Co dalej z Katalonią? Od czasów Franco Hiszpanie nie byli tak podzieleni

Kto kogo ograł? Premier szefa rządu regionalnego Katalonii Carlesa Puigdemonta, który zorganizował nielegalne referendum niepodległości w 2017 roku, czy odwrotnie, przebywający w Brukseli zbieg lidera umiarkowanej, lewicowej PSOE? – Pewne jest to, że i jeden, i drugi kierowali się w znacznym stopniu prywatą. Co do reszty zgody nie ma – mówi mi Goyo, znajomy dziennikarz z jednego z głównych dzienników kraju, który woli nie podawać nazwiska, tak zaogniana jest debata w tej sprawie.

W lipcu ubiegłego roku wybory do Kortezów wygrała konserwatywna Partia Ludowa (PP), jednak nie zdołała stworzyć większościowego rządu, bo słaby wynik osiągnął jej jedyny możliwy koalicjant, postfrankistowski Vox. Zadania podjął się więc Sanchez, ale jego ugrupowanie razem z radykalnym, lewicowym Sumar również nie miało większości w parlamencie, chyba że z udziałem ugrupowań regionalnych, w szczególności Republikańską Lewicą Katalonii (ERC) i konserwatywnym Junts per Catalunya (Razem dla Katalonii). To ostatnie ugrupowanie kierowane przez Puigdemonta postawiło jednak twarde warunki oddania swoich siedmiu posłów (w 350-osobowych Kortezach) na rzecz kariery Sancheza: amnestia dla wszystkich (około tysiąc osób), którzy brali udział w próbie oderwania Katalonii przed siedmiu laty.

Czytaj więcej

Publicystyka

Jędrzej Bielecki: Po superwtorku Donald Trump ma powody do niepokoju

Już w przyszłym tygodniu Donald Trump może zebrać głosy 1 215 delegatów, którzy zapewnią mu nominację Partii Republikańskich w nadchodzących wyborach. Ale umiarkowany, konserwatywny elektorat może się od niego odwrócić.

Bo też i Puigdemont ma w porozumieniu z Sanchezem interes bardzo osobisty. W czerwcu upływa jego mandat w Parlamencie Europejskim, a wraz z nim immunitet, który chroni go przed deportacją z Belgii i wieloletnim więzieniem w Hiszpanii. Ubieganie się o nowy może się okazać niemożliwe, dopóki ciążą na Katalończyku ciężkie zarzuty buntu, szczególnie że hiszpański Sąd Najwyższy w minionym tygodniu wystąpił z nowymi: zdrady (za współpracę z Kremlem) i terroryzmu (z powodu blokady lotniska w Barcelonie i autostrad w Katalonii w 2019 r. przez powiązany z Puigdemontem ruch Tsunami Demokratyczne).

Hiszpania. Pierwsza amnestia od 1977 r.

W minioną środę Sanchez się zgodził, że amnestia obejmie wszystkie oskarżenia, które ciążą na katalońskich secesjonistach, a więc także terroryzmu i zdrady. W zamian rebelianci zapowiedzieli poparcie rządu premiera. Ustawa została w czwartek przegłosowana przez komisję ds. wymiaru sprawiedliwości i przed Wielkanocą ma być poddana pod głosowanie całego parlamentu.

– To jest pierwsza amnestia w Hiszpanii od 1977 r., kiedy puszczono w niepamięć zbrodnie frankizmu. Wówczas jednak był to fundamentalny element budowy demokracji i został poparty niemal przez cały parlament. Obecna amnestia dzieli siły polityczne niemal po pół – mówi „Rzeczpospolitej” Alberto Madrigal, niezależny politolog z Madrytu. I faktycznie, podczas gdy minister sprawiedliwości Felix Bolanos, który brał wydatny udział w rokowaniach, zapewnił, że oto otwiera się nowa era porozumienia i dialogu, która pozwoli rządowej większości na przyjęcie w krótkim czasie reformy podatkowej, lider PP Alberto Nunez Feijoo zarzucił Sanchezowi, że „pozwolił na ochronę w środku Unii ciężkich zbrodni terroryzmu”.

Czytaj więcej

Polityka

Była brytyjska premier rezygnuje z zasiadania w parlamencie

Theresa May nie wystartuje w najbliższych wyborach do Izby Gmin.

W sobotę odbyła się kolejna już manifestacja przeciwników amnestii na stołecznym placu Cibeles. – Konstytucja nie przewiduje możliwości amnestii, bo jest to sprzeczne z zasadą niezależności wymiaru sprawiedliwości. Możliwe są tylko indywidualne akty łaski, kiedy już wypowie się sąd – mówi „Rzeczpospolitej” dyrektor portalu The Objective Alvaro Nieto, który brał udział w manifestacji.

Hiszpania. Środowisko prawnicze niemal jednomyślnie przeciwko inicjatywie Pedro Sancheza

71,3 proc. Hiszpanów jest przeciwnych inicjatywie Sancheza, w tym 40,6 proc. wśród wyborców jego własnego ugrupowania PSOE. Bardzo krytycznie o darowaniu kar katalońskim secesjonistom mówi ojciec hiszpańskiej demokracji, legendarny socjalistyczny premier Felipe Gonzalez. Nic więc dziwnego, że Sanchez chce mieć debatę nad kontrowersyjnymi przepisami jak najszybciej za sobą.

Ale są też inne, znacznie bardziej korzystne dla szefa rządu sondaże. Jeden z nich przeprowadzony przez władze w Barcelonie wskazuje, że za niepodległością opowiada się teraz 41 proc. mieszkańców prowincji, podczas gdy 52 proc. jest temu przeciwnych. To bardzo wyraźny spadek zwolenników secesji przypisywany w znacznym stopniu polityce dialogu z Katalończykami, jaką podjął Sanchez. Inny wskazuje na znaczną przewagę PSOE (36,4 proc) nad PP (30,2 proc.) w sondażach.

Działacze ERC na czele z Oriolem Junquerasem zostali ułaskawieni po tym, jak skazano ich na długoletnie kary więzienia, z których część odbyli. Amnestia jest zupełnie inną procedurą. Nie tylko ma charakter zbiorowy, ale i z góry przekreśla całą kategorię przestępstw. Dlatego hiszpańskie środowisko prawnicze niemal jednomyślnie opowiada się przeciwko inicjatywie Sancheza. Twierdzi, że Hiszpania, jak Węgry, powinna być poddana sankcjom Brukseli za łamanie rządów. Puigdemont nie tylko zostanie ułaskawiony, ale będzie mógł wrócić do działalności politycznej.