Legislacyjna karuzela

W ostatnich latach w życie weszły liczne zmiany prawne, mające istotny wpływ na rynek audytu. To nie koniec, na horyzoncie widać już kolejne.

Publikacja: 28.04.2023 00:08

W Polsce obowiązują jedne z najbardziej restrykcyjnych przepisów dotyczących audytu w UE

W Polsce obowiązują jedne z najbardziej restrykcyjnych przepisów dotyczących audytu w UE

Foto: AdobeStock

Źródłem nowych przepisów są regulacje polskie i międzynarodowe. I tak np. w listopadzie ubiegłego roku uchwałą Rady PANA weszły w życie przepisy dotyczące standardów zarządzania jakością. Z kolei w grudniu opublikowany został tekst dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (tzw. dyrektywa CSRD).

Jakość i technologie...

– Od stycznia mamy strukturalną zmianę w regulacjach wewnętrznych dotyczących firm audytorskich. W latach ubiegłych każda z firm musiała mieć opracowany, opisany i wdrożony system wewnętrznej kontroli jakości zapewniający prawidłowość działania firmy zgodnie ze standardami – mówi Jan Letkiewicz, wiceprezes Grant Thornton. Dodaje, że to niby nieduża różnica, jeśli chodzi o słowa, jednak ogromna jakościowa i organizacyjna. Wszystkie firmy musiały de facto na nowo przemyśleć swoje podejście do zarządzania ryzykiem jakości, dostosować to, co istniało, do wymogów nowych standardów oraz uzupełnić te funkcje, które wymagane są zapisami nowego standardu, a których w firmie dotychczas nie było. Wiązało się to z koniecznością poniesienia istotnych nakładów czasowych i finansowych.

– W największych firmach wymagało to nierzadko wdrożenia zupełnie nowych narzędzi oraz przebudowy istniejących, aby dostosować je do wymogów standardu. Oczywiście wszystkie te działania wiązały się z kosztem dla firm – podkreśla Letkiewicz.

Zmiany prawne wynikają też z coraz większego udziału nowych technologii w audycie.

– Nie da się ukryć, że nowe technologie wkroczyły już na stałe do naszej rzeczywistości. Z tego względu w roku 2022 dokonana została nowelizacja Krajowego Standardu Badania KSB 315, w którym szczegółowo ujęto zagadnienia związane z nowymi technologiami i systemami IT. Standard będzie stosowany przy badaniach sprawozdań finansowych już za rok 2023 - mówi Marzena Błogosz, dyrektor centrum kontroli jakości PKF Consult. Wskazuje, że wymogi standardu dotyczą m.in. uzyskania gruntownego zrozumienia środowiska IT oraz identyfikacji tych aplikacji, które są narażone na ryzyka i odgrywają kluczową rolę w procesie sprawozdawczości finansowej. Znacznie wyższe wymagania dla audytorów dotyczące IT powodują, że badane jednostki muszą przygotować się na większe zaangażowanie w bezpośrednią komunikację i współpracę z biegłym rewidentem.

...oraz nowa dyrektywa

Przed nami implementacja wspomnianej już dyrektywy CSRD do polskiego prawa. Na to Polska, podobne jak inne państwa członkowskie, ma czas do 6 lipca 2024 r. Prace dostosowawcze już trwają.

– Zaplanowaliśmy na lata 2023 i 2024 obligatoryjne szkolenia zawodowe o tematyce ESG. Planowane są również konferencje, webinary i spotkania wprowadzające rewidentów w kwestie filarów zrównoważonego rozwoju, raportowania i atestacji. Wspólnie z Ministerstwem Finansów i PANA pracujemy nad wypracowaniem jak najlepszych rozwiązań legislacyjnych – deklaruje Barbara Misterska-Dragan, prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów.

Obowiązek stosowania nowych przepisów jest rozłożony na trzy etapy. Pierwszy obejmie największe duże jednostki zainteresowania publicznego (od 1 stycznia 2024 r.), potem pozostałe duże jednostki (od 1 stycznia 2025 r.), a następnie notowane małe i średnie firmy (od 1 stycznia 2026 r.). Dyrektywa wprowadza obowiązkową atestację sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju dla wszystkich państw członkowskich UE.

– W I kwartale 2025 roku będzie do wykonania około 150 usług atestacyjnych sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Część prac audytorzy powinni zaplanować sobie już na jesień 2024 r. W kolejnym roku takich usług trzeba będzie przeprowadzić już około 3 tys. Potrzebnych będzie wielu „zielonych audytorów”, aby sprostać temu zadaniu – zwraca uwagę Anna Ławniczak, partner UHY ECA. Dodaje, że potrzebne są regulacje prawne (implementacja dyrektywy do przepisów krajowych), wytyczne samorządu w zakresie szkoleń oraz atestacji, jak również informacje, jak będzie przebiegać kontrola jakości wykonywania usług przez PANA.

Audytorzy zgodnie twierdzą, że rynek jest przeregulowany, co utrudnia myślenie i wyciąganie prawidłowych wniosków.

– Mam na myśli długie listy procedur, które musi wykonywać audytor, a przez to może zabraknąć czasu na te naprawdę ważne. Albert Einstein tak podsumował to, co ważne: „Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy, ponieważ wiedza jest ograniczona” – mówi Roman Seredyński, partner zarządzający UHY ECA. Jego zdaniem najważniejsze w pracy audytora jest to, żeby pozostawać przez cały czas z otwartym umysłem i nie dać się paraliżować, czasem bezmyślnym, procedurom.

– Takie podejście nabierze w mojej ocenie jeszcze większego znaczenia w momencie wejścia w życie obowiązku badania sprawozdań niefinansowych w zakresie ESG, a to już niebawem – podsumowuje Seredyński.

Źródłem nowych przepisów są regulacje polskie i międzynarodowe. I tak np. w listopadzie ubiegłego roku uchwałą Rady PANA weszły w życie przepisy dotyczące standardów zarządzania jakością. Z kolei w grudniu opublikowany został tekst dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (tzw. dyrektywa CSRD).

Jakość i technologie...

Pozostało 92% artykułu
Finanse
Złoto po 3000 dolarów za uncję w 2025 roku?
Finanse
Pieniądze z rezerwy emerytalnej nie wystarczą nawet na trzy miesiące
Finanse
Najlepszy produkt długoterminowego oszczędzania
Finanse
Zakaz kopania kryptowalut w Rosji. Brakuje prądu do produkcji broni
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Materiał Partnera
Zadbajmy lokalnie o bankowość dla firm