Eksperci: Wiarygodność ekonomiczna Polski notuje kolejne dramatyczne spadki

Wiarygodność ekonomiczna Polski obniżyła się w ciągu ostatnich dwóch lat. Najtrudniejsza sytuacja dotyczy finansów publicznych. Dla przedsiębiorców coraz większym problemem jest brak przewidywalności otoczenia biznesowego, w tym decyzji podatkowych.

Publikacja: 22.11.2023 12:00

Eksperci: Wiarygodność ekonomiczna Polski notuje kolejne dramatyczne spadki

Foto: Adobe Stock

– Gospodarka i działalność gospodarcza bazują na wiarygodności. Jej osłabienie powoduje, że gospodarka staje się coraz bardziej wrażliwa, czyli mniej odporna na szoki i kryzysy. Nie wykorzystujemy naszego potencjału gospodarczego. Im mniej wiarygodne państwo, tym wyższe koszty prowadzenia działalności gospodarczej, obsługi zadłużenia, możliwej presji inflacyjnej. Osłabienie wiarygodności powoduje, że gospodarka staje się coraz bardziej wrażliwa, czyli mniej odporna na szoki i kryzysy. Poziom wiarygodności ma też znaczenie dla jakości rządzenia, a jej słabnięcie oznacza wzrost niepewności reguł – tak prof. Jerzy Hausner, przewodniczący Rady Programowej OEES, tłumaczy, dlaczego należy badać wiarygodność ekonomiczną państw.

Z analiz grupy ekspertów, których pracę koordynuje, wynika, że wiarygodność ekonomiczna Polski obniżyła się w ciągu dwóch ostatnich lat. Tak jak w 2019 r. wartość Indeksu WEP była nieznacznie ujemna i wynosiła -0,2 pkt tak do zeszłego roku pogorszyła się do -4,3 pkt.

Czytaj więcej

Wszystkie pułapki budżetowe zastawione na nowy rząd

Osiem kluczowych obszarów

Ekonomiści analizowali osiem obszarów życia gospodarczego i społecznego w ciągu pięciu lat, od 2018 do 2022 r. Są to: praworządność, swoboda działalności gospodarczej, wiarygodność finansów publicznych, stabilność systemu finansowego, ochrona i bezpieczeństwo pracy, jakość usług publicznych, środowisko i klimat, respektowanie zobowiązań międzynarodowych. To druga edycja badania "Indeks wiarygodności ekonomicznej państwa" projektu Europejskiego Kongresu Finansowego i Open Eyes Economy Summit. Celem projektu jest określenie, na ile zmieniająca się wiarygodność ekonomiczna państwa wpływa na oceny zagranicznego i krajowego biznesu, dotyczące tego, czy władze naszego kraju zapewnią równowagę w gospodarce i stabilność warunków funkcjonowania przedsiębiorstw. 

– Wiarygodność ekonomiczna Polski notuje kolejne dramatyczne spadki. Podobnie sytuacja wygląda w innych krajach Grupy Wyszehradzkiej, co jednak nie może być traktowane jako usprawiedliwienie naszych problemów. – zauważył Bartłomiej Biga, jeden z autorów Indeksu oraz wiceprzewodniczący Rady Programowej OEES.

W tym roku badanie zostało rozszerzone prócz Polski o Czechy, Słowację i Węgry, a także o obszar zmian środowiska i ochrony klimatu. Najniższy poziom wiarygodności odnotowały w zeszłym roku Węgry (-2,88) i Polska (-2,65), dla których indeks od wielu lat był ujemny, jednak Słowacja (-1,42) i Czechy (-1,65) w tym roku także odnotowały ujemną wartość indeksu.

Czytaj więcej

Pfizer pozywa Polskę ws. szczepionek na COVID-19. Żąda 6 miliardów złotych

Jednym z najpoważniejszych problemów jest wiarygodność finansów publicznych. Z raportu wynika, iż w przypadku Polski było to w zeszłym roku –3,65 pkt, w przypadku Węgier –1,28. Zaś Słowacja i Czechy mają wskaźniki dodatnie.

34 rekomendacje autorów raportu 

Także Wiarygodność ekonomiczna państwa w obszarze stabilność pieniądza i systemu finansowego, mierzona w dokładnie taki sam sposób, jak przed rokiem, odnotowała w Polsce ponowny głęboki spadek i to o skali nie mającej precedensu. W rezultacie indeks wiarygodności osiągnął najniższą wartość w historii pomiaru –9,95 pkt.

W ciągu roku obniżyła się także (lecz nie tak dramatycznie) wartość indeksu dla obszaru jakość usług publicznych. Jeśli przedsiębiorcy mogą liczyć na usługi publiczne dostępne na wysokim poziomie, to będą bardziej skłonni inwestować, rozwijać swoje firmy i tworzyć miejsca pracy – zaznaczyli autorzy opracowania.

– Elementem wiarygodności ekonomicznej jest również tworzenie warunków dla dostępu do zatrudnienia, uczciwych warunków pracy, a także wysokiej jakości usług publicznych sprzyjających spójności społecznej. Dlatego do Indeksu wiarygodności ekonomicznej włączyliśmy te wymiary. W wymiarze zatrudnienia i usług publicznych w Polsce obserwujemy stałą poprawę. Jednak w przypadku wymiaru związanego z zatrudnieniem Polska pozostaje w tyle za krajami z Grupy Wyszehradzkiej. Powinniśmy dalej ograniczać niestandardowe zatrudnienie i promować uczenie się przez całe życie – uważa prof. dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak, Prorektor ds. Nauki ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

W raporcie znalazło się 34 rekomendacji dotyczących badanych dziedzin. Do m. w. w dziedzinie praworządności obowiązkowa ocena skutków regulacji ex ante dla każdego projektu ustawy. Konieczne jest uniemożliwienie obchodzenia wymogu przygotowania oceny skutków regulacji (OSR).

W kwestii finansów publicznych autorzy apelują o przywrócenie ich przejrzystości: wprowadzenie obowiązku publikowania w ustawie budżetowej planów finansowych wszystkich jednostek sektora finansów publicznych według zakresu metodologii unijnej, wprowadzenie obowiązku publikowania w ustawie budżetowej szczegółowych informacji o stosowaniu reguły wydatkowej, zmiana akcentu w ustawie budżetowej na deficyt sektora finansów publicznych, deficyt całego budżetu centralnego (wraz z funduszami, agencjami i innymi jednostkami) oraz deficyt podsektora ubezpieczeń społecznych, utworzenie publicznego rejestru jednostek sektora finansów publicznych z informacjami finansowymi, w tym o zatrudnieniu i wynagrodzeniach, utworzenie rejestru danin publicznych. Ich zdaniem konieczna jest kompleksowa reforma instytucjonalno-organizacyjna finansów publicznych w kierunku redukcji funduszy, agencji i redefinicji "budżetu państwa" w kierunku "budżetu całego sektora centralnego".

Po to zaś, by poprawić wiarygodność dotyczącą stabilności pieniądza, potrzebna jest tak zmiana komunikacji NBP, jak i rezygnacja zarówno z podatku bankowego, czy zwolnienie odsetek od depozytów z podatku od dochodów kapitałowych (czyli tzw. podatku Belki).

By zwiększyć jakość usług publicznych i infrastruktury publicznej potrzebne jest zwiększenie finansowania edukacji na wszystkich poziomach oraz poprawa jakości usług zdrowotnych.

– Gospodarka i działalność gospodarcza bazują na wiarygodności. Jej osłabienie powoduje, że gospodarka staje się coraz bardziej wrażliwa, czyli mniej odporna na szoki i kryzysy. Nie wykorzystujemy naszego potencjału gospodarczego. Im mniej wiarygodne państwo, tym wyższe koszty prowadzenia działalności gospodarczej, obsługi zadłużenia, możliwej presji inflacyjnej. Osłabienie wiarygodności powoduje, że gospodarka staje się coraz bardziej wrażliwa, czyli mniej odporna na szoki i kryzysy. Poziom wiarygodności ma też znaczenie dla jakości rządzenia, a jej słabnięcie oznacza wzrost niepewności reguł – tak prof. Jerzy Hausner, przewodniczący Rady Programowej OEES, tłumaczy, dlaczego należy badać wiarygodność ekonomiczną państw.

Pozostało 88% artykułu
Gospodarka
Rosjanie rezygnują z obchodów Nowego Roku. Pieniądze pójdą na front
Gospodarka
Indeks wiarygodności ekonomicznej Polski. Jest źle, ale inni mają gorzej
Gospodarka
Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca KE: UE nie potrzebuje nowej polityki konkurencji
Gospodarka
Gospodarka Rosji jedzie na oparach. To oficjalne stanowisko Banku Rosji
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Gospodarka
Tusk podjął decyzję. Prezes GUS odwołany ze stanowiska