Czy nowy koronawirus może mutować?

Identyfikacja czynników sprzyjających rozwojowi choroby pozwala na szybsze wyodrębnienie grup wyższego ryzyka. I nie chodzi jedynie o osoby starsze, których odporność słabnie z wiekiem. Coraz większy niepokój budzi pytanie, dlaczego objawy chorobowe po infekcji koronawirusem 2019-nCoV znacznie częściej występują u mężczyzn niż u kobiet. Czy ich układ immunologiczny szybciej wytwarza odpowiednie antyciała?

Niektórzy lekarze uważają, że ciężka niewydolność oddechowa występuje najczęściej u mężczyzn, którzy są nałogowymi palaczami. Istnieje wyraźna korelacja między paleniem a wysokim prawdopodobieństwem zachorowania.

Mężczyźni – słabsza płeć

Chińskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom opublikowało największą jak dotąd analizę przypadków koronawirusa. Mimo że mężczyźni i kobiety zostali zarażeni w mniej więcej równej liczbie, śmiertelność wśród mężczyzn wyniosła 2,8 proc. w porównaniu z 1,7 proc. wśród kobiet.

Dzieje się tak nie po raz pierwszy. Mężczyźni byli również znacznie bardziej narażeni na śmierć podczas epidemii SARS i MERS – chorób układu oddechowego spowodowanych przez inne rodzaje koronawirusów. Badania opublikowane w „Annals of Internal Medicine” wskazują, że w 2003 r. w Hongkongu więcej kobiet było zainfekowanych wirusem SARS, a mimo to śmiertelność mężczyzn była o 50 proc. wyższa.

Przeczytaj także: W Moskwie tropią Chińczyków. „Nie chodzi o dyskryminację”

Podobne rezultaty przyniosła epidemia MERS na Bliskim Wschodzie. Zmarło aż 32 proc. chorych mężczyzn w porównaniu z 25,8 proc. kobiet. Paradoksalnie umierali głównie młodzi mężczyźni, u których nie występowały żadne inne schorzenia obciążające układ immunologiczny.

Podobne zjawisko zaobserwowano podczas największej pandemii grypy, która przetoczyła się przez cztery kontynenty w latach 1918–1919. Pacjentem zero grypy typu H1N1 nazwanej hiszpanką był szeregowy Albert Gitchell, który na co dzień pracował jako kucharz w kantynie. Miał dreszcze, bóle i gorączkę sięgającą 39,5°C. 11 marca 1918 r. zgłosił się do lekarza wojskowego w Forcie Riley w stanie Kansas z objawami przypominającymi przeziębienie. Kilka godzin później było już 107 chorych. Wkrótce Fort Riley zamienił się w prawdziwy lazaret. Na przełomie marca i kwietnia zanotowano 1127 przypadków grypy i stwierdzono 46 zgonów.

Wysoka odporność bywa szkodliwa

W większości przypadków na hiszpankę umierali młodzi, zdrowi i silni żołnierze. Rodzi się pytanie: dlaczego zarażone pielęgniarki przechodziły chorobę znacznie łagodniej?

Częściową odpowiedź dają wyniki badań laboratoryjnych wirusologa prof. Yoshihiry Kawaoki ze Szkoły Weterynarii Uniwersytetu Wisconsin-Madison w USA. Po doświadczeniach na makakach uczony doszedł do wniosku, że ofiary grypy zabił ich własny, mocny system immunologiczny.

Atak limfocytów typu T oraz makrofagów na zainfekowane komórki w płucach pobudzał cytokiny do walki z infekcją. W niektórych przypadkach powodowało to samonapędzającą się „burzę cytokin”, która prowadziła do niekorzystnego sprzężenia zwrotnego. Paradoksalnie więc silny system immunologiczny wcale nie walczył z wirusem, ale autoagresywnie atakował własny organizm, wywołując krwiotoczne, bakteryjne i w rezultacie śmiertelne zapalenie płuc. W ten sposób mogło się zarazić nawet 500 milionów ludzi.

Infekcja wtórna

Niektóre badania wskazują, że w przypadku hiszpanki błędem mogło być także izolowanie dużych grup chorych. Na jesieni 1918 roku przeprowadzono w Bostonie i San Francisco sztuczną próbę zarażenia ochotników wirusem. Pomimo wielu starań nie zainfekowała się żadna osoba. To wskazywało, że czynnikiem warunkującym pandemię były ciężkie frontowe warunki wojenne, niedożywienie wojska oraz – co wydaje się szczególnie ważne – stłoczenie wielkiej liczby młodych mężczyzn na bardzo małej przestrzeni.