Bangladesz: Upokarzający koniec rządów Sheikh Hasiny

Sheikh Hasina podała się do dymisji i uciekła helikopterem za granicę, a do jej rezydencji w stolicy Dakce wdarł się tłum. Masy radujących się z upadku „dyktatury” rozpoczęły grabieże. Doszło do ataków na domy wysokich oficjeli rządu Hasiny.

Obalono też pomnik jej ojca Sheikha Mujibura Rahmana, uważanego też za ojca niepodległości kraju (Bangladesz, wcześniej zwany Pakistanem Wschodnim, wywalczył ją w 1971 roku po wojnie z armią pakistańską).

Bangladesz: Sheikh Hasina podała się do dymisji. Początkiem końca były masowe protesty studentów

Początkiem końca Hasiny były wywołane osiem tygodni temu masowe protesty studentów, na które władze zareagowały brutalnie, wysyłając przeciwko demonstrantom m.in. bojówkarzy z młodzieżówki Ligi Awami, partii Sheikh Hasiny. Zginęło około 300 osób.

Studenci zaprotestowali przeciwko przywróconemu przez Sąd Najwyższy systemowi kwot w rozdziale stanowisk w sferze budżetowej. Państwo to największy pracodawca w Bangladeszu, gwarantujący niezłe zarobki i bezpieczeństwo socjalne. System kwot faworyzował jednak potomków bohaterów walk o niepodległość, czyli zwolenników Ligi Awami, oraz inne wyróżnione grupy, w tym mniejszości. Dla innych pozostawało 44 proc.

Ekspert: Protesty studentów w Bangladeszu to odwleczony efekt styczniowych wyborów, które opozycja zbojkotowała

– System kwotowy to była iskra, ale podkład był gotowy wcześniej. Protesty studentów to był odwleczony efekt styczniowych wyborów, które opozycja zbojkotowała. Wybuchł kryzys polityczny, podgrzała go reakcja Hasiny, która doprowadziła do wielu ofiar. Po masakrach to nie była już walka z systemem kwot, który przywrócił SN, ale walka z Hasiną – mówi „Rzeczpospolitej” Patryk Kugiel, ekspert Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (PISM).

Protesty poparły związki zawodowe przemysłu odzieżowego, najważniejszego w kraju, dającego zatrudnienie 4 milionom ludzi. To one dominowały w masowych antyrządowych demonstracjach w zeszłym roku.

– Ucieczka to hańba dla Hasiny. Ale ona nie kocha tego kraju, nadużywała władzy. Zabiła nasz kraj, zabiła naszą gospodarkę, zabiła naszych ludzi – powiedział katarskiej telewizji Al-Dżazira szef tych związków Nazma Akter.

Wzrost gospodarczy Bangladeszu był równie szybki jak ograniczanie demokracji

Szczególnie w ostatnich latach rządów Hasiny wzrost gospodarczy był równie szybki jak ograniczanie demokracji. Tysiące opozycjonistów uwięziono, przede wszystkim związanych z Partią Narodową (BNP), która pod wodzą swojej liderki Khaledy Zii rządziła w latach 1991–1996 i 2001–2006. Zia z wieloma zarzutami korupcyjnymi trafiła do aresztu domowego.

Tuż przed styczniowymi wyborami wyrok pozbawienia wolności  usłyszał laureat pokojowego Nobla z 2006 r. Muhammad Yunus. Według sądu łamał prawa pracowników, ale jego zwolennicy uważali, że powód był polityczny, Yunus stoi na czele małej partii przeciwnej Lidze Awami.

Sfrustrowana młodzież. System rozdzielania stanowisk państwowych w Bangladeszu jest niesprawiedliwy

Protesty studentów przypominają arabskie rewolucje sprzed kilkunastu lat – też chodziło o dostęp do godnej pracy dla młodych ludzi, pozwalającej utrzymać rodzinę.

Czytaj więcej

Biznes

W dekadę zmieniła się produkcja odzieży

W 2013 r. katastrofa budowlana w fabryce odzieżowej zwróciła uwagę na standardy produkcji w zakładach podwykonawców marek odzieżowych z całego świata.

– PKB za Hasiny parokrotnie wzrosło, wzrosły też aspiracje. Oficjalnie bezrobocie wynosi 5 proc. Ale wśród młodych mężczyzn jest trzy razy wyższe, a młodych kobiet – czterokrotnie. Miliony młodych ani się nie uczą, ani nie pracują. Ale oni i studenci obserwują inne notujące wzrost kraje Azji, gdzie młodym jest lepiej. Zamknięcie drogi do większości stanowisk w budżetówce rozwścieczyło młodych, ale niezadowolenie tliło się od dawna, w związku ze staczaniem się w kierunku autorytaryzmu, prześladowaniami opozycji i dziennikarzy. Pokazała to frekwencja w styczniowych wyborach (41 proc.), dwa razy niższa niż w poprzednich – tłumaczy Patryk Kugiel.

Bangladesz: Co dalej? Armia lubi tymczasowość

Dowódca armii generał Waker Uz Zaman w przemówieniu do narodu potwierdził, że Hasina podała się do dymisji. Wieczorem potwierdziło się, że uciekła do sąsiednich Indii. Jej helikopter, jak podały indyjskie media, wylądował w bazie lotniczej pod Nowym Delhi.

Generał, który stanął na czele armii ledwie półtora miesiąca temu, zapowiedział też powstanie rządu tymczasowego.

– Może to będzie rząd wojskowy. Trzeba przeprowadzić nowe wybory, do tego czasu będzie rząd tymczasowy. Wojskowi mają inklinację, by przedłużać tymczasowość – podkreśla analityk PISM.

Hasła prawdziwych i wolnych wyborów, innych niż za Hasiny, wygłaszali w poniedziałek liczni Banglijczycy. Pojawiał się też postulat ściągnięcia byłej premier do kraju i postawienia przed sądem.