Sankcje na Rosję słabo działają? Komisja Europejska: poczekajmy, zadziałają

Gospodarka rosyjska daje sobie radę wyjątkowo dobrze. Jak to się dzieje, że mimo kolejnych rund sankcji nadal nie doszło w tym kraju do gospodarczej zapaści?

Publikacja: 08.07.2023 15:10

Sankcje znacząco obniżyły rosyjskie moce przemysłowe i technologiczne

Sankcje znacząco obniżyły rosyjskie moce przemysłowe i technologiczne

Foto: AFP

Bloomberg dotarł do dokumentów, w którym Komisja Europejska ocenia dotychczasowe efekty sankcji. Z analizy wynika, że zablokowały one import z Rosji o wartości 91 mld euro i unijny eksport do tego kraju wart 48 mld euro.

Sankcje znacząco obniżyły rosyjskie moce przemysłowe i technologiczne. „Ten efekt będzie narastał z upływem czasu wówczas, kiedy antyrosyjskie posunięcia uderzą długoterminowo w rosyjski budżet, rynki finansowe, inwestycje zagraniczne i bazę technologiczną-przemysłową tego kraju.” — czytamy w dokumencie.

UE nałożyła sankcje na niemal 1,5 tys. osób i 250 podmiotów od czasu aneksji Krymu po inwazję na Ukrainę. Dzięki środkom mającym na celu zminimalizowanie skutków dla państw członkowskich wpływ na UE został ograniczony, ale w niektórych obszarach był „namacalny”, głównie dzięki działaniom zaradczym Rosji i samej wojnie oraz wynikającemu z tego wzrostowi cen.

Czytaj więcej

Rynek rosyjski przypomniał, że jest toksyczny

Zerwane łańcuchy dostaw

W ocenie przygotowanej przez Komisję Europejską wskazuje się, że sankcje stanowią broń obosieczną, ponieważ doszło nie tylko do skoku cen energii, a przemysł europejski zgłosił poważne zakłócenia w łańcuchu dostaw związanych także z importem gazów rzadkich, takich jak neon i ksenon, które są wykorzystywane m.in. do produkcji półprzewodników. Sama wojna zakłóciła łańcuchy dostaw i spowodowała pewne niedobory surowców, a unijne firmy musiały znaleźć nowe trasy po wyższych cenach.Wstrzymane zostały przeloty samolotów z UE nad terytorium rosyjskim, co szczególnie dotknęło linie lotnicze naszego regionu. Transport kolejowy między UE a Chinami tranzytem przez Rosję został znacznie ograniczony, a zakaz importu produktów z drewna oraz rosyjskie środki odwetowe spowodowały wzrost ceni problemy z dostawami, zwłaszcza sklejki i dębu.

Eksport UE do Rosji i unijny import z Rosji spadł o ponad połowę w porównaniu z 2021 r. Doprowadziło to do szczególnie szybkiego kurczenia się rosyjskich branż przetwórczych, które z jednej strony utraciły rynek, a z drugiej były uzależnione od zaawansowanych technologii. Produkcja wysoko i średnio-zaawansowana technologicznie odnotowuje 13 proc. roczną stratę.Ten spadek jest wręcz gwałtowny w przypadku unijnego eksportu produktów podwójnego zastosowania i właśnie zaawansowanych technologii. Od początku 2022 roku w porównaniu z latami 2019/2021 sięgnął on aż 78 proc.

Czytaj więcej

Unia zarabia na zamrożonym majątku Rosji, ile? 2,6 procent

Pomagają kraje trzecie

Mimo to Moskwa była w stanie gromadzić niektóre materiały, a także zaopatrywać się w niektóre obłożone sankcjami towary i technologie w krajach trzecich, w tym w Chinach, Kazachstanie, Turcji i Zjednoczonych Emiratach Arabskich.Unijni analitycy zauważają również, że Chiny eksportują rekordowe ilości niektórych towarów. Kwestionują jednak zdolność Moskwy do łatwego pozyskiwania kluczowych produktów, zauważając, że środki „są ukierunkowane na kluczowe dobra kapitałowe i pośrednie, w których zależność Rosji od dostaw z UE, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych i Japonii wynosi ponad 60 proc. i gdzie Chiny obecnie dostarcza mniej niż 25 proc., bo sami Chińczycy mają problem z ich pozyskiwaniem”. Dlatego większość ostatnich wysiłków UE koncentrowała się na egzekwowaniu ograniczeń i ograniczaniu zdolności Rosji do obchodzenia sankcji, właśnie za pośrednictwem krajów trzecich. Raport szacuje, że prawie jedna trzecia budżetu federalnego Rosji zostanie wydana w tym roku na obronę i bezpieczeństwo wewnętrzne. Rosyjska produkcja stali spadła w ubiegłym roku o 7 proc. w porównaniu z 2021 r., a w tym roku spodziewany jest spadek o kolejne 10 proc.

„Unijne ograniczenia głęboko wnikają w strukturę rosyjskiej gospodarki” – czytamy w dokumencie.Sankcje i koszty działań wojennych będą wywierały powolny, ale coraz głębszy wpływ na długoterminowe perspektywy wzrostu Rosji. Zerwane połączenia z resztą świata oznacza, że nieefektywne lokalne firmy przejmują kontrolę nad rynkiem krajowym, hamując automatycznie wzrost produktywności — ocenia Alexander Isakov, ekonomista ds. Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej w Bloomberg Economics.

Czytaj więcej

Japonia wyłamuje się z sankcji wobec Rosji. Biznes wygrał z przyzwoitością

Przekierowanie po niższych cenach

Z kolei wpływ środków wprowadzonych przez UE i jej sojuszników z G7 na sektor energetyczny Rosji, w tym pułap cenowy na ropę, jest zależny od wielu czynników. Rosjanie byli w stanie przekierować część utraconej sprzedaży do Chin, Indii i Turcji, ale te kraje wynegocjowały sobie dużo niższe ceny, bo miały świadomość, że Rosja jest „na musiku”. Te zniżki w wynoszą około 30 USD w stosunku do ceny Brent. „Natomiast zakaz eksportu technologii rafinacji ropy naftowej i skraplania gazu uniemożliwił Rosji modernizację rafinerii, tak aby były one w stanie przetwarzać surowiec zgodnie z obowiązującymi standardami eksportowymi” — czytamy w dokumencie.

Większość państw członkowskich UE była w stanie wstrzymać import rosyjskiej ropy i zaopatrywać się u innych dostawców. Ale jednak kilka krajów, w tym Węgry ( bo chcą) oraz Słowacja i Czechy ( bo muszą) nadal jest zależnych od moskiewskiej ropy.Wzrost cen surowców i energii po rozpoczęciu wojny był również bardziej dotkliwy w UE w porównaniu z niektórymi jej sojusznikami, w tym USA i Japonią i wpłynął na konkurencyjność bloku. Z tego powodu kilka państw członkowskich doświadczyło recesji w 2022 r. Żeby te stuki były mniej dotkliwe, do końca czerwca 2023 Komisja Europejska zatwierdziła ponad 250 najróżniejszych środków zaradczych mających na celu złagodzenie ekonomicznych skutków wojny. Ich łączny koszt sięga w tej chwili ok. 730 miliardów euro.

Czytaj więcej

Rosja ma coraz mniej pieniędzy na wojnę z eksportu ropy i gazu

Dało się zastąpić

W ocenie Komisji Europejskiej ograniczenia dotyczące rosyjskiej stali nie spowodowały znaczących problemów z zaopatrzeniem, ponieważ towary zostały w większości zastąpione importem z innych krajów. Podobnie udało się uniknąć zakłóceń w imporcie większości surowców krytycznych – które nie są objęte sankcjami – przy czym import aluminium, niklu, palladu i tytanu utrzymuje się na stałym poziomie. W ocenie zauważono, także, że ruda żelaza, której import z Rosji spadł o 85%, jest godnym uwagi wyjątkiem.Według autorów dokumentu KE sankcje „znacząco ograniczyły opcje polityczne i gospodarcze Moskwy, spowodowały napięcia finansowe, odcięły kraj od kluczowych rynków, zwiększyły koszty handlu i znacznie obniżyły możliwości przemysłowe i technologiczne Rosji”. A ich efekty będą przez Rosjan odczuwalne coraz silniej z każdym kolejnym miesiącem.

Bloomberg dotarł do dokumentów, w którym Komisja Europejska ocenia dotychczasowe efekty sankcji. Z analizy wynika, że zablokowały one import z Rosji o wartości 91 mld euro i unijny eksport do tego kraju wart 48 mld euro.

Sankcje znacząco obniżyły rosyjskie moce przemysłowe i technologiczne. „Ten efekt będzie narastał z upływem czasu wówczas, kiedy antyrosyjskie posunięcia uderzą długoterminowo w rosyjski budżet, rynki finansowe, inwestycje zagraniczne i bazę technologiczną-przemysłową tego kraju.” — czytamy w dokumencie.

Pozostało 93% artykułu
Gospodarka
Rosjanie rezygnują z obchodów Nowego Roku. Pieniądze pójdą na front
Gospodarka
Indeks wiarygodności ekonomicznej Polski. Jest źle, ale inni mają gorzej
Gospodarka
Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca KE: UE nie potrzebuje nowej polityki konkurencji
Gospodarka
Gospodarka Rosji jedzie na oparach. To oficjalne stanowisko Banku Rosji
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Gospodarka
Tusk podjął decyzję. Prezes GUS odwołany ze stanowiska