Festiwal „Warszawa Singera”. Od kantora do szalonego skrzypka

– Myślę o tych, co z nami byli. Przede wszystkim o Izraelu Zamirze, synu Icchoka Baszewisa Singera, otwierał z nami pierwszą edycję festiwalu, któremu patronuje jego ojciec. Później wrócił do nas z dziećmi, wnukami – przypomina Gołda Tencer, dyrektorka i twórczyni Festiwalu Warszawa Singera. – Łączymy razem więcej niż 18 lat doświadczeń. Łączymy obie Warszawy, tę przedwojenną, singerowską, i tę dzisiejszą. A może nawet trzy, bo reżyser Michał Walczak w spektaklu „Circus Kafka" prowadzi widzów do Nie-Warszawy, będącej ideą, majakiem, a może tęsknotą?

Jak w ubiegłych latach uroczyste otwarcie festiwalu będzie miało miejsce w Synagodze Nożyków, a uświetni je niedzielny koncert kantoralny. Główną postacią będzie Yoni Rose, na co dzień pełniący funkcję chazana (prowadzącego nabożeństwa) społeczności żydowskiej we Frankfurcie nad Menem.

Jako kantor Yoni Rose występował z Chórem Wielkiej Synagogi w Jerozolimie, a jako chazan także w Jerozolimskiej Wielkiej Synagodze. Śpiewał także w amerykańskich teatrach operowych.

W tym samym miejscu dzień później Singer Jazz Festiwal otworzy koncert zapowiadający nową płytę znakomitego tria RGG, z którym chętnie grał Tomasz Stańko. Zespół tworzą: jeden z najlepszych polskich pianistów jazzowych Łukasz Ojdana oraz Maciej Garbowski – kontrabas – i Krzysztof Gradziuk – perkusja.

Cygański wirtuoz

W ubiegłym roku pandemia zniweczyła sporo festiwalowych planów i wymusiła prezentację wielu wydarzeń tylko online. W tym roku także nie szczędziła kłopotów, odwołany został umówiony od dawna finałowy występ izraelskiego wokalisty i kompozytora Davida D'Ora.

Wygląda jednak, że wieńcząca festiwal gala nie zawiedzie oczekiwań. Bohaterem będzie Roby Lakatos, węgierski skrzypek pochodzący z rodu legendarnego króla romskich skrzypków, Janosa Bihariego.

Lakatos debiutował w cygańskim zespole mając zaledwie dziewięć lat, a ukończone z najwyższą lokatą studia w budapeszteńskim Konserwatorium im. Bartoka potwierdziły jego talent wirtuoza muzyki klasycznej i improwizatora jazzowego. Grał w najbardziej prestiżowych salach na trzech kontynentach zarówno z formacją Klezmer Karma i śpiewaczką jidysz Myriam Fuks, jak i z Marthą Argerich czy Franz Liszt Chamber Orchestra.

Na finałowy koncert „Szalone skrzypce" w Operze Narodowej 29 sierpnia, złożą się utwory kompozytorów żydowskiego pochodzenia, tradycyjne kompozycje rosyjskie i tureckie oraz tematy i improwizacje muzyki filmowej. Obok Roby Lakatosa ważną postacią gali będzie skrzypaczka Anna Wandtke, która nagrała solową debiutancką płytę z jego udziałem.

Tym dwojgu muzykom towarzyszyć ma Jenő Lisztes, czołowy węgierski cymbalista. Przy fortepianie zasiądzie Kalman Cseki, na akordeonie zagra krakowski muzyk Jarosław Bester, a na kontrabasie Sebastian Wypych. Orkiestrę Sinfonia Viva poprowadzi Tomasz Radziwonowicz.

Zanim jednak tegoroczna edycja Warszawy Singera przejdzie do historii, widzów czeka wiele atrakcji. Po raz pierwszy będą prezentowane spektakle studentów warszawskiej Akademii Teatralnej, z kolei Teatr Żydowski zaproponuje przegląd swoich ostatnich premier.

Polskie Oscary

Kilka wydarzeń osnutych jest wokół Andrzeja Krakowskiego, reżysera, producenta kilkudziesięciu filmówi rysownika mieszkającego w USA. Zdobywca dwóch nagród Emmy oraz nominacji do Oscara opowie o swojej książce „Polskie Oscary: co, kto, ile, jak i dlaczego?".