Inflacja we wrześniu wyraźnie w górę. Prognozy ekspertów nie pozostawiają wątpliwości

4,9 proc. – tyle wyniosła średnia prognoza ekonomistów dla inflacji we wrześniu br., według ankiety „Rzeczpospolitej” i „Parkietu”. Mediana to 4,8 proc. Analitycy nie mają wątpliwości – roczna dynamika cen wyraźnie przyspieszyła względem sierpnia, gdy wyniosła 4,3 proc. Już tamten odczyt był najwyższy w tym roku, wrześniowy wyznaczy nowe maksimum. Ostatnio inflacja w Polsce wyższa była w grudniu 2023 r. (6,2 proc.). Szybki szacunek poda za wrzesień w poniedziałek, 30 września.

Inflacja w Polsce we wrześniu mocno w górę. Dlaczego?

Wśród przyczyn wyraźnego wzrostu inflacji we wrześniu ekonomiści wymieniają m.in. efekty bazy – czyli to, co obniżało dynamikę cen we wrześniu 2023 r., a teraz „wypada” już ze wskaźnika rocznego. – We wrześniu 2023 r. dość mocno spadły ceny w kategoriach „kultura i rozrywka” oraz „zdrowie”. Szacuję, że ten efekt doda do rocznego wskaźnika inflacji ok. 0,2 punktu procentowego. Pierwsze wiązało się z promocją w jednej z sieci streamingowych, drugie z wprowadzeniem darmowych leków dla wybranych grup społecznych przed wyborami. Teraz te czynniki się nie powtórzą, a wręcz serwisy streamingowe podwyższają ceny – komentuje Marcin Luziński, ekonomista Santander Banku. Wrześniową inflację szacuje na 4,8–4,9 proc. rok do roku.

Czytaj więcej

Finanse osobiste

Polacy kumulują oszczędności w oczekiwaniu na ciężkie czasy

Depozyty gospodarstw domowych rosną, ale przede wszystkim tam, gdzie jest do nich łatwy dostęp: na rachunkach osobistych i kontach oszczędnościowych.

Do listy czynników, które mogły podbić inflację, Luziński dodaje także ceny żywności. – W tym roku miesięczny spadek cen żywności, blisko zera, będzie w mojej ocenie mniejszy niż przed rokiem, gdy wyniósł 0,4 proc. – szacuje.

 – Rosną też inne ceny, choć już niekoniecznie szybciej niż przed rokiem – np. w sklepach odzieżowych zakończyły się wakacyjne wyprzedaże i weszła kolekcja wczesnojesienna. W przedszkolach opłaty zostały zwaloryzowane według wysokiej, zeszłorocznej stawki inflacji – ocenia też ekonomista Santander Banku. Stabilne z kolei, jak dodaje ekonomista BNP Paribas Marcin Kujawski, były ceny nośników energii. Prognoza jego zespołu dla szybkiego szacunku inflacji to 4,8 proc. rok do roku.

Niepewny jest wkład cen paliw do inflacji – te wprawdzie spadły we wrześniu względem sierpnia, ale rok temu dynamika miesięczna też była ujemna. Luziński oczekuje, że paliwa dołożą więc nieco do wrześniowego odczytu inflacji, ale już Kujawski widzi w nich czynnik ograniczający roczną dynamikę cen.

Wciąż w „mocy” pozostają też czynniki regulacyjne, które podbiły inflację w poprzednich miesiącach: lipcowe częściowe odmrożenie cen energii oraz kwietniowa podwyżka stawki VAT na żywność z 0 do 5 proc.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

Kolejne obniżki stóp procentowych w regionie. "Globalne nastroje okrzepły"

Węgierski bank centralny po jednym posiedzeniu przerwy, powrócił do obniżek stóp procentowych. W środę obniżkę zaordynować powinien też Czeski Bank Narodowy.

Wyraźny wzrost rocznej dynamiki cen konsumpcyjnych we wrześniu odbije się także na wskaźniku inflacji bazowej. Konsensus prognoz ekonomistów w ankiecie „Rzeczpospolitej” i „Parkietu” to 4,1 proc. rok do roku. W sierpniu inflacja bazowa wyniosła 3,7 proc., a ostatni raz powyżej progu 4 proc. była w kwietniu br.

Inflacja w Polsce długo nie spadnie do celu NBP

 – Zakładam, że w kolejnych miesiącach inflacja jeszcze nieco wzrośnie, a szczyt osiągnie w marcu 2025 r., nieco poniżej 6 proc. rok do roku. Pod koniec 2025 r. będzie już w okolicy 3–4 proc. – prognozuje Luziński. Zaznacza jednak, że przebieg ścieżki inflacji w przyszłym roku będzie w znacznej mierze zależny od cen energii. – W tej chwili zakładam, że pozostaną stabilne – mówi. Na razie Ministerstwo Finansów oraz resort klimatu i środowiska zapowiadają przedłużenie mrożenia cen od stycznia 2025 r. na obecnym poziomie.