Fiskus wciąż mocno dociska przedsiębiorców

Nominalna stawka podatku dochodowego od osób prawnych wynosi w Polsce 19 proc. i jest relatywnie niska (poniżej średniej dla OECD) na tle innych krajów. Jednak w praktyce przedsiębiorcy działający nad Wisłą płacą fiskusowi znacznie więcej – wynika z najnowszego raportu firmy Grant Thornton.

W 2022 r. efektywna stawka podatkowa wyniosła 28 proc. Jest o 3 pkt proc. wyższa od średniej z ostatniej dekady. Jest też znacząco wyższa niż 15-proc. stawka, która została uzgodniona jako minimalna na poziomie UE w celu zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania grup wielonarodowych.

Nadzieja na zmianę

Grzegorz Szysz, radca prawny z Grant Thorntona, podkreśla, że kłopoty z efektywnością podatkową pomniejszają konkurencyjność polskich firm, ich zdolności inwestycyjne i atrakcyjność z perspektywy inwestorów. Liczne zwolnienia podatkowe będące narzędziem w polityce gospodarczej w teorii powinny doprowadzić do obniżenia efektywnej stopy opodatkowania poniżej 19-proc. stawki nominalnej, tymczasem za nami kolejny rok z obciążeniami na poziomie rzędu 30 proc.

Czytaj więcej

Budżet i podatki

Jakie będą podatki po wyborach. Kto zapłaci za obietnice polityków?

Połowa Polaków obawia się, że poniesie koszty obietnic składanych w kampanii przez polityków.

Generalnie w ostatniej dekadzie obciążenia podatkowe rosły, ale najnowsze dane dają nadzieję na zmianę tego niekorzystnego dla biznesu trendu. Stawka za 2022 r. jest o 5 pkt proc. niższa niż rok wcześniej oraz o 6 pkt proc. niższa niż w „rekordowym” 2020 r., kiedy wyniosła aż 34 proc. Obserwowane ostatnio spadki mogą być pokłosiem m.in. rozliczania strat podatkowych z lat ubiegłych, kiedy biznes mierzył się z wieloma wyzwaniami spowodowanymi pandemią i wojną.

Kto płaci najwięcej

W przeszłości co do zasady wyższe podatki płaciły podmioty państwowe, ale w ostatnich dwóch latach widać zmianę tej tendencji. W okresie 2012–2020 na giełdowe grupy kapitałowe z sektora SP przypadały stawki podatkowe w przedziale od 22 proc. do rekordowych 50 proc. w 2020 r. W 2021 r. poziom ten spadł o ponad połowę, do 23 proc., a w 2022 r. był podobny. Z kolei w grupie przedsiębiorców prywatnych widać trend odwrotny – ostatnie obciążenia są wyższe niż w latach 2012–2020. W 2021 r. stawka wyniosła 36 proc., a w zeszłym roku 30 proc.

Widać związek pomiędzy rozmiarem przedsiębiorstwa a stawką podatkową. Najwięcej płacą duże spółki wchodzące w skład WIG20. W 2022 r. było to aż 31 proc. ich zysków. Z kolei firmy średnie mają efektywną stopę podatkową na poziomie 27 proc., analogicznie do spółek mniejszych. Od 2020 r. średnia stawka dla firm dużych i średnich spada, ale dla małych – rośnie.

Czytaj więcej

Opinie Ekonomiczne

Anna Cieślak Wróblewska: Podatki po wyborach w górę? Polsce grozi turecki scenariusz

W trakcie kampanii wyborczej politykom łatwo mamić Polaków obietnicami obniżki podatków i wyższych świadczeń socjalnych. O kosztach zwykle cisza, a przecież tylko naiwni mogę wierzyć, że ich nie będzie.

Widać duże dysproporcje w branżach. Najwyższymi stawkami podatkowymi w latach 2012–2022 obciążone były banki, branża energetyczna, odzieżowa i obuwnicza oraz spółki surowcowe. Natomiast najmniejszą część zysków fiskusowi przekazali producenci gier, deweloperzy oraz firmy z sektora metalurgicznego.

Różnice w poziomie opodatkowania widać też pod względem kraju pochodzenia. Od kilku lat to podmioty z kapitałem zagranicznym płacą wyższe podatki niż krajowe. W minionym roku efektywna stawka podatkowa firm zagranicznych sięgnęła 34 proc., czyli była o 6 pkt proc. wyższa niż średnia dla wszystkich badanych przedsiębiorstw oraz aż o 10 pkt proc. wyższa niż w grupie firm z kapitałem krajowym. Eksperci podkreślają, że podmiotom zagranicznym jest trudno odnaleźć się w skomplikowanym polskim systemie podatkowym.