Jazzowe gwiazdy jesieni

Bogaty program jesiennych festiwali przyciąga publiczność spragnioną koncertów po pandemicznych ograniczeniach. Jest w czym wybierać, bo organizatorzy prześcigają się w propozycjach zapraszając także młodych, intrygujących, choć dopiero zdobywających popularność artystów, a ci już uznani prezentują premierowe, opracowane w lockdownie programy.

Na trzy koncerty w Gdańsku (Filharmonia Bałtycka, 26.11), Warszawie (Stodoła, 27.11) i Krakowie (Klub Studio, 28.11) przyleci do Polski na zaproszenie Agencji Artystycznej Perspektywy słynny gitarzysta John McLaughlin i jego kwartet The 4th Dimension. McLaughlin wziął udział w elektrycznej rewolucji jazzu z końca lat 60. XX wieku grając w zespołach Milesa Davisa i The Tony Williams Lifetime. Można śmiało powiedzieć, że dzięki jego gitarze jazz dokonał kroku w stronę rocka i tak powstał jazz-rock. Później sam poprowadził formację Mahavishnu Orchestra nagrywając najbardziej radykalne albumy początku ery fusion. Dziś jest nadal uważany za największego wirtuoza gitary elektrycznej, jego ekspresyjna gra nie traci impetu, co sprawi, że przeniesiemy się w „Czwarty wymiar jazzu”.

Muzycy, którzy współpracowali niegdyś z Milesem Davisem są zawsze silnym magnesem. Jednym z tych, którzy występowali z nim najdłużej, jest kontrabasista Ron Carter. Koncert jego kwartetu w Kielcach 17 listopada będzie post scriptum do jubileuszowej dwudziestej edycji Targów Kielce Jazz Festiwal Memorial To Miles.

– Tu trzeba być, ten koncert gwarantuje niesamowite przeżycia – podkreśla Andrzej Mochoń, organizator festiwalu, prezes Targów Kielce, miłośnik jazzu i inicjator odsłonięcia pomnika Milesa Davisa w Kielcach. Tym bardziej, że Ron Carter zagra tylko jeden koncert w Polsce prezentując specjalny program „Foursight – Dear Miles” z kompozycjami wielkiego trębacza, które wykonywali razem w latach 60. XX wieku.

Również 17 listopada rozpocznie się 20. Jazzowa Jesień w Bielsku-Białej, festiwal od 2018 r. noszący imię Tomasza Stańki - na cześć wielkiego jazzmana, który przez wiele lat był dyrektorem artystycznym imprezy. W selekcji artystów i sprawach organizacyjnych pomagała mu córka Anna Stańko, a po jego śmierci przejęła funkcję dyrektora artystycznego. Do najważniejszych artystów należą w tym roku: szwedzki pianista Bobo Stenson, który nagrał ze Stańką trzy ważne albumy: „Matka Joanna”, „Leosia” i „Litania” otwierające wielki powrót naszego trębacza do wytwórni ECM Records i na światowe sceny. Stenson i jego trio przedstawią w Bielsku program nowego albumu, który ma się pojawić jeszcze w tym roku.

Podczas Jazzowych Jesieni słuchaliśmy artystów, którzy odgrywali znaczącą rolę w twórczości Stańki, jak Cecil Taylor, grali w jego zespołach, jak wspomniany Bobo Stenson, a także należeli do młodego pokolenia jazzmanów, których Stańko odkrywał i z pasją promował, jak np. trębacza Tomasza Dąbrowskiego, swojego ucznia, któremu Anna Stańko jako jedynemu wypożycza instrument swojego ojca. Dąbrowski przedstawi międzynarodowy zespół Istnienia Poszczególne i program z nowej płyty „The Individual Beings”, której amerykański magazyn „Down Beat” przyznał najwyższą ocenę pięciu gwiazdek, co zdarza się na łamach tego periodyku niezwykle rzadko.

Jedne z najważniejszych pozycji w katalogu wytwórni ECM Records, z którą JJwBB blisko współpracuje, to nagrania oryginalnego trębacza Avishaia Cohena. Jego nowy album „Naked Truth” należy do najciekawszych, jakie ukazały się w tym roku. Cohen wystąpi ze swoim izraelskim kwartetem, a jego piątkowy koncert 18 listopada poprzedzi intrygujący projekt pianisty Marcina Maseckiego, który zaaranżował utwory estońskiego kompozytora Arvo Pärta. Towarzyszyć mu będą: Lutosławski Quartet, sopranistka Anna Lobedan i grający na instrumentach klawiszowych Grzegorz Tarwid.

Muzyka współczesna była w szerokim kręgu zainteresowań Tomasza Stańki i dlatego jeden z sobotnich koncertów będzie poświęcony kompozytorowi-wizjonerowi Pawłowi Mykietynowi. Royal String Quartet wykona jego II, III i IV Kwartet smyczkowy, a Michał Pepol wykona Kartkę z albumu na wiolonczelę i elektronikę. Tego samego wieczoru zagra szwajcarskie trio Nik Bärtsch’s Mobile założone przez szwajcarskiego awangardowego pianistę, jednego z nielicznych, który postanowił skierować jazz na nowe tory muzyki - rytmiczne i harmoniczne

20. Jazzową Jesień w Bielsku-Białej zakończy w niedzielę 20 listopada specjalny koncert „Stańko na Głos” sygnowany przez duet Envee/Michałowski. W słuchowisku wezmą udział: Maciej „Envee” Goliński (sampler, reżyseria), Tomasz Michałowski (scenariusz) i Goście: Maciej Obara (saksofon), Jan Pieniążek (perkusja), Kasia Pietrzko (instr. klawiszowe), Paweł Stachowiak (bas). Warstwa słowna powstała po selekcji fragmentów wywiadu z Tomaszem Stańką nagranych przez Tomasza Michałowskiego w ciągu kilkunastu miesięcy. Fragmenty wypowiedzi artysty zostały zilustrowane jego kompozycjami wykonanymi przez wspomnianych muzyków.