Co robić, by nie dać się zwariować

W ostatnich latach polscy pracodawcy przykładają znacznie większą niż kiedyś wagę do dbałości o kondycję fizyczną i zdrowie pracowników. Nawet niewielkie, rodzime firmy finansują załodze prywatną opiekę medyczną, kluby fitness, częściej dbają o zdrową dietę w pracy (np. poprzez darmowe owoce i warzywa), inwestują w urządzenie przyjaznych biur.

Pod tym względem często nie ustępujemy już firmom na Zachodzie. Gorzej wypadamy pod względem dbałości o kondycję psychiczną pracowników.

Presja na sukces

– Polskie firmy są dopiero na początku drogi w budowaniu świadomości w zakresie tzw. mental wellbeing, czyli dbałości o dobrostan psychiczny – ocenia Małgorzata Czernecka, psycholog i prezes firmy doradczej Human Power, która w opublikowanym niedawno raporcie „Mental Health. Odporność psychiczna pracowników. Emocje i biznes" zwraca uwagę na zagrożenie związane z nie najlepszą kondycją psychiczną Polaków. Tym bardziej należy to brać pod uwagę, że z różnych międzynarodowych badań wynika, że mamy najwyższy w Europie poziom codziennego stresu w pracy.

– Ciągła zmienność i rekordowa ilość bodźców, jakie do nas docierają każdego dnia, powodują ogromne napięcie i prowadzą do przeciążeń, do których nie jesteśmy już w stanie się zaadaptować. Coraz częściej zwykłe i codzienne sytuacje stają się dla części osób wyzwaniem nie do przeskoczenia – twierdzi Patrycja Woszczyk, ekspert ds. efektywności pracowników i współautorka raportu, który ma zwrócić uwagę firm i samych pracowników na znaczenie dbałości o kondycję psychiczną.

Na razie pracodawcy rzadko się tym interesują. Pokazało to na ubiegłoroczne badanie firmy ADP, które objęło ponad 10 tys. pracowników w Polsce, Francji, Niemczech, Włoszech, Holandii, Hiszpanii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii. Tylko co czwarty polski pracownik wskazał tam, że pracodawca jest zainteresowany jego psychicznym dobrostanem – wellbeingiem – podczas gdy wśród ogółu badanych stwierdziło tak prawie 35 proc. Sporo mniejsza część badanych, niespełna 28 proc., oceniła, że ich firma wcale się tym nie interesuje. W Polsce o braku zainteresowania pracodawcy dobrą kondycją psychiczną załogi mówi prawie połowa pracowników.

Zdaniem Małgorzaty Czerneckiej w polskich firmach często pracuje się pod silną presją na wyniki, co w spółkach z zagranicznym kapitałem wynika także z chęci pokazania, że jesteśmy najlepszą lokalizacją w Europie. – Nadal jesteśmy na dorobku, ukierunkowani na sukces. W rezultacie często zapominamy zadbać o siebie i nie zawsze mamy świadomość, że przekraczamy już granice swojej wytrzymałości – ocenia Czernecka.

Gdy szef nie pomoże

Szefowa Human Power przyznaje, że pracownikom często trudno liczyć na empatię żyjących w stresie przełożonych; zestresowani szefowie nie dostrzegają problemów innych pracowników. Trzeba więc na własną rękę dbać o swoje zdrowie mentalne i o rozwój odporności psychicznej. Jak to robić?

Autorki raportu, na podstawie opracowań brytyjskiej New Economics Foundation, podają siedem sposobów:

1. Nawiązuj relacje w pracy. Pomoże to budować poczucie wspólnoty z innymi, co ma kluczowe znaczenie dla naszego dobrego samopoczucia. Lepiej więc porozmawiać, zamiast wysyłać maile, warto też doceniać innych, zainteresować się, jak kolegom z pracy minął weekend, czym się interesują. – Relacje społeczne to skuteczny bufor przeciw chorobom psychicznym – twierdzą autorki raportu.

2. Postaw na uważność. Tę cechę pomagają rozwinąć popularne ostatnio treningi mindfulness (uważności), które uczą skupiania się na tym, co się dzieje w danej chwili. Można je znaleźć w internecie albo na własną rękę ćwiczyć umiejętność bycia tu i teraz – czyli bez wybiegania w przyszłość i analizowania wydarzeń z przeszłości.

Jak podkreśla Małgorzata Czernecka, uważność pomaga niwelować lęk, frustrację i rozgoryczenie. Warto więc poświęcić kilka minut dziennie, aby cieszyć się chwilą i otoczeniem, w czym pomaga na przykład wybór innej drogi do albo z pracy.

Pożytek z życzliwości

3. Poznawaj i ucz się nowych rzeczy. Ekspertki Human Power zwracają uwagę, że poszerzanie kompetencji, poznawanie nowych tematów, a także wyznaczanie i realizacja celów są silnie związane z wyższym poziomem mentalnego dobrostanu.

Przypominają, że osoby odporne psychiczne zwykle mają wyznaczone konkretne, mierzalne i realne cele, do których konsekwentnie dążą.

4. Dziel się, bądź życzliwy dla innych. Z badań wynika, że osoby, które zgłaszają większe chęci pomagania innym, częściej oceniają siebie jako szczęśliwe. Sprawdzono nawet, że regularne bycie życzliwym dla innych – przynajmniej raz w tygodniu – już po okresie sześciu tygodni podwyższa poziom naszego dobrostanu psychicznego.

5. Zadbaj o aktywność fizyczną. Ruch nie tylko pozytywnie wpływa na nasze zdrowie fizyczne, ale również psychiczne, zgodnie z powiedzeniem „w zdrowym ciele, zdrowy duch". Jak podkreślają autorki raportu, z badań wynika, że regularna aktywność fizyczna – spacery, bieganie, jazda na rowerze – powoduje niższe wskaźniki depresji i lęku. Podsuwają też kilka sposobów na zwiększenie aktywności fizycznej również w pracy – zamiast wjeżdżać windą, można do biura wejść schodami, zorganizować „chodzone zebrania", wysiadać przystanek wcześniej, wracając z pracy.

6. Dbaj o regenerację organizmu. Pomaga w tym codzienny odpoczynek – przerwy w pracy (warto na nie wyjść), regularne odżywianie i odpowiednia ilość snu (7–9 godzin). Tymczasem badanie z 2018 r. wykazało, że 68 proc. Polaków sypia mniej niż 7 godzin na dobę.