Prezes URE: Nie unikniemy podwyżek cen prądu i ciepła

Z danych URE wynika, że w ciągu najbliższych 13 lat bilans mocy w systemie energetycznym mocno się skurczy. Czy może być tak, że zabraknie nam prądu?

Zasadniczym problemem jest to, że wycofujemy z użycia moce w pełni sterowalne i zastępujemy je mocami mniej dyspozycyjnymi, zależnymi od warunków atmosferycznych. Jeśli spojrzymy na to, ile nowych megawatów powstanie w energetyce w najbliższych latach, to bilans ten wygląda optymistycznie. Natomiast problemem będzie zapewnienie odpowiedniej mocy w systemie w poszczególnych godzinach, właśnie ze względu na brak sterowalności nowych źródeł. Tę lukę trzeba czymś zapełnić i jest na to wiele sposobów. Jednym z nich jest import energii. Myślę jednak, że warto problem ten rozwiązać lokalnie. Można spróbować stabilizować odnawialne źródła energii np. przez budowę instalacji hybrydowych, które dzięki łączeniu różnych technologii są bardziej stabilne. Oczywiście nie pokryje nam to luki w pełnej skali, dlatego potrzebne są w pełni sterowalne jednostki wytwórcze, i myślę, że tutaj ważną rolę odegrają bloki gazowe.

W planach mamy duże inwestycje w farmy wiatrowe na morzu. Wydał pan już decyzje w sprawie projektów, które będą mogły skorzystać z systemu wsparcia. Jak te inwestycje mogą pomóc rynkowi?

Morska energetyka wiatrowa łączy w sobie dwie ważne cechy. Po pierwsze, jest to odnawialne źródło energii, a więc wpisuje się w trendy i wymagania środowiskowe, jest zgodne z polityką europejską, ale też z oczekiwaniami społeczeństwa. Po drugie, dyspozycyjność farm, a więc ich czas pracy, jest znacznie dłuższa niż innych technologii OZE, które dziś pracują na lądzie – farm wiatrowych czy fotowoltaicznych. Tak więc morskie farmy mogą się przyczynić do stabilizacji systemu energetycznego, choć oczywiście – jak inne OZE – również potrzebują jakiegoś zabezpieczenia. Rozpatrzyliśmy już wszystkie wnioski od firm, które planują budowę instalacji wiatrowych na Bałtyku. W sumie wydaliśmy siedem decyzji administracyjnych. Tak więc pierwszy etap za nami. Przed nami kolejny, dużo trudniejszy i dłuższy – negocjacje z Komisją Europejską, która musi potwierdzić zgodność z rynkiem wewnętrznym pomocy publicznej przyznanej inwestorom.

Spodziewa się pan jakichś trudności w rozmowach z Komisją?

Trudno powiedzieć, ale myślę, że od strony administracyjnej nie powinno być problemów. To dla nas zupełnie nowy obszar, musimy się nauczyć tego rynku. Natomiast Komisja Europejska ma już wiele doświadczeń związanych z morską energetyką wiatrową, doskonale zna tego typu inwestycje. Negocjacje mogą się jednak okazać wyzwaniem dla inwestorów. Zobaczymy, czy te parametry inwestycji, na które zgodzi się Komisja, będą akceptowalne dla przedsiębiorców. W Polsce nie mamy jeszcze doświadczeń w budowie tego typu instalacji i dlatego ryzyka, które są przecież uwzględniane w wartości pieniądza, są pewnie dużo większe niż w przypadku przedsiębiorstw, które mają już za sobą inwestycje w tej branży.

Aktualna sytuacja na ryku energii wygląda tak, że ceny uprawnień do emisji CO2 drastycznie rosną, a w ślad za tym także ceny energii na giełdzie. Jak zatrzymać wzrost cen prądu?

Ten wzrost jest niepokojący, bo będzie miał odzwierciedlenie w rachunkach za prąd nas wszystkich – obywateli i przedsiębiorstw, a następnie przełoży się na ceny towarów i usług. Niewątpliwie ceny energii w Polsce są w bardzo dużym stopniu obciążone kosztami emisji CO2. Uprawnienia do emisji w czerwcu kosztowały już 55 euro/t i nawet więcej. To około 245 zł – wartość samego podatku węglowego, który wlicza się do ceny energii. A przypomnijmy, że jeszcze w 2018 r. ceny energii sięgały poniżej 200 zł, uwzględniając już wszystkie koszty. To ogromny wzrost. Zaczęliśmy ciężko pracować, by zmienić tę sytuację, i świadczy o tym zmieniająca się struktura krajowego miksu energetycznego. Instalujemy coraz więcej OZE, m.in. fotowoltaiki, która zwłaszcza w okresie letnim zaczyna już odgrywać istotną rolę w systemie. Zielona energia jest oczywiście tańsza. Pamiętajmy jednak, że większy udział OZE ze względu na problemy ze stabilnością, przewidywalnością pracy pociąga za sobą konieczność inwestycji w infrastrukturę energetyczną i tworzenia rezerw, a to też są ogromne koszty.

Jak to wszystko przełoży się na ceny prądu dla gospodarstw domowych w 2022 r.? Analitycy spodziewają się co najmniej kilkunastoprocentowych podwyżek.

Trudno się spodziewać, by ceny energii spadały, bo nie możemy negować sytuacji, jaką obserwujemy na rynku. Na pewno punktem odniesienia w negocjacjach z firmami energetycznymi, które przedstawią nam taryfy do zatwierdzenia, będzie rynek giełdowy, a tam ceny energii rosną. Chciałbym jednak stanowczo zaznaczyć, że nie możemy przenosić na odbiorców końcowych kosztów odzwierciedlających wyłącznie te najdroższe źródła energii. I ostatnio z firmami energetycznymi właśnie o to się spieramy. Uważam, że sprawiedliwość społeczna wymaga odzwierciedlenia w rachunkach jakiegoś salda dostępnych źródeł wytwórczych. Mimo wszystko jednak trzeba się nastawić na wzrost cen, ale dziś nie odważę się prognozować, jak duży on będzie. Jest na to za wcześnie.

Drożeje nie tylko prąd, ale i ciepło. Przygotował pan nowy, bardziej korzystny dla ciepłowni, model wyliczania taryf. Eksperci szacują, że w efekcie ceny ciepła mogą wzrosnąć o ponad 20 proc. Czy pan też ma takie szacunki?