Cel 1,5 stopnia jest „martwy”. Są powody do paniki klimatycznej?

Wszystko wskazuje, że ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5 stopnia względem ery przedprzemysłowej będzie niemożliwe, ale według naukowców to jeszcze nie oznacza fiaska walki o powstrzymanie zmian klimatu.

Publikacja: 04.12.2023 18:48

Cel 1,5 stopnia jest „martwy”. Są powody do paniki klimatycznej?

Foto: AdobeStock

Prawdopodobnie nie ma drugiej liczby, która w relacjach z odbywającego się w Dubaju szczytu klimatycznego padałaby równie często jak 1,5. Właśnie maksymalnie o tyle stopni według dominującego przekazu mogą względem ery przedprzemysłowej wzrosnąć średnie temperatury, jeśli chcemy uniknąć najbardziej negatywnych skutków zmian klimatu.

Czytaj więcej

Rusza COP28 w Dubaju. To będzie najważniejszy od lat szczyt klimatyczny ONZ

Problem w tym, że ten cel – upowszechniony w społecznej świadomości za sprawą przyjęcia go w 2015 r. w postanowieniach przełomowej konferencji w Paryżu – jest praktycznie niemożliwy do realizacji. Choć pierwszego dnia COP28 mówił o nim jego przewodniczący Ahmed Al Jaber, a oficjalnie podtrzymują go też UE i USA, to zdaniem naukowców 1,5 stopnia może zostać trwale przekroczone już w latach 30. tego wieku.

1,5 stopnia bardziej martwe niż gwóźdź w drzwiach?

Według Światowej Organizacji Meteorologicznej w tym roku do początku listopada temperatury w skali globu były już średnio o 1,4 stopnia wyższe, a przez 80 dni notowano średnią światową przekraczającą 1,5 stopnia. Specjalizujący się w zmianach klimatu już od lat 80. były naukowiec NASA James Hansen określił wciąż obowiązujący cel mianem „bardziej martwego niż gwóźdź w drzwiach”.

Czytaj więcej

Sukces na szczycie klimatycznym w Dubaju. „Sprawiedliwość klimatyczna”

W pracach naukowych jako realna coraz częściej pada granica 1,7 stopnia, a jak wynika z ostatniego raportu Narodów Zjednoczonych, szanse na utrzymanie progu 1,5 stopnia wynoszą ledwie 14 proc. Takie prognozy wcale nie są jednak wynikiem pogarszających się perspektyw. Jeszcze tuż przed porozumieniem z Paryża ta sama organizacja na aż 66 proc. oceniała ryzyko wzrostu temperatur przed końcem wieku o 3,0-3,5 stopnia, a w podobnym okresie naukowcy uniwersytetu MIT zapowiadali ocieplenie sięgające 3,1-5,2 stopnia.

Z technicznego punktu widzenia 1,5 stopnia wciąż jest wykonalne – co potwierdza część uznawanych za wiarygodne modeli – jednak optymizm ten mocno studzi uwzględnienie realiów społeczno-ekonomicznych. Mianem „wciąż możliwego, ale już na kroplówce” określiła go Kate Marvel, badaczka organizacji non-profit Project Drawdown.

Cel klimatyczny. Dlaczego 1,5 stopnia a nie 2 stopnie?

W latach 90. – zanim jeszcze była mowa o celu wynoszącym 1,5 stopnia – nawet w mającej stosunkowo największe ambicje klimatyczne UE mówiło się raczej o ograniczaniu ocieplenia do 2 stopni. Jednak raporty wskazujące na związane z nim zagrożenia skłoniły polityków, by już na konferencji COP15 w 2009 r. zapowiedzieć, że cel będzie niższy niż 2 stopnie. Wartość 1,5 stopnia – przy której na wyginięcie wciąż są skazane chociażby rafy koralowe – pojawiła się już rok później, a ostatecznie usankcjonowana została w 2015 r. w Paryżu.

Czytaj więcej

Na COP28 nie będzie wolno krytykować rządu, islamu ani firm naftowych

- Rozumowanie było takie, że aby móc motywować, wyznaczony cel musi być ambitny – ocenia  Marvel w rozmowie z agencją Bloomberg.

Teraz jednak, kiedy coraz trudniej ukryć, że cel jest nierealistyczny, pojawia się pytanie, czy przyznanie się do tego nie będzie aby demotywujące. Dodatkowe pół stopnia oznaczałoby m.in. podniesienie się mórz i oceanów o dodatkowe 10 cm, co w skali świata stanowiłoby zagrożenie dla dodatkowych 10 mln ludzi. Zmiana wyznaczonego przynajmniej częściowo ze względów retorycznych celu jest praktycznie nieuchronna, a mimo to naukowcy przestrzegają przed traktowaniem tego jak katastrofy.

- Przy 1,51 stopnia ocieplenia nie dojdzie do żadnych nadzwyczajnych zjawisk, które nie zaszłyby już przy 1,49 stopnia – podkreśla w rozmowie z Bloombergiem Zeke Hausfather, klimatolog z ośrodka Berkeley Earth.

Prawdopodobnie nie ma drugiej liczby, która w relacjach z odbywającego się w Dubaju szczytu klimatycznego padałaby równie często jak 1,5. Właśnie maksymalnie o tyle stopni według dominującego przekazu mogą względem ery przedprzemysłowej wzrosnąć średnie temperatury, jeśli chcemy uniknąć najbardziej negatywnych skutków zmian klimatu.

Problem w tym, że ten cel – upowszechniony w społecznej świadomości za sprawą przyjęcia go w 2015 r. w postanowieniach przełomowej konferencji w Paryżu – jest praktycznie niemożliwy do realizacji. Choć pierwszego dnia COP28 mówił o nim jego przewodniczący Ahmed Al Jaber, a oficjalnie podtrzymują go też UE i USA, to zdaniem naukowców 1,5 stopnia może zostać trwale przekroczone już w latach 30. tego wieku.

Pozostało 82% artykułu
Gospodarka
Rosjanie rezygnują z obchodów Nowego Roku. Pieniądze pójdą na front
Gospodarka
Indeks wiarygodności ekonomicznej Polski. Jest źle, ale inni mają gorzej
Gospodarka
Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca KE: UE nie potrzebuje nowej polityki konkurencji
Gospodarka
Gospodarka Rosji jedzie na oparach. To oficjalne stanowisko Banku Rosji
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Gospodarka
Tusk podjął decyzję. Prezes GUS odwołany ze stanowiska