Cel: stabilne prawo dla zdrowia

Materiał powstał we współpracy z AmCham

W oczy rzuca się przede wszystkim sporadyczność w korzystaniu z prekonsultacji przez legislatorów. Zostały one przeprowadzone zaledwie w 11 projektach Ministerstwa Zdrowia (MZ). Takie wnioski przynosi IV raport „Zdrowa legislacja” przygotowany przez Komitet Farmaceutyczny AmCham (KF AmCham).

„Ponadto prawo zmienia się w bardzo szybkim tempie i projekty wprowadzające zmiany do systemu zdrowia pojawiają się praktycznie każdego dnia. W analizowanym okresie (czerwiec 2021 – maj 2022 – red.) pojawiło się 215 otwartych projektów aktów prawnych Ministerstwa Zdrowia, 152 zarządzenia prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, uchwalono trzy poselskie projekty ustaw i cztery rządowe. Przygotowano siedem innych projektów parlamentarnych (poselskich i senackich) i jeden projekt MSWiA, który jednak z uwagi na sytuację uchodźczą dotyczył także pewnych rozwiązań wpływających na organizację ochrony zdrowia w Polsce” – wyliczają autorzy raportu.

Kluczowa stabilność prawa

Celem raportów KF AmCham jest monitorowanie stabilności otoczenia prawnego dla przedsiębiorców działających w obszarze polityki lekowej oraz edukacja na temat jej wpływu na rozwój przedsiębiorczości w tym obszarze w Polsce.

– Tę stabilność rozumiemy jako przewidywalne warunki funkcjonowania oraz transparentne i konsultowane z partnerami zmiany w prawie, dialog i zaufanie co do intencji stron – mówi Jacek Graliński, przewodniczący Komitetu Farmaceutycznego AmCham. – Jako Komitet Farmaceutyczny AmCham chcemy być partnerem rozmów o planowanych zmianach w prawie. Chcemy wiedzieć o nich z wyprzedzeniem i rozumieć ich intencje. Chcemy mieć także możliwość przedstawienia wątpliwości i zagrożeń dla branży, a tym samym uświadamiać konsekwencje stanowienia prawa dla przedsiębiorczości w Polsce – podkreśla.

Jak czytamy w raporcie KF AmCham, sektor ochrony zdrowia jest jednym z mocniej regulowanych obszarów życia gospodarczego. Odpowiedzialność za sposób jego działania ponoszą decydenci, ale ważne, by byli świadomi zagrożeń dla sektora.

Normy prawne, które dotyczą branży farmaceutycznej, zawarte są zarówno w rozporządzeniach przygotowywanych przez MZ, dokumentach rządowych, jak i uchwalanych przez parlament ustawach oraz zarządzeniach prezesa NFZ.

Czas konsultacji większości projektów jest znacznie krótszy, niż przewidują przepisy. Pojawią się tzw. wrzutki, kiedy to np. w ustawie o zawodzie lekarza i lekarza dentysty pojawia się kwestia zmian z zakresu finansowania leków 75+, ratownictwa czy programów zdrowotnych.

Jak zauważają autorzy opracowania, oprócz ogromu nowych przepisów uczestnicy rynku mają też do czynienia z przypadkami braku przejrzystości działań. Np. ustawa refundacyjna była procedowana dwa lata; po początkowej fazie szeroko zakrojonych konsultacji następnie zabrakło transparentości prac.

Propozycje działań

Wobec obrazu, który wyłania się z raportu, KF AmCham uważa, że ochrona zdrowia w Polsce wymaga usprawnienia. Dlatego proponuje zbiór rozwiązań pod hasłem „Zdrowa legislacja 4.0”. Aktualne pozostają przy tym rekomendacje z poprzednich raportów „Zdrowa legislacja”.

KF AmCham wskazuje, że prawo w obszarze ochrony zdrowia powinno być wprowadzane w następujący sposób:

> przepisy powinny mieć jasną wizję, jaki problem rozwiązują i jakie narzędzia są do tego niezbędne;

> konsultacje publiczne i prekonsultacje powinny być regułą, a odstępowanie od nich może występować wyłącznie w sytuacjach najpilniejszych;

> przepisy powinny uwzględniać analizy ekspertów oraz głosy z rynku i od odbiorców końcowych przepisów;

> konieczny jest konsensus, by realizacja nowego prawa była możliwie jak najszerzej akceptowalna dla społeczeństwa, ale także najmocniej przyczyniała się do zagwarantowania publicznego dobra;

> tworzone prawo powinno być adekwatne do rozwiązywanego problemu i nie wprowadzać nadmiernych obowiązków dla jego odbiorców, gdy nie jest to potrzebne;

> prawo powinno być przewidywalne, stabilne i spójne – nie powinno się zmieniać nadmiernie często; zmiany powinny być ogłoszone odpowiednio wcześniej, by wszystkie podmioty mogły się do tego przygotować;