Dziesiątki miliardów na samorządowe projekty. Rusza rządowy program

- Samorządy już od przyszłego tygodnia będą mogły składać wnioski o dofinansowanie swoich inwestycji – poinformowała Beata Daszyńska-Muzyczka, prezes BGK, podczas konferencji prasowej poświęconej uruchomieniu Rządowego Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych. Bank Gospodarstwa Krajowego planuje na początku dwa pilotażowe nabory wniosków, co ma pozwolić zweryfikować priorytetowe dla samorządów obszary inwestycji. Pierwszy pilotaż ma ruszyć jeszcze w czerwcu.

Program został przygotowany przez BGK i Kancelarię Prezesa Rady Ministrów. Ma on pobudzić aktywność inwestycyjną samorządów, poprawić warunki życia mieszkańców, umożliwić firmom zdobycie nowych kontraktów, stworzyć nowe miejsc pracy i zdynamizować polską gospodarkę po kryzysie pandemicznym.

Samorządy dostaną do 95 proc. bezzwrotnego dofinansowania, przy czym nie ma limitów wartości inwestycji, co oznacza, że można realizować zarówno mniejsze projekty (np. budowa chodnika, żłobka), ale też takie większe, infrastrukturalne takie jak budowa kanalizacji czy nowej drogi.

Program obejmuje 35 obszarów gospodarki, a w pierwszym naborze priorytetami będą m.in. inwestycje w infrastrukturę wodno-kanalizacyjną, modernizację źródeł ciepła na zeroemisyjne, czy w gospodarowanie odpadami. Docelowo obejmie on też inwestycje komunikacyjne (drogi, koleje, transport wodny, tabor komunikacyjny, mosty, chodniki, oświetlenie), inwestycje w kulturę (rewitalizacja miast i obszarów zdegradowanych, odbudowa zabytków, ośrodki kultury, biblioteki i muzea), inwestycje społeczne (żłobki, przedszkola, domy wsparcie seniorów i osób niepełnosprawnych, cyfryzacja i modernizacja szkół), czy inwestycje w infrastrukturę sportową (boiska, centra sportowe, ścieżki rowerowe, infrastruktura fitness).

Łączna wartość Funduszu nie jest znana, ale jak mówił na konferencji premier Matusz Morawiecki, ma to być „program idący w ciągu 2-3 lat w wysokie dziesiątki miliardów złotych, możne nawet przekroczyć 100 mld zł". Zdaniem premiera, to więcej niż roczne łączne wydatki inwestycyjne samorządów, które sięgają ok. 50 mld zł.

- Są to inwestycje, które dotrą, jak można powiedzieć, pod każdą strzechę, do każdej gminy, do każdego powiatu – przekonywał premier.

Zgodnie z założeniami, każda jednostka samorządu terytorialnego będzie mogła złożyć wniosek o inwestycję, która ma dla niej charakter strategiczny. Proces naborów będzie się odbywał w pełni elektronicznie – w specjalnie przygotowanej aplikacji. BGK ma przyjmować wnioski o dofinansowanie i weryfikować je formalnie. Po zakończeniu naboru bank przekaże zbiorczy raport do komisji w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, która przygotuje rekomendację, na podstawie której Prezes Rady Ministrów zdecyduje o przyznaniu dofinansowania.

Po akceptacji wniosku wydawana ma być promesa wstępna BGK co do danej inwestycji, która będzie umożliwiać zorganizowanie przetargu, zaś po przetargu będzie wydawana właściwa promesa inwestycyjna. Po jej otrzymaniu samorządy będą mogły podpisać umowy inwestycyjne. Po zrealizowaniu inwestycji BGK dokona emisji obligacji i płatności dla jednostki samorządu terytorialnego, który będzie mógł zapłacić wykonawcom. W przypadku inwestycji ponad 12-miesięcznych będą wypłacane dwie, trzy transze.

Szczegółowe kryteria przyznawania dofinansowania mają zostać przedstawione w czerwcu, ale podczas konferencji prezes Daszyńska-Muzyczka mówiła, że jednym z kryteriów będą dochody gminy w przeliczeniu na jednego mieszkańca. - Chcemy mieć wyższy priorytet dla tych gmin, które miały najniższe dochody, w których te inwestycje często leżały na półkach odłożone, bo nie było ich stać na to, żeby realizować te strategiczne, kluczowe dla danej społeczności projekty. To unikatowe rozwiązanie, dające szansę na to, żeby inwestycje odkładane zaczęły być realizowane - podkreśliła prezes BGK.

W swoim komunikacie BGK podkreślił, że wyznacznikiem sytuacji samorządów jest nadwyżka operacyjna, która pokazuje czy JST będą w przyszłości w stanie inwestować. W minionym roku nadwyżka ta spadła o ponad 11 proc., a wartość inwestycji – o 4 proc.

- Każdy 1 proc. PKB przeznaczony na inwestycje o najwyższym stopniu efektywności ekonomicznej, przynoszą wzrost gospodarczy na poziomie 2-2,5 proc. PKB. To jest wielka szansa dla polskiej gospodarki, im więcej wydamy pieniędzy na ważne, efektywne projekty, tym większy wzrost gospodarczy osiągniemy – podkreślała prezes BGK podczas konferencji w Świdniku.