Doświadczony profesjonalista też może paść ofiarą cięć zatrudnienia

Zwalniani specjaliści i menedżerowie nie zwiększają statystyk bezrobocia. Nieliczni rejestrują się w urzędach pracy, tym bardziej że na odchodne dostają dobrą odprawę i outplacement, czyli profesjonalne wsparcie dla zwalnianych osób. Coraz więcej firm ze względów wizerunkowych dba o to, by elegancko rozstać się z wysoko wykwalifikowanymi pracownikami, także tymi na umowach B2B.

Jak wynika z badania firmy doradczej LHH, również doświadczeni lojalni pracownicy padają ofiarą restrukturyzacji i reorganizacji w firmach, które jako główną barierę w działalności wskazują często koszty pracownicze. – W wielu branżach walka o zdobycie talentów przeradza się w walkę o ich utrzymanie i uniknięcie redukcji zatrudnienia – twierdzi Łukasz Gajek, dyrektor w polskim oddziale LHH.

Lojalny, lecz za drogi

Według eksperta LHH sporo firm zbliża się do granicy „chomikowania” pracowników, o których jeszcze niedawno musiały zabiegać. Niektóre ją przekraczają, co widać choćby w sektorze technologicznym, w tym w spółkach IT. Do niedawna większość firm technologicznych rekrutowała specjalistów i menedżerów nawet na zapas, lecz widoczne od zeszłego roku spowolnienie wywołało falę cięć zatrudnienia, które nie ominęły Polski.

– Dobre wyniki oddziału w Polsce nie gwarantują spokoju – wyjaśnia Łukasz Gajek, który ostatnio często słyszy od klientów stwierdzenie, że polskie spółki „partycypują solidarnie” w redukcjach zaplanowanych w globalnej centrali. Ta „solidarność”, która po kryzysie finansowym 2008 r. wymusiła zwolnienia w stabilnych polskich oddziałach zachodnich banków, teraz wymusza optymalizacje zatrudnienia w innych branżach.

Jak wynika z badania LHH, które niedawno objęło uczestników jej programów outplacementu, obecne redukcje obejmują również pracowników z wieloletnim stażem w danej firmie. Ponad połowa badanych przepracowała u ostatniego pracodawcy ponad dziesięć lat, co trzeci miał ponad 15-letni staż. To dowodzi, że w czasach spowolnienia i zaciskania pasa lojalność pracownika (zwłaszcza wysoko opłacanego specjalisty czy menedżera) jest mniej istotna niż jego obecna wartość dla firmy. A ta w warunkach dużej zmienności w gospodarce może się szybko zmienić.

Paweł Gniazdowski, ekspert LHH, zwraca uwagę, że zarówno ze względów prawnych, jak i psychologicznych trudno jest pracownikowi obniżyć pensję, a byłoby to jeszcze trudniejsze w warunkach wysokiej inflacji. Dlatego też czasem bardziej się opłaca zwolnić drogiego specjalistę, szczególnie gdy jego kompetencje nie są już unikalne ani tak potrzebne jak wcześniej.

Taniej i szybciej

Przyspieszona po pandemii cyfryzacja biznesu i ekspansja sztucznej inteligencji (AI) gwałtownie zmieniają potrzeby kompetencyjne firm, które często chcą teraz przeorganizować swój biznes. Jak zwraca uwagę Łukasz Gajek, wiele firm zwalnia pracowników, a jednocześnie szuka osób z nowymi, kompetencjami.

Co prawda eksperci HR radzą, by postawić na reskilling i upskilling – czyli przekwalifikowanie i doszkolenie obecnych pracowników, lojalnych i dopasowanych do kultury firmy. Jednak wiele firm stawia na szybką ścieżkę – wymianę pracownika na osobę o potrzebnych kompetencjach.

– Rozstajemy się z pracownikami, którzy nie odnajdują się w nowych warunkach albo specjalizują się w mniej rozwojowych obszarach – przyznaje zastrzegający sobie anonimowość dyrektor spółki IT, który nie chce, by te informacje przedostały się na rynek. Tym bardziej że firma nadal rekrutuje pracowników. Jak mówił niedawno „Rzeczpospolitej” Konrad Weiske, wiceprezes SoDA i prezes Spyrosoftu, nawet 95 proc. polskich firm IT rewiduje swoje zasoby kadrowe, by dopasować je do aktualnych potrzeb kompetencyjnych i nowych, dużo trudniejszych warunków rynkowych.

– Pracują z nami utalentowane osoby, dla których – w oparciu o aktualne i spodziewane potrzeby związane z projektami – nie będziemy mieli w przyszłym roku nowych zadań – wyjaśniał Adam Kiciński, prezes CD Projektu (producenta m.in. „Wiedźmina”), ogłaszając w lipcu plan zwolnienia około stu (9 proc.) pracowników. Jak zaznacza Łukasz Gajek, obok twardych, zawodowych kompetencji bardzo ważne są również te miękkie, w tym umiejętność komunikacji, współpracy w zespole – także w warunkach pracy zdalnej i w międzynarodowych projektach. Pracownicy, którzy mają z tym problem, prędzej czy później mogą trafić na listę zwalnianych.