Ilu naukowców fałszuje dane? Wyniki badania z Holandii

Ok. 8 proc. naukowców uczestniczących w anonimowym badaniu praktyk badawczych na holenderskich uniwersytetach przyznało się, że w okresie od 2017 do 2020 r. co najmniej raz sfałszowało lub sfabrykowało dane.

Aktualizacja: 28.07.2021 16:11 Publikacja: 28.07.2021 15:27

Ilu naukowców fałszuje dane? Wyniki badania z Holandii

Foto: Adobe Stock

zew

Autorzy opublikowanego w serwisie MetaArXiv badania w okresie od października do grudnia 2020 r. skontaktowali się z blisko 64 tys. naukowców z 22 uniwersytetów w Holandii. Ankietę wypełniło 6 813 badaczy.

Współautorka badania, epidemiolog Gowri Gopalakrishna z Wolnego Uniwersytetu w Amsterdamie uważa, że odsetek naukowców, którzy w przeszłości przyznawali się do fałszowania lub fabrykowania danych może być niedoszacowany. Jak pisze "Nature", według Gopalakrishny pytania zawarte we współtworzonej przez nią ankiecie były bardziej bezpośrednie od tych zadawanych w innych podobnych sondażach.

Czytaj także:
CDC: Nie używać testów na przeciwciała do sprawdzenia odporności na koronawirusa

Z tego powodu Gopalakrishna nie chce porównywać wyników swoich badań z poprzednimi, za wyjątkiem badania z 2001 r., w którym zastosowano podobne metody badawcze i w którym ok. 4,5 proc. uczestników przyznało się do oszustw.

Co drugi (51 proc.) ankietowany w holenderskim badaniu przyznał się do regularnego korzystania z co najmniej jednej z jedenastu "wątpliwych praktyk badawczych", czyli np. nieodpowiedniego projektowania badań lub celowego niesprawiedliwego oceniania rękopisów czy wniosków o dotacje. W "Nature" czytamy, że to wykroczenie mniejszego kalibru od plagiatu lub fałszowania i fabrykowania danych.

Z badania wynika, że najczęściej do stosowania "wątpliwych praktyk badawczych" przyznawali się doktoranci i młodsi pracownicy naukowi. Nie zauważono istotnego związku między etapem kariery naukowca a przyznaniem się do fałszowania lub fabrykowania danych. "Poprzednie badania wykazały, że młodsi naukowcy rzadziej angażują się w niewłaściwe zachowania badawcze niż naukowcy w połowie kariery" - pisze "Nature".

Czytaj także:
Badanie: Jedna dawka szczepionki Johnson & Johnson może nie wystarczyć

Daniele Fanelli, która w London School of Economics and Political Science zajmuje się badaniem nadużyć badawczych, w 2009 r. przeprowadziła metaanalizę, z której wynikało, że ok. 2 proc. respondentów tego rodzaju ankiet przyznaje się do fałszowania lub fabrykowania danych albo do manipulowania danymi.

Zdaniem Gopalakrishny, zbyt dużo uwagi poświęca się niewłaściwemu prowadzeniu badań, a zbyt mało niechlujnym praktykom badawczym. - Powinniśmy tworzyć środowisko, w którym błędy mogą się przydarzyć i w którym większy nacisk kładzie się na odpowiedzialne postępowanie, wolniejszą naukę i poświęcanie czasu na badania dobrej jakości - oceniła.

Autorzy opublikowanego w serwisie MetaArXiv badania w okresie od października do grudnia 2020 r. skontaktowali się z blisko 64 tys. naukowców z 22 uniwersytetów w Holandii. Ankietę wypełniło 6 813 badaczy.

Współautorka badania, epidemiolog Gowri Gopalakrishna z Wolnego Uniwersytetu w Amsterdamie uważa, że odsetek naukowców, którzy w przeszłości przyznawali się do fałszowania lub fabrykowania danych może być niedoszacowany. Jak pisze "Nature", według Gopalakrishny pytania zawarte we współtworzonej przez nią ankiecie były bardziej bezpośrednie od tych zadawanych w innych podobnych sondażach.

Nauka
Przełomowe ustalenia badaczy. Odkryto życie w najbardziej „niegościnnym” miejscu na Ziemi
Nauka
Wyjątkowa pełnia już dziś. O której na niebie pojawi się Księżyc Bobrów?
Nauka
Skąd wzięły się dziwne kratery na Syberii? Badacze mają nową hipotezę
Nauka
Kiedy wybuchnie superwulkan Yellowstone? Najnowsze obliczenia amerykańskich badaczy
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Nauka
Ewolucja na oczach naukowców. Niezwykłe wyniki 30-letniego eksperymentu