Jak wspierać młodzież w kryzysie psychicznym

Materiał partnera

Jest to też czas obciążający emocjonalnie, w którym wiele się zmienia. Młodzież przechodzi z wieku dzieciństwa i roli dziecka w okres adolescencji, a następnie w okres wczesnej dorosłości – w tym czasie przygotowując się do coraz większej samodzielności. Zmienia się dojrzewające ciało. Zmienia się także rola rodziców i rówieśników w życiu nastolatka. Pojawiają się pierwsze relacje intymne, decyzje dotyczące wyboru kierunku studiów i własnej przyszłości, stres szkolny, presja otoczenia, czasem dochodzą do tego konflikty rówieśnicze lub konflikty w rodzinie. Powyższy opis ma za zadanie wskazać jak trudnym i emocjonalnie obciążającym czasem może być okres dorastania. Radzenie sobie z wyzwaniami typowymi dla tego okresu rozwojowego może być trudne, szczególnie w sytuacjach, w których osoba ma niewielkie wsparcie społeczne oraz niewystarczające kompetencje społeczne.

Kryzys psychiczny u nastolatka tak samo jak u osób dorosłych należy traktować poważnie i zapewnić odpowiednie wsparcie, zarówno społeczne (rodzina, przyjaciele) jak i profesjonalne (w razie potrzeby opieka psychiatry, psychologa, psychoterapeuty).

Po pierwsze ważne jest zauważenie problemu. Istnieją zachowania, które powinny zaniepokoić otoczenie są to m.in. utrata zainteresowań, spadek energii, zmiana codziennych przyzwyczajeń, utrata pewności siebie, komunikowanie o odczuwanym poczuciu winy i braku wartości, izolacja, bezsenność lub nadmierna senność.

Następnie ważna jest prawidłowa reakcja na kryzys – zaproponowanie pomocy i okazanie wsparcia. Pomocne mogą być takie komunikaty jak: „jestem z Tobą”, „będę Cię wspierać”, „możesz na mnie liczyć”. Nie istnieje jeden uniwersalny model zachowań pomocowych, będzie on zależał od indywidualnych potrzeb. Komunikaty i formy wsparcia należy dobrać odpowiednio do potrzeb osoby w kryzysie. Jeśli nie jesteśmy pewni czy w ogóle możemy pomóc i w jaki sposób to zrobić, zawsze można zadać pytanie: „jak mogę Ci pomóc?”, „czego potrzebujesz?”, „czy mogę coś dla Ciebie zrobić?”. Takie komunikaty pokazują, że jesteśmy zainteresowani osobą w kryzysie i mamy chęć niesienia pomocy. Uzyskanie odpowiedzi pokaże nam w jaki sposób najlepiej okazać wsparcie młodej osobie, która boryka się z problemami zdrowia psychicznego. Dobry wpływ mogą mieć aktywności takie jak spacer, wspólny posiłek, rozmowa czy po prostu towarzyszenie. Ważne jest też, aby zaproponować pomoc specjalisty, wskazać, że jest taka możliwość, przedstawić obszary, w których może pomóc psycholog czy psychoterapeuta, zapewnić o pomocy w uzyskaniu takiego wsparcia (znalezienie odpowiedniego specjalisty, umówienie spotkania, towarzyszenie w drodze na spotkanie).

Duże znaczenie ma także przeciwdziałanie stereotypom. Młoda osoba w kryzysie może obawiać się, że jeśli skorzysta z pomocy psychiatry lub będzie miała diagnozę psychiatryczną, to otoczenie odwróci się od niej. Może obawiać się, że będzie postrzegana w społeczeństwie jako „wariat”, „psychiczny”. Mogą pojawić się myśli, że nic dobrego już jej nie czeka, a łatka osoby „chorej psychicznie” będzie jej towarzyszyła przez całe życie. Autostygmatyzacji należy przeciwdziałać prezentowaniem postawy rozumiejącej, akceptującej, wspierającej. Istotne jest też dawanie nadziei, pokazywanie, iż to że w tym momencie młoda osoba/nastolatek zmaga się z depresją czy innymi problemami zdrowia psychicznego, nie oznacza, że tak będzie zawsze. Z choroby można wyjść, można zdrowieć, skończyć edukację i spełniać marzenia. Kryzys nie oznacza końca dobrego życia, pokazuje natomiast, że trzeba zadbać o siebie, swój komfort, zdrowie, emocje oraz dobrostan. W wychodzeniu z kryzysu rola otoczenia jest niezwykle znacząca, nastolatki szczególnie potrzebują poczucia przynależności i akceptacji. Rodzina może wspierać poprzez rozumiejącą postawę, pomoc w kontakcie ze specjalistami. Natomiast rówieśnicy mogą pomóc poprzez przeciwdziałanie izolacji, to znaczy, że rówieśnika w kryzysie dobrze jest odwiedzić (jeśli sobie tego życzy), można wysłać wspierającą wiadomość, zaprosić na grupowe spotkanie. Podsumowując, ważna jest przede wszystkim chęć niesienia pomocy i życzliwość.

- Katarzyna Chotkowska - psycholożka, psychoterapeutka w nurcie poznawczo-behawioralnym, pracująca z osobami chorującymi psychicznie oraz osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym.

Materiał partnera

Zdrowie

Materiał partnera