Rating ESG, czyli drogowskaz do zrównoważonego rozwoju firmy

Materiał partnera: BOŚ

Rozwój tematyki zrównoważonego finansowania sprawia, że zapotrzebowanie na dane dotyczące efektywności firm w obszarach ESG przeżywa prawdziwy boom, a dostawcy ratingów ESG stają się wpływowymi instytucjami. Do końca 2021 r. łącznie 3826 inwestorów reprezentujących ponad 120 bilionów dolarów w aktywach przystąpiło do inicjatywy PRI zrzeszającej instytucje, które zobowiązują się do włączenia kryteriów ESG do swoich decyzji inwestycyjnych. Oceny ESG w coraz większym stopniu wpływają na decyzje uczestników rynku, co może mieć potencjalnie skutki dla cen aktywów i polityk korporacyjnych.

ESG istotne dla wszystkich

Efektywność firm w obszarze ESG jest przedmiotem zainteresowania zarówno właścicieli aktywów, inwestorów instytucjonalnych, regulatorów, jak i konsumentów indywidualnych. W ramach badania ESG Monitor 2021 ponad połowa osób ankietowanych w dziesięciu krajach stwierdziła, że postrzeganie efektywności firmy w obszarach ESG wpływa na ich decyzje zakupowe. Około jednej trzeciej osób ostrzegło innych przed korzystaniem z usług danej firmy z powodu jej zachowania. Około trzech czwartych badanych jest zdania, że firmy powinny bardziej jasno promować swoje działania w zakresie ESG oraz że podejście do raportowania niefinansowego powinno być bardziej spójne. Znaczna część uczestników zgadza się również, że ujawnienia ESG powinny być regulowane i że spółki powinny być karane za złe praktyki ESG. Znaczna większość uczestników zgodziła się również, że spółki powinny wziąć odpowiedzialność za swoje łańcuchy dostaw, że muszą one bardziej dbać o swoich pracowników oraz o środowisko naturalne.

Wszystko to sprawia, że wiele spółek już dobrowolnie poddaje się ocenie agencji ratingowych ESG – w celu uzyskania niezależnej oceny swojej efektywności i narażenia na ryzyko związane z czynnikami środowiskowymi, społecznymi i ładu korporacyjnego. Obecnie na rynku działa ponad 600 agencji ratingowych, a najbardziej rozpoznawalne spośród nich (np. MSCI, Refinitiv, ISS ESG, Morningstar Sustainalytics, FTSE Russel, S&P Global, Vigeo Eiris) obejmują swoimi ocenami tysiące podmiotów na całym świecie.

BOŚ w światowej czołówce

Także Bank Ochrony Środowiska, realizując przyjętą w 2021 r. Strategię ESG, poddał się ocenie ratingowej ESG, uzyskując w grudniu 2021 r. po raz pierwszy rating agencji Sustainalytics. Uzyskana ocena uplasowała BOŚ w ścisłej czołówce najwyżej ocenionych banków działających w Polsce.

W grudniu 2022 r. Bank Ochrony Środowiska otrzymał ocenę ESG Risk po raz drugi. Agencja ratingowa Morningstar Sustainalytics przyznała ocenę na poziomie 14,2, co oznacza, że ryzyko ESG Banku Ochrony Środowiska uznano za niskie.

Aktualizacja ratingu ESG Risk oznacza znaczącą poprawę w porównaniu z i tak bardzo dobrym rezultatem sprzed roku. Plasuje ona BOŚ w gronie 9 proc. najlepiej ocenionych banków w wymiarze globalnym (na ponad 1 tys. przebadanych instytucji finansowych) i zarazem w czołowych 8 proc. spośród ponad 15,5 tys. wszystkich firm na całym świecie poddanych badaniu przez Morningstar Sustainalytics.

Bruksela chce zwiększyć przejrzystość

Dynamiczny rozwój usług związanych z ocenami ESG sprawia, że eksperci coraz bardziej wnikliwie analizują korelacje pomiędzy wynikami ratingów ESG a krótko- i długotrwałym sukcesem finansowym przedsiębiorstw i ich wartością rynkową.

Badania te znacząco komplikuje fakt zróżnicowania poszczególnych ratingów – nie ma jednej, uniwersalnej metodyki analizy danych ESG stosowanych przez agencje ratingowe. Zdarza się, że jeden podmiot uzyskuje odmienne oceny od różnych agencji.

Potrzebę zwiększenia wiarygodności i porównywalności ratingów ESG zauważa Komisja Europejska, o czym świadczą prowadzone prace analityczne dotyczące ratingów z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego oraz uwzględniania w ratingach kredytowych zagrożeń dla zrównoważonego rozwoju.

W styczniu 2021 r. Komisja opublikowała wyniki badania, w którym zwrócono uwagę na wybrane problemy dotyczące funkcjonowania rynku ratingów ESG. Kontrowersje budzi przede wszystkim niedostateczna przejrzystość w zakresie pozyskiwania danych i metod wykorzystania danych, ponieważ tylko wybrane firmy ujawniają zestaw kryteriów oceny oraz wagi przypisane tym kryteriom w swoich metodologiach. W badaniu zwrócono również uwagę na problemy związane z terminowością, dokładnością i wiarygodnością ratingów ESG. Ponadto zwrócono uwagę na potencjalne konflikty interesów – m.in. sytuacje, w których dostawcy oferują równocześnie usługi oceny przedsiębiorstw oraz płatne usługi doradcze lub nakładają na oceniane podmioty opłaty za możliwość zapoznania się z raportami dotyczącymi oceny.

Ponieważ obecnie podmioty nadające ratingi ESG nie podlegają żadnym specyficznym przepisom ani nadzorowi, Komisja Europejska rozważa możliwość wprowadzenia nowych wytycznych lub przepisów dotyczących działalności agencji ratingowych ESG.

Unormowaniem mogłyby zostać objęte kwestie: udzielania zezwoleń podmiotom nadającym ratingi ESG; przejrzystości stosowanych przez nie metodologii; konfliktów interesów i systemu sankcji na szczeblu UE. Wprowadzenie konkretnych rozwiązań wymaga jednak ostrożnej analizy, jako że może prowadzić do nowych kosztów i obciążeń administracyjnych dla podmiotów nadających ratingi ESG, a koszty te mogłyby zostać przeniesione na użytkowników. Inicjatywa mogłaby mieć również wpływ na poziom konkurencji na rynku ratingów ESG.

Przepis na długoterminowy sukces

Pomimo obecnego zróżnicowania ratingów ESG i istniejących kwestii dyskusyjnych w obszarze ratingów ESG nie ulega wątpliwości, że działanie zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju buduje długoterminowy sukces i odporność firm. Jeszcze kilka lat temu firmy rozważały czynniki ESG głównie w kategorii budowania swojego wizerunku i reputacji. Obecnie kryteria ESG są włączane do powszechnie obowiązujących wymogów regulacyjnych. Wśród tych wymogów największe znaczenie dla banków mają systematyka zielonych aktywów oraz dyrektywa CSRD. To właśnie te regulacje mają na celu standaryzację ujawnień niefinansowych przedsiębiorstw oraz ujednolicenie podejścia do klasyfikacji proekologicznych aktywów.

Ratingi ESG są dobrowolne, jednak przystąpienie do oceny pozwala z wyprzedzeniem zwrócić uwagę na wdrożenie istotnych wymagań, które stopniowo stają się obowiązkowe. Tym samym udział w ocenie ratingowej ESG stanowi dla ocenianych podmiotów drogowskaz w budowaniu długoterminowej strategii zrównoważonego rozwoju.

- Anna Burza, menedżer w Departamencie Polityki Ekologicznej, ESG i Taksonomii Bank Ochrony Środowiska.

Materiał partnera: BOŚ