Polskie kino w zamrażarce

Po zniesieniu przez rząd obostrzeń dotyczących imprez masowych wraca dyskusja na temat festiwalu gdyńskiego, wiadomo jednak, że nawet jeśli zapadnie decyzja pozytywna, będzie on bardzo okrojony i przeprowadzony w ogromnym reżimie sanitarnym. Jak mówi dyrektor Leszek Kopeć na wersję on-line większość producentów i twórców nie zgodziła się. Kina zaczynają ruszać, ale wiadomo już, że na razie otwierają się tylko małe placówki. Multipleksy czekają na atrakcyjny repertuar, a szef sieci Helios Tomasz Jagiełło przewiduje, że ich powrót do funkcjonowana na poziomie sprzed pandemii może potrwać nawet półtora roku.

To trudna sytuacja dla twórców, którzy w tym roku skończyli lub właśnie kończą swoje filmy. Polskie kino od kilku lat przeżywa świetny czas. Gdyby nie pandemia, obecny rok też byłby dla niego bardzo dobry. A tak, w „zamrażarce” tkwi sporo ważnych tytułów.

Rozliczenia z historią i współczesnością

Agnieszka Holland swojego „Szarlatana” zdążyła zaprezentować na pokazie specjalnym podczas festiwalu berlińskiego. Jego wejście do kin było planowane na wczesną jesień. To film o czeskim uzdrowicielu Janie Mikolasku, który działał od okresu międzywojennego aż do końca lat 50.  Jest  tu niejednoznaczny portret człowieka, ale też panorama  XX wieku – jego choroby i reżimy. A wreszcie pytanie o stosunek do dyktatury jednostki wybitnej: gdzie kończy się bieg za własnymi ambicjami a zaczynają ustępstwa moralne i kolaboracja z władzą.

Pokazujący współczesną Polskę „Hejter” Jana Komasy zdążył wejść do kin w marcu na tydzień, potem musiał przenieść się do Internetu. Niósł niepokojącą diagnozę dzisiejszego społeczeństwa, refleksje na temat roli Internetu, mogącego stać się groźną bronią, także w rękach polityków. I wreszcie pytanie o genezę zła. Zwycięzca przeprowadzonego online festiwalu Tribeca cieszył się popularnością na vod, ale twórcy mieli nadzieję, że jeszcze spotka się on z kinową publicznością.

Problem wymiaru sprawiedliwości, narastania kłamstwa, manipulacji i zła porusza też Jan Holoubek w filmie „25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komendy” opartym na głośnej historii niewinnego człowieka, który 18 lat spędził w więzieniu skazany za gwałt i morderstwo. Ale, jak mówi sam reżyser, jest to przede wszystkim opowieść o relacji syna i matki (w tej roli Agata Kulesza), której miłość i oddanie pomogło Komendzie przetrwać.

Czeka na premierę nowy obraz Piotra Domalewskiego „Jak najdalej stąd”. Jego bohaterką jest 17-letnia dziewczyna, która jedzie do Irlandii, by załatwić formalności związane ze sprowadzeniem do Polski zwłok jej ojca. To emigracja widziana oczami młodej osoby, niestereotypowy głos o współczesnym polskim losie.

Z innej perspektywy obserwuje ten los Grzegorz Zariczny. Autor „Prostych rzeczy” opowiada historię młodego małżeństwa, które na wsi usiłuje znaleźć dla siebie kąt i zbudować swoje życie. Ale też musi skonfrontować się z przeszłością. Obraz, w którym w większości występują amatorzy naznaczony jest osobowością reżysera, umiejącego opowiadać o ludziach z trudem walczących o swoje skromne marzenia.

Tych z drugiego społecznego bieguna obserwuje Małgorzata Szumowska. Jej „Wonder Żenia”  to historia ukraińskiego imigranta, który pracuje jako masażysta w domach klientów, w zamożnej podwarszawskiej miejscowości. Staje się powiernikiem ich sekretów, niemal duchowym doradcą.

Z kolei bohaterką „Sweat” Magnusa von Horna jest influencerka, trenerka fitness, która robi ogromną karierę w sieci, lecz jej życie naznaczone jest samotnością.

Szukając uniwersalnych wartości

Przeciwwagą dla wielu tegorocznych, gorzkich obrazów jest „Zieja” Roberta Glińskiego. Tytułowy bohater był wspaniałą, charyzmatyczną postacią w historii polskiego Kościoła, a film każe zatrzymać się w biegu, w czasach pełnych agresji i podziałów przypomina o wartościach takich jak poszanowanie życia, prawda, tolerancja, akceptacja innego człowieka. W pasjonującym „pojedynku” księdza i prowadzącego jego sprawę funkcjonariusza Służby Bezpieczeństwa mającego skompromitować PRL-owską opozycję, świetne kreacje stworzyli Andrzej Seweryn i Zbigniew Zamachowski.

O duchowym zwycięstwie nad złem opowiada też Maciej Barczewski w „Mistrzu” opartym na autentycznej historii pięściarza Tadeusza Pietrzykowskiego, który przeżył w Auschwitz tocząc walki bokserskie.

Przed wybuchem epidemii Leszek David zdążył skończyć zdjęcia do „Broad Peak” - bardzo oczekiwanego filmu o legendarnym polskim himalaiście Macieju Berbece. Po zdjęciach jest film „Bo we mnie jest seks” Katarzyny Klimkiewicz z Marią Dębską w roli Kaliny Jędrusik.

Kino gatunku

Czekają na premierę filmy gatunkowe. Pokazywany w San Sebastian i Toronto pierwszy anglojęzyczny film Małgorzaty Szumowskiej „The Other Lamb”wszedł właśnie do Netfliksa bez premiery kinowej.  Horror o kobietach należących do sekty, którą żelazną ręką rządzi jedyny w ich gronie mężczyzna – stał się dla reżyserki pretekstem do obserwacji społecznych zachowań i mechanizmów władzy autorytarnej.

„W lesie dziś nie zaśnie nikt” Bartosza Kowalskiego - pierwszy polski slasher czyli horror, w którym znikają kolejni bohaterowie trafił od razu na vod. Twórcy mają nadzieję, że pojawi się kiedyś na dużym ekranie.

Inną gatunkową propozycją jest „Magnezja” Macieja Bochniaka - kryminał retro oparty na wydarzeniach, jakie miały miejsce na pograniczu polsko-rosyjskim w latach 20. XX wieku. Ze znakomitą obsadą: Agatą Kuleszą, Magdaleną Boczarską, Andrzejem Chyrą,  Mateuszem Kościukiewiczem i Dawidem Ogrodnikiem w rolach głównych.

Nie można też  zapomnieć o pełnometrażowej animacji Mariusza Wilczyńskiego „Zabij to i wyjedź z tego miasta”, która zebrała wyśmienite recenzje w czasie festiwalu berlińskiego.