Geny odpowiadają za homoseksualizm

W sporze o to, czy homoseksualizm jest wrodzony czy nabyty, zwolennicy tej pierwszej tezy otrzymali właśnie mocny argument. To badania genetyczne kilkuset par braci (również bliźniaków) o orientacji homoseksualnej. Alan Sanders z NorthShore Research Institute twierdzi, że udało mu się namierzyć fragmenty naszego DNA potencjalnie wskazujące na preferowanie tej samej płci.

– Stwierdzenie, że orientacja seksualna jest wyborem, właśnie się zdezaktualizowało – mówi Sanders. Podkreśla jednak, że traktowanie jego pracy jako odkrycia „genu homoseksualizmu" byłoby uproszczeniem. Te same fragmenty naszego genomu – według innych badań – odpowiadają bowiem m.in. za inteligencję. Zdaniem Sandersa sam fakt, że ktoś ma wykryte właśnie mutacje genów, nie oznacza, że musi być gejem. W grę nadal wchodzą czynniki środowiskowe.

Potwierdzili po latach

Zespół Sandersa przebadał DNA 409 par braci o orientacji homoseksualnej. Jedyną cechą wspólną była orientacja seksualna. Wszystko inne ich różniło – od wzrostu przez kolor oczu po inteligencję. Naukowcy rozumowali, że skoro 818 mężczyzn różni wszystko oprócz homoseksualizmu, to poszukiwane w ich DNA podobieństwa będą dotyczyły tego, co ich łączy.

I znaleźli. Pierwszy region leży na chromosomie X (Xq28), drugi na chromosomie 8 (8q12). Co ciekawe, dokładnie te same miejsca wskazywały wcześniejsze badania „genu homoseksualizmu".

Pierwszy fragment zidentyfikował w 1993 roku Dean Hamer z US National Institutes of Health – w badaniach na grupie 40 braci. Drugi brany jest pod uwagę od 2005 roku.

Wykryte przez zespół Sandersa „odmienności" to tzw. polimorfizmy pojedynczego nukleotydu (SNP) – punktowe zmiany jednej „literki" w zapisie genetycznym. Obecne dociekania nie wskazują na konkretny gen – podkreślają naukowcy – mówią jedynie o regionie DNA, w którym zakodowanych jest wiele genów. Dalsza analiza wyników zespołu może ten obszar poszukiwań zawęzić do kilku konkretnych genów odpowiedzialnych za preferencje seksualne.

Co na to ewolucja

– 20 lat oczekiwania na potwierdzenie pierwszych wyników to sporo czasu – nie kryje zadowolenia Dean Hamer. – Miło usłyszeć, że wtedy miało się rację.

„Wrodzony" homoseksualizm jest na pierwszy rzut oka paradoksem ewolucji. Choć występuje u kilku procent populacji (niektóre dane mówią nawet o 10 proc.), jego ewolucyjna „przydatność" jest wątpliwa. Sama natura homoseksualizmu generalnie wyklucza posiadanie potomstwa – to ewolucyjna ślepa uliczka – zatem przekazywanie tej cechy z pokolenia na pokolenia nie wchodzi w grę.

Jak zatem wytłumaczyć obecność – upraszczając na chwilę problem – genów homoseksualizmu? Okazuje się, że można. Według dr Diany Fleischman z Uniwersytetu Portsmouth zachowania homoseksualne wzmagają więzi w grupie ludzi. Ułatwiają współpracę, a zatem mają pozytywny wpływ na przystosowanie się do środowiska. Na tym ewolucja mogłaby skorzystać. Według dr Fleischman, publikującej na łamach „Archives of Sexual Behaviour", taki rodzaj zachowania jest szczególnie widoczny u mężczyzn z wysokim poziomem progesteronu. Jednocześnie z badań tych wynika, że zarówno kobiety, jak i mężczyźni z wysokim poziomem progesteronu akceptują myśl o homoseksualnym związku.

Inne wyjaśnienie ewolucyjnego paradoksu homoseksualizmu podaje Andrea Camperio Ciani. Jego zespół wykonał badania kobiet (matek i ciotek) blisko spokrewnionych z gejami. Okazało się, że miały one statystycznie więcej dzieci niż kobiety spokrewnione z mężczyznami heteroseksualnymi. Zdaniem Cianiego sugeruje to, że „gen homoseksualizmu" panów jest tym samym, który wpływa na atrakcyjność seksualną i zdolność reprodukcyjną kobiet. A jako taki jest przydatny ewolucyjnie.

Cecha czy defekt

Naukowcy – zarówno Ciani, jak i Hamer – są dalecy od triumfalizmu, choć zespół sceptycznie nastawionego Sandersa potwierdził ich wcześniejsze podejrzenia. Podkreślają, że sam fakt istnienia genetycznych predyspozycji nie determinuje ostatecznie preferencji i zachowań seksualnych.