyja zatrudnianiu osób w wieku przedemerytalnym – przypomina dr Piotr Sedlak. Dodaje jednak, że istnienie przepisów na temat ochrony przed zwolnieniem na 4 lata przed emerytura jest bronią obosieczną. – Chroni, ale też sprawia, że pracodawcy boją się zatrudniać takie osoby.

Czytaj więcej

Będą podwyżki i nowe miejsca pracy. Coraz wiekszy optymizm firm

Za to wciąż mało popularne jest łączenie pracy i nauki wśród młodych. Tak jak dekadę temu aktywnych zawodowo było 55,7 proc. 20–24-latków, tak w zeszłym roku — 58,5 proc. Jak podał PIE w 2022 r. 14 proc. młodych ludzi równocześnie kształciło się i pracowało. To jeden z najniższych wskaźników w UE (średnia UE – 22 proc.). Inną przyczyną tego, że w Polsce pracuje znacznie mniej osób młodych niż w innych krajach jest powściągliwość, jeśli nie niechęć do zmiany miejsca zamieszkania ze względu na pracę.

Jakie są przeszkody w zatrudnianiu pracowników 50+?

Pomimo to, że pracuje coraz więcej osób 55+, to jest to wciąż grupa (podobnie jak kobiety), w której spora część osób jest bierna zawodowo. Najtrudniej jest znaleźć pracę osobom, których dzielą od emerytury nieco więcej niż 4 lata, czyli są tuż przed ochroną przez zwolnieniami. Wciąż częste są przypadki zwalniania z pracy najpierw osób, które mają prawo do emerytury, a dopiero potem – pozostałych pracowników.

- Jeśli chcemy, by więcej niż teraz osób w wieku przedemerytalnym i emerytalnym pracowało, to potrzebne są bodźce fiskalne – uważa prof. Jacek Męcina z UW. Ministerstwo pracy rozważa wprowadzenie dofinansowanie przedsiębiorcom części pensji pracowników wieku emerytalnym. Zapowiedziało to kilka tygodniu temu w założeniach projektu o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Firma miałaby dostawać dotację wynoszącą do połowy pensji pracownika przez dwa lata, a pracodawca miałby obowiązek zatrudniać ją jeszcze przez rok. Obecnie firmy mogą dostać (do połowy płacy minimalnej) dotację do płacy dla zatrudnionego bezrobotnego w wieku 50+.

Prof. Męcina zastanawia się, czy zamiast dotowania płac bardziej efektywne i zachęcające dla firm nie byłoby wprowadzenie ulgi podatkowej dla przedsiębiorcy: - Warto także zastanowić się nad mechanizmem wspierania firm, które oferują pracownikom w wieku okołoemerytalnym i emerytalnym część etatu zamiast całego – dodaje ekspert.

Czytaj więcej

Miliony Polaków pracują na umowie zlecenia. W jakich branżach jest ich najwięcej?

- Jak pokazują badania PIE problem dyskryminacji ze względu na wiek w Polsce realnie ogranicza możliwość pracy osób w wieku 50+ – mówi dr Radosław Zyzik, starszy analityk w zespole ekonomii behawioralnej instytutu. - Doświadczenia innych krajów oraz badania naukowe wskazują m. in. na potrzebę opracowania strategii informacyjnej dla pracodawców, której celem ma być eliminacja stereotypów o osobach starszych na rynku pracy – dodaje. Specjalista uważa, że kampania powinna zbudować pozytywny wizerunek starszych pracowników, podkreślając ich atuty: doświadczenie, lojalność, kontakty, zaangażowanie, umiejętności adaptacyjne i rosnące kwalifikacje. Podobna kampania powinna być przeznaczona dla pracowników, by zmniejszyć uprzedzenia międzypokoleniowe. - W sektorze prywatnym i publicznym budować kulturę inkluzywności podkreślającą równe traktowanie pracowników z różnych grup wiekowych i znaczenie wieku i pozytywnych aspektów współpracy z pracownikami w wieku okołoemerytalnym – dodaje Radosław Zyzik.

Pomysł na częściową pracę i emeryturę 

Przypomina o koncepcji emerytury stopniowalnej: o stopniowym zmniejszaniu liczby godzin pracy aż do przejścia na emeryturę. - Korzyści tego rozwiązania mogą być finansowe i psychologiczne. Osoby dłużej pozostające na rynku pracy wydłużają okres składkowy i podwyższają wysokość przyszłej emerytury, a także oswajają się z nową rzeczywistością. Wprowadzenie emerytury stopniowalnej powinno być rozważone z uwzględnieniem badań nad jej wpływem na poziom aktywności seniorów – dodaje Radosław Zyzik.

Pracuje coraz więcej osób 55+. Poprawia to sytuację na rynku pracy, na którym coraz mniej jest młodych pracowników, ale także naszą pozycję w statystyce UE. Wskaźnik aktywności zawodowej kobiet w wieku 55-59 lat, dla mężczyzn 60-64 lata zwiększa się znacznie szybciej niż osób młodszych. Pod koniec 2013 r. poziom aktywności zawodowej mężczyzn mających pięć – jeden rok do emerytury wynosił 41,2 proc., w ciągu dekady wzrósł do 62,6 proc. U kobiet także zmienił się znacząco: z 52,1 proc. na 74,9 proc. To spowodowało, że w ostatnich latach – na co zwrócili uwagę ekonomiści Polskiego Instytutu Ekonomicznego – w Polsce jest wyższa aktywność zawodowa niż średnio w UE osób w wieku 25-54 lata. Wśród osób 25-54 lat wyniosła u nas w kraju w zeszłym roku 88,6 proc., a średnio w UE – 87 proc. Daleko nam wciąż do liderów we Wspólnocie: Szwecji (92,2 proc.) oraz Słowenii (92,1 proc.).

Pozostało 81% artykułu
Rynek pracy
Pomimo szturmu na oferty pracy firmom wciąż trudno o talenty
Rynek pracy
Brakuje pracowników w Królewcu. Rosja sięga po Hindusów
Rynek pracy
Jakich pracowników potrzebują firmy w Polsce
Rynek pracy
Płace rosną, ale kosztem miejsc pracy
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Rynek pracy
Świąteczny sezon w Polsce bez napływu Ukraińców. Kto ich zastąpi?