Zasiłek macierzyński wyższy i dłużej. Dlaczego 17 maja to ważna data?

Z prawa do zasiłku macierzyńskiego można korzystać przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego oraz ojcowskiego. Od 26 kwietnia 2023 r. zmieniły się zasady korzystania z tych urlopów, a więc także uprawnienia do zasiłków. A wszystko za sprawą unijnej dyrektywy "work life balance", której regulacje wdrożono do polskiego prawa pracy.

Czytaj więcej:

Kadry i Płace

Zasiłek macierzyński w nowej wysokości

Pro

Zasiłek macierzyński został wydłużony o 9 tygodni tj. z 32 do 41 tygodni dla jednego dziecka i z 34 do 43 tygodni dla więcej niż jednego dziecka. A jeśli dziecko jest w rodzinie zastępczej lub ma trudności zdrowotne wpływające na obowiązek szkolny, zasiłek może być wypłacany przez 38, 62, 65 lub 67 tygodni.

Wraz z wprowadzeniem nowych przepisów zasiłek macierzyński wzrośnie z 80 do 81,5 proc. podstawy wymiaru. Matka może otrzymać ten zasiłek w takiej samej wysokości przez cały okres jego pobierania. Ale musi się pospieszyć. Jeśli nie złoży wniosku o nowy, dłuższy zasiłek macierzyński do 21 dni po porodzie albo przyjęciu dziecka na wychowanie, świadczenie będzie wynosił 100 proc. podstawy wymiaru za okres urlopu macierzyńskiego i 70 proc. podstawy za okres urlopu rodzicielskiego.

Z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego można skorzystać jednorazowo albo może być podzielony maksymalnie na 5 dowolnych części. Ostatnia część urlopu może przypadać najpóźniej do końca roku, w którym dziecko skończy 6 lat, a w przypadku dziecka przyjętego na wychowanie odpowiednio 7, 10 i 14 lat.

Ile zasiłku po nowemu

Osoby, które złożą wniosek o zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze (tzw. długi wniosek) do 21 dni po porodzie albo przyjęciu dziecka na wychowanie, otrzymają zasiłek w wysokości 81,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Uwaga, tzw. długi wniosek o zasiłek macierzyński nie może dotyczyć 9 tygodni urlopu rodzicielskiego dla drugiego z rodziców. Za tą część urlopu zasiłek zawsze wynosi 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Jeżeli rodzic nie wykorzysta ani jednego dnia zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w wysokości 81,5 proc. w pierwszym roku życia dziecka (na podstawie długiego wniosku), będzie jej przysługiwać jednorazowe wyrównanie zasiłku do 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Jednorazowe wyrównanie będzie wypłacane na wniosek. W takiej sytuacji zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wyniesie 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Czytaj więcej:

ZUS

Wyższy zasiłek macierzyński od sierpnia

Pro

Zasiłek za urlop ojcowski

Po zmianach skrócił okres, w którym można skorzystać z urlopu macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego. Ubezpieczony ojciec dziecka ma prawo do 2 tygodni zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego. Musi je wykorzystać do dnia, w którym dziecko skończy 12 miesięcy, albo - w przypadku przysposobienia - dnia, w którym minie 12 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia o przysposobieniu dziecka, jednak nie dłużej niż do dnia, w którym dziecko skończy 14 lat.

Co w okresie przejściowym?

Osoba ubezpieczona, która na 26 kwietnia 2023 r. pobiera zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego, ma prawo do zasiłku na nowych zasadach (81,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku). Osoba, która przed 26 kwietnia złożyła wniosek o zasiłek, ale na 26 kwietnia 2023 r. jeszcze go nie pobiera, też może skorzystać z zasiłku macierzyńskiego w nowej wysokości.

W obu przypadkach trzeba złożyć wniosek o nowy zasiłek między 26 kwietnia a 17 maja 2023 r. Jeżeli mama tego nie zrobi, będzie otrzymywać zasiłek w dotychczasowej wysokości.

W sytuacji, gdy od 2 sierpnia 2022 r. do 25 kwietnia 2023 r. (włącznie) rodzic korzystał z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego albo jego części – udzielonego na podstawie Kodeksu pracy – ma prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w nowym wymiarze. Szczegółowe zasady określają art. 34 i 35 ustawy zmieniającej.

Porównanie zasiłku macierzyńskiego przed i po zmianach od 26 kwietnia 2023 r. (źródło: Portal Oświatowy)

Foto: Portal Oświatowy

ZUS opracował informację, która ułatwia połapanie się w nowych zasadach:

Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje dłużej

Foto: ZUS

Zasiłek jest wypłacany przez 38 tygodni, gdy:

- rodzina zastępcza (niezawodowa) przyjmie na wychowanie dziecko do lat 7 (lub do 10 lat, jeśli dziecko ma odroczony obowiązek szkolny),

- osoba ubezpieczona przyjmie na wychowanie dziecko do lat 14 i złoży wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka.

Kiedy urodzisz albo przyjmiesz na wychowanie dziecko mające zaświadczenie, o którym mowa w ustawie „Za życiem”

Foto: ZUS

Zasiłek jest wypłacany przez 62 tygodnie, gdy:

- rodzina zastępcza (niezawodowa) przyjmie na wychowanie dziecko do lat 7 (lub do 10 lat, jeśli dziecko ma odroczony obowiązek szkolny),

- osoba ubezpieczona przyjmie na wychowanie dziecko do lat 14 i złoży wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka.

Zaświadczenie na podstawie ustawy „Za życiem”

Ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu dziecka, które powstały w okresie prenatalnym lub w czasie porodu (opisane w art. 4 ust. 2 pkt 2–4 ustawy), stwierdza w zaświadczeniu lekarz ubezpieczenia zdrowotnego ze specjalizacją drugiego stopnia lub tytułem specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii, neonatologii, neurologii dziecięcej, kardiologii dziecięcej lub chirurgii dziecięcej (art. 4 ust. 3 ustawy).

Aby otrzymać zasiłek macierzyński na opisanych warunkach, trzeba złożyć oświadczenie, że dziecko ma takie zaświadczenie (o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy „Za życiem”).

Ważne! Ze wskazanego wymiaru urlopu rodzicielskiego każdemu z pracowników – rodziców dziecka - przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. Tego prawa nie można przenieść na drugiego z rodziców. Skorzystanie z urlopu rodzicielskiego w wymiarze co najmniej 9 tygodni oznacza wykorzystanie przez pracownika – rodzica dziecka urlopu z wymienionej części urlopu.

Oznacza to, że rodzice mogą się dzielić wymiarem zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego (odpowiednio np. 32, 34 tygodnie) na dotychczasowych zasadach. Pozostałe 9 tygodni urlopu – może wykorzystać tylko jedno z ubezpieczonych rodziców.

Jeżeli na przykład jako matka wykorzystasz 32 tygodnie urlopu, to dodatkowe 9 tygodni może wykorzystać tylko ojciec dziecka. Jeżeli rodzice podzielą się urlopem tak, że np. matka wykorzysta 20 tygodni urlopu, ojcu przysługuje 21 tygodni urlopu.

Praca Kadry Urlopy ZUS Zasiłki

Pozostało 89% artykułu