Mieszkańcy urządzą sobie gminę po swojemu

Projektowana zmiana ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym zastąpi lex deweloper. Ma być przyjazna gminom, a nawet sądom, ale czy deweloperom?

Publikacja: 03.11.2022 21:41

ZPI pozwoli na przeznaczenie gruntów rolnych na cele nierolnicze

ZPI pozwoli na przeznaczenie gruntów rolnych na cele nierolnicze

Foto: TTstudio/AdobeStock

Lex deweloper przewiduje możliwość realizacji inwestycji mieszkaniowej w specjalnym trybie. Jednakże dotychczas niewielu inwestorów z tego trybu korzystało. Ministerstwo Rozwoju i Technologii uważa, że reforma systemu planowania to naprawi. Oczekiwanie wobec nowelizacji ustawy było takie, że zaimplementuje ona to, co dobre w lex deweloper, i rozbuduje o inne oczekiwane przez rynek rozwiązania prawne.

Planowanie inwestycji

ZPI, czyli zintegrowany plan inwestycyjny, to nowa odsłona planu miejscowego. Z tą różnicą, że uchwalane będą nie dla większego obszaru, ale dla konkretnej inwestycji. Wejście ZPI, co stanowi novum, skutkowało będzie utratą mocy obowiązującej planu miejscowego. Te dotychczas współistniały z uchwałami lokalizacyjnymi, a inwestorzy mieli możliwość realizacji inwestycji w oparciu o jeden z tych dokumentów planistycznych wedle własnego wyboru.

– Przyjęcie ZPI nie będzie jednak możliwe bez uprzedniego przeprowadzenia negocjacji i zawarcia umowy urbanistycznej, co stanowi kolejną nowość. Stronami umowy będą inwestor i gmina, którzy określą w niej warunki realizacji konkretnej inwestycji. Uchwalenie ZPI będzie wymagało również udziału społeczeństwa – wyjaśnia adwokat Michał Rutkowski, wspólnik w Kancelarii Graś i Wspólnicy.

Dotychczas lex deweloper mogło być stosowane wyłącznie do inwestycji mieszkaniowych i towarzyszących. Teraz inwestycje mieszkaniowe zostaną włączone do pojęcia inwestycji głównych, które będą obejmować także inwestycje usługowe, produkcyjne, jak również rolnicze.

– Argumentem za wprowadzeniem ZPI może być możliwość uzyskania w nim zgody na przeznaczenie gruntów rolnych na cele nierolnicze. Obecnie wniosek o ustalenie lokalizacji inwestycji mieszkaniowej nie może się odnosić do tego typu terenów. Uzyskanie stosownej zgody będzie możliwe, ponieważ ZPI ma być uchwalany w toku uproszczonej procedury planistycznej – podkreśla adwokat.

Partycypacja społeczna

– Zmienia się także zakres negocjacji inwestora z gminą. Jak wskazuje radca prawny Konrad Młynkiewicz z Kancelarii Filipiak Babicz Legal, porozumienie obecnie ma charakter fakultatywny. Po nowelizacji będzie obligatoryjne i nie będzie możliwości uchwalenia ZPI bez zobowiązania się do jakiegoś rodzaju świadczenia na rzecz gminy.

Dla prawniczki Alicji Sławińskiej z kancelarii B2RLaw Jankowski Stroiński Zięba i Partnerzy ważną zmianą będzie właśnie wzrost partycypacji społecznej obywateli oraz dostępność do niezbędnej infrastruktury społecznej, w szczególności wyeliminowanie jakiegokolwiek wykluczenia transportowego mieszkańców nowych inwestycji mieszkaniowych.

– Projekt zakłada, że właściciele nieruchomości będą mogli złożyć wniosek, aby organ wykonawczy gminy każdorazowo informował ich o pracach planistycznych związanych z nieruchomością. Planowany do wprowadzenia Rejestr Urbanistyczny, dostępny w systemie teleinformatycznym, będzie zawierał m.in. dokumenty powstające w trakcie sporządzania aktów planistycznych, raporty z konsultacji społecznych, decyzje administracyjne związane z planowaniem przestrzennym i rozstrzygnięcia organów nadzoru – mówi prawniczka.

Ułatwienia dla sądów

Nowelizacja ustawy powinna ułatwić sędziom sądów administracyjnych kontrolowanie planów ogólnych i miejscowych. I ustawodawca chce im to dać. Wprost wskazuje, co ci w ramach postępowań powinni kontrolować.

Przede wszystkim, na co wskazuje dr Joanna Dziedzic-Bukowska, specjalizująca się w prawie inwestycyjno-budowlanym, nowy instrument, jakim będzie plan ogólny, w przeciwieństwie do aktualnie uchwalanych studiów będzie musiał zawierać uzasadnienie przygotowywane już do projektu tego aktu, które będzie składało się z części tekstowej i graficznej.

– Co ważne, w części tekstowej projektu planu ogólnego gmina będzie musiała wskazać przyczyny wyznaczenia stref planistycznych w granicach określonych w planie ogólnym. Będzie też musiała uzasadnić przyczyny wyznaczenia obszarów uzupełnień zabudowy lub obszaru zabudowy śródmiejskiej w granicach określonych w projekcie. Te kwestie będą bardzo ważne z punktu widzenia późniejszej kontroli uchwalonego planu ogólnego, który przykładowo, ustalając strefę mieszkaniową wielorodzinną, uzna, że na danym terenie powinna być ona dużo mniejsza, ewentualnie w ogóle ją wykluczy – mówi prawniczka.

Podobnie decyzje rady gminy co do wyznaczenia obszarów uzupełnień zabudowy. Według nowej ustawy będą determinowały możliwość późniejszego uzyskania decyzji o warunkach zabudowy na danym terenie. To właśnie już na etapie sporządzania projektu planu ogólnego – zdaniem dr Dziedzic-Bukowskiej – gmina będzie musiała uzasadnić dokonane przez siebie wybory czy przyjęte rozwiązania.

– To jest bardzo ważne z punktu widzenia późniejszej oceny sądów administracyjnych co do działania gminy w granicach przyznanych jej ustawą kompetencji. Również takie kwestie jak przyczyny ustalenia gminnych standardów urbanistycznych czy sposób, w jaki uwzględniono uwarunkowania wynikające ze strategii rozwoju gminy, trzeba będzie uzasadnić już na etapie tworzenia planu ogólnego – wyjaśnia prawniczka.

Ustawodawca doregulował zatem więcej kwestii, które do tej pory były również przez sądy administracyjne oceniane, ale w zakresie ogólnego kryterium dochowania przez gminę granic władztwa planistycznego. Lex deweloper zaś przez kilka lat będzie mógł być stosowany, albowiem zgodnie z projektem jego przepisy znajdą zastosowanie do wszystkich wniosków złożonych do końca 2025 r.

Lex deweloper przewiduje możliwość realizacji inwestycji mieszkaniowej w specjalnym trybie. Jednakże dotychczas niewielu inwestorów z tego trybu korzystało. Ministerstwo Rozwoju i Technologii uważa, że reforma systemu planowania to naprawi. Oczekiwanie wobec nowelizacji ustawy było takie, że zaimplementuje ona to, co dobre w lex deweloper, i rozbuduje o inne oczekiwane przez rynek rozwiązania prawne.

Planowanie inwestycji

Pozostało 93% artykułu
Nieruchomości
Awantura o balkon
Nieruchomości
Mieszkania komunalne na celowniku
Regulacje prawne i przepisy
Jak zawrzeć umowę na remont
Nieruchomości
Domy jednorodzinne też podlegają kontroli stanu technicznego
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Regulacje prawne i przepisy
Czy można zasypać rów na działce