Przybywa zwolnień grupowych

Cięcia zatrudnienia w sieci handlowej Tesco oraz w bankach, które objęły m.in. setki pracowników Santander Banku, BNP Paribas, Pekao i Getin Noble Banku, miały duży wpływ na ubiegłoroczny wzrost liczby Polaków zmuszonych do odejścia z pracy w ramach zwolnień grupowych.

Czytaj także: Polak o pracę się nie boi

– W ramach zawartego w grudniu 2018 r. z organizacjami związkowymi porozumienia Bank BNP Paribas w latach 2019–2020 przeprowadzi redukcję zatrudnienia o maksymalnie 2200 etatów. Główną przyczyną prowadzenia procesu zwolnień grupowych była konieczność optymalizacji poziomu zatrudnienia po fuzji prawnej z wydzieloną częścią Raiffeisen Bank Polska SA – tłumaczy Karolina Kozakiewicz z biura banku.

Firmowa zadyszka

Chociaż tradycyjnie najwięcej zgłoszeń grupowej redukcji zatrudnienia było na Mazowszu (gdzie swoją siedzibę ma większość dużych, ogólnopolskich firm, w tym banków), to najwięcej osób zostało zwolnionych w Małopolsce.

Czytaj także: Rynek pracy pełen zagadek. Płace nie rosną, pracowników nie ma

Jak wynika z danych Grodzkiego Urzędu Pracy w Krakowie, największy wpływ miała na to trwająca już od kilku lat restrukturyzacja sieci handlowej Tesco. Również w 2019 r. sieć kilkakrotnie ogłaszała plany grupowych zwolnień. – W minionym roku podjęliśmy decyzję o skupieniu się na formatach mniejszych sklepów: hipermarketach kompaktowych i supermarketach. Zamknęliśmy kilkadziesiąt placówek oraz zmniejszyliśmy powierzchnie sprzedaży największych hipermarketów. Zmiany te musiały mieć wpływ na stan zatrudnienia – wyjaśnia biuro prasowe Tesco.

Przeżywająca trudności finansowe sieć, która ma siedzibę w Krakowie, zwolniła w zeszłym roku w całej Polsce ponad 7,1 tys. pracowników – co pogorszyło statystyki w Małopolsce. Wśród województw, które notowały w zeszłym roku wyraźny wzrost liczby pracowników objętych zwolnieniami grupowymi, było też warmińsko-mazurskie.

Czytaj także: Duży koszt skokowego wzrostu płacy minimalnej

– Widać, że firmy dostały zadyszki – ocenia Zdzisław Szczepkowski, dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie. W regionie zatrudnienie tracili m.in.pracownicy znanych przed laty zakładów odzieżowych Warmia, które nie miały szczęścia do prywatyzacji, i elbląskiej odzieżowej Coriny. Ubiegłoroczny wzrost skali zwolnień grupowych współgrał ze schłodzeniem koniunktury na rynku rekrutacji – 2019 r. był pierwszym, w którym liczba ofert pracy opublikowanych w polskim internecie nie tylko nie wzrosła, ale wręcz lekko spadła (o niespełna 2 proc. w skali roku).

Od połowy 2019 r. roku widać też było spadki zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw w ujęciu miesięcznym, a w III kwartale liczba wolnych miejsc pracy (wakatów) w firmach zmniejszyła się o ponad 5 proc. w skali roku. Nadal było ich jednak prawie 149 tys., niemal dwukrotnie więcej niż w 2015 r., więc nawet zwalniani pracownicy mieli wybór ofert pracy (choć przede wszystkim robotnicy wykwalifikowani).

Zaciskanie pasa

Nadal jednak bezrobocie – pomimo lekkiego wzrostu w grudniu, do 5,2 proc. – utrzymuje się na rekordowo niskim poziomie, aż 70 proc. firm narzeka w najnowszym badaniu Manpower na niedobór odpowiednich pracowników, a ponad jedna czwarta firm ratuje się pracownikami z Ukrainy.

– Faktycznie firmy nie rekrutują już pracowników tak aktywnie, jak wcześniej, ale wielkość zwolnień nie zawsze odzwierciedla sytuację na rynku pracy – zaznacza Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich. Według niego niemałe znaczenie mają tu zmiany w ramach sektora przedsiębiorstw, gdzie w części branż trwa konsolidacja. – W rezultacie nawet przy dobrej koniunkturze na rynku pracy firmy restrukturyzują się, upraszczają struktury, co często prowadzi też do zmniejszenia zatrudnienia – dodaje Kozłowski. Ten proces widać w bankach i w firmach ubezpieczeniowych, gdzie przy spadku liczby pracowników zwiększa się zatrudnienie w centralach, w tym w działach IT czy ryzyka.

Jak twierdzi Agnieszka Jagiełka, partner w firmie doradczej Lee Hecht Harrison DBM, która specjalizuje się w outplacemencie, czyli wsparciu dla zwalnianych pracowników, z jej danych wynika, że część pracodawców ogranicza zatrudnienie wskutek pogarszającej się sytuacji – np. problemów z realizacją zaplanowanych wyników.

Według niej część przedsiębiorstw śmielej inwestowała w ludzi w ostatnich latach, licząc na dalszy wzrost popytu i zysków, które okazały się jednak niższe. Teraz więc dostosowują się do trudniejszych warunków. Robią to też polskie spółki zagranicznych korporacji, które już w ubiegłym roku odczuły spowolnienie gospodarcze, a teraz w ramach globalnych procesów restrukturyzacyjnych zaciskają też pasa nad Wisłą.

Efekt outsourcingu

Innym powodem zwolnień – także grupowych – jest rozwój outsourcingu. Coraz więcej firm koncentruje się na swojej głównej działalności, przenosząc pozostałe na zewnątrz – w tym do centrów usług biznesowych. W skali globalnej Polska korzysta z tego procesu – dzięki niemu rozkwitł u nas sektor nowoczesnych usług dla biznesu zatrudniający już ponad 310 tys. osób.