Z zagranicy płynie fala używanych starych aut

Przed końcem roku mocno rośnie import używanych samochodów z zagranicy. Jak podaje Instytut Samar, w październiku 2024 roku sprowadzono prawie 93,5 tys. samochodów osobowych i dostawczych o masie do 3,5 tony, o 18,1 proc. więcej niż rok wcześniej. Skumulowany import przekroczył już poziom 820 tysięcy aut, co daje roczny wzrost o przeszło jedną piątą, przy czym prawie 750 tys. to samochody osobowe.

– To 16. z kolei miesiąc wzrostu, a ostatni większy wynik odnotowany był w październiku 2019 r. – komentuje wyniki Samar. Prognoza wielkości tegorocznego importu to 940–960 tys. aut. To najwięcej w porównaniu z okresem sprzed pandemii. Ale może okazać się większy, bo popyt nakręca perspektywa podwyżek cen samochodów nowych, jaką miałoby przynieść wprowadzenie od stycznia nowych zaostrzonych limitów emisji spalin, podnoszących producentom aut koszty.

Czytaj więcej

Producenci

Volkswagen zamyka fabryki i zwalnia pracowników, ale zainwestuje w Riviana 5,8 mld USD

Grupa Volkswagen i Rivian Automotive ogłosiły oficjalnie połączenie sił. Niemcy zainwestują olbrzymie kwoty w wykupienie połowy udziałów.

Dużą dynamikę importu widać niemal na wszystkich kierunkach. W pierwszych dziesięciu miesiącach 2024 r. na 20 najważniejszych dla Polski rynkach importowych wzrosty odnotowano aż na 19. Jedynie w przypadku aut sprowadzanych z Norwegii nastąpił prawie 10-procentowy spadek. Tymczasem na pozostałych rynkach wzrosty były w zdecydowanej większości dwucyfrowe. Wciąż najwięcej używanych samochodów sprowadzamy z Niemiec – przeszło połowę całego importu. Od stycznia do października do Polski trafiło z niemieckiego rynku ponad 428 tys. aut, o jedną piątą więcej niż w tym samym czasie rok wcześniej. Na drugim miejscu znalazły się samochody sprowadzane z Francji – 84,6 tys., wzrost o 7,9 proc., natomiast na trzecim – auta z Belgii, których przywieziono prawie 60 tys., o przeszło jedną czwartą więcej niż rok temu.

Apetyt na ryzyko

Coraz większym powodzeniem cieszą się w Polsce używane samochody z rynku amerykańskiego. W tym roku sprowadzono prawie 57,3 tys. sztuk, co w ujęciu rocznym daje wzrost o przeszło połowę. To najwyższa dynamika wzrostu ze wszystkich kluczowych rynków, w dodatku utrzymująca się na wysokim poziomie od dłuższego czasu. Chętnych na nie przyciąga stosunkowo niski wiek i atrakcyjne ceny w porównaniu z autami sprowadzanymi z Europy (dzięki różnicom w podatkach czy centralizacji sprzedaży), a także niższe przebiegi. W tym roku średnia wieku dla sprowadzanych aut amerykańskich to dziewięć lat, podczas gdy auta z Niemiec są średnio o trzy lata starsze, podobnie jak te z Belgii. Z kolei gdy średni przebieg samochodu z USA wynosi 121 tys. km, to auta niemieckiego już 195 tys. km, a przebieg samochodu z Włoch, Holandii i Belgii przekracza już 200 tys. km.

Problemem amerykańskich pojazdów okazuje się jednak ryzyko: atrakcyjność ofert samochodów zza oceanu często wiąże się z ich kolizyjną przeszłością. Na podstawie danych firmy Carfax oferującej raporty aut używanych z 24 rynków ponad 86 proc. używanych aut sprowadzanych z USA posiada uszkodzenia, a niemal 60 proc. z nich (ok. 93,7 tys. aut) jest powypadkowa. Jeszcze gorzej wygląda to w statystykach innej międzynarodowej wywiadowni, carVertical: z jej danych wynika, że kolizyjną i wypadkową historię ma za sobą 95 proc. sprowadzanych z USA samochodów. – Niezależnie, czy analizujemy proceder cofania liczników, czy ukryte szkody powypadkowe, auta z USA mają sporo adnotacji w raportach. W okresie od stycznia do sierpnia 2024 r. aż 95 na 100 aut sprowadzonych do Polski z rynku USA ma adnotacje o jakichś uszkodzeniach w przeszłości – poinformował Matas Buzelis, ekspert motoryzacyjny w carVertical.

Co prawda nie oznacza to, że wszystkie sprowadzane z USA pojazdy mają tak ciężkie uszkodzenia, iż nie da się ich naprawić. Ale uwagę należy zwrócić na dwie kwestie: pierwsza to jakość planowanej naprawy (uszkodzone pojazdy kupowane na licytacjach w USA trafiają na aukcje najczęściej z powodu nieuzasadnionego ekonomicznie kosztu odbudowy, a naprawa po najniższych możliwych kosztach jest często równoznaczna z zagrożeniem bezpieczeństwa kierowcy i pasażerów), a druga to status formalny pojazdu importowanego.

Auto ze śmietnika

– Zdarza się, że pojazdy licytowane na aukcjach opuszczają USA z tzw. tytułem „junk”. Należy być szczególnie ostrożnym, gdyż wydział komunikacji może nie tylko odmówić rejestracji pojazdu, który formalnie jest odpadem, ale – co więcej – narażamy się na problemy związane z niekoncesjonowanym importem odpadów – ostrzega Robert Lewandowski, dyrektor rozwoju biznesu w Polsce w Carfax Europe.

Polski rynek samochodów używanych jest silnie uzależniony od importu: ocenia się, że około dwóch trzecich pojazdów zarejestrowanych w Polsce zostało sprowadzonych z zagranicy. Wynika z tego, że nawet 70 procent wszystkich pojazdów, które zmieniły właściciela w ubiegłym roku, mogło pochodzić z importu. Analizowane transakcje wskazują, iż samochody zmieniające właścicieli mają średnio 11,6 lat, co jest zgodne ze średnią europejską, ale prawie połowa pojazdów (44 proc.) miała 15 lat lub więcej.

Polska okazuje się jednym z tych europejskich rynków, na który trafia zdecydowana większość samochodów uszkodzonych. – Są inne kraje, jak Litwa czy Gruzja, które podobnie odczuwają negatywne skutki tego złego importu, ale to Polska jest nim wyjątkowo mocno dotknięta – powiedział „Rzeczpospolitej” rzecznik Carfax Marcel Rotzoll Rotzoll. Z kolei według autoDNA, aż 70–80 proc. samochodów sprowadzanych jest do Polski z cofniętym przebiegiem, a 70 proc. kupujących używane auta z zagranicy było przy transakcji manipulowanych przez sprzedającego.

Ryzykowne podwyżki

Jak dotąd nie udaje się uregulować problemu starych samochodów sprowadzanych z zagranicy. Kolejne rządy próbowały i wycofywały się z ograniczeń w obawie przed gniewem elektoratu. W 2020 r. podwyżki akcyzy zapowiadał rząd PiS, rozważając powrót do regulacji opracowywanej w poprzedniej kadencji, gdy planowano podniesienie podatku na samochody używane. Radykalny projekt z 2016 r. wiązał wysokość podatku nie z ceną auta, lecz z pojemnością silnika i rokiem produkcji oraz normą emisji spalin. Miało to preferować samochody nowsze, a jednocześnie zlikwidować proceder zaniżania wartości aut sprowadzanych z zagranicy dla zmniejszenia podatku. Na rynku projekt wywołał panikę i wskutek politycznej decyzji został wycofany.