Maksim Orieszkin. Człowiek, którego szanuje prezydent Rosji

To on wymyślił, żeby już w miesiąc po inwazji kraje zachodu płaciły gigantyczne rachunki za gaz. 23 marca kary dla wspierających Ukrainę ogłosił Władimir Putin, ale to nie on był autorem tego pomysłu — przypomina Bloomberg. Wtedy rząd rosyjski robił wszystko, aby o czasie obsłużyć zadłużenie, a kurs rubla zjeżdżał na łeb na szyję. Za ratowanie waluty odpowiedzialna była doświadczona szefowa Banku Rosji, Elwira Nabiulina, która zresztą tuż po 24 lutego złożyła rezygnację ze stanowiska. Władimir Putin jej nie przyjął.

Maksim Orieszkin wówczas uznał, że najlepszym wyjściem w tej sytuację będzie zagranie wcześniej podpisanymi kontraktami gazowymi, konkretnie wyrzucenie ich do kosza. I automatycznie stał się najważniejszym z doradców prezydenta.

Każdy rubel idzie na wojnę

— Od tego czasu pod kierownictwem Orieszkina wszyscy zastanawiają się nad sposobami, które pomogłyby obejść sankcje i trzeba powiedzieć, że całkiem nieźle im to idzie. Tyle, że każdy rubel, który jest dzięki temu zarobiony, natychmiast jest wydawany na prowadzenie wojny — mówi Siergiej Guriew, ekonomista, który był doradcą Putina w pierwszych latach jego rządów, potem uciekł z Rosji do Paryża, gdzie dzisiaj jest rektorem prestiżowej uczelni Sciences Po.

Współpracując z Nabiuliną Orieszkin przyczynił się do uratowania kursu rubla, dzięki czemu gospodarka nie wpadła w głęboką recesję. W tej chwili jest ona znacznie płytsza, od tego, co prognozowano i wszystko wskazuje, że rosyjski PKB w tym roku zmniejszy się jedynie o 3,5 proc, a nie jak zakładano wcześniej — 7,5 proc. Kurs rubla już nie dołuje, także dlatego, że do Rosji napływają miliardy euro i dolarów za dostawy ropy i gazu.

To Orieszkin także wymyślił system płacenia rublami za dostawy gazu. W rozmowie z dziennikarzem Bloomberga nie chciał potwierdzić tego, co było powszechnie wiadomo w Moskwie. — Oceniam efekt korzystania z systemu ruble-za-gaz jako pozytywny – powiedział jedynie.

Maksim Orieszkin jest również autorem sloganów powtarzanych prze Władimira Putina i Siergieja Ławrowa, jak choćby słynnego stwierdzenia, że „zajęcie rosyjskich środków w USA i Unii Europejskiej jest w rzeczywistości dowodem niewypłacalności zachodu i pogwałceniem zasad współpracy międzynarodowej”.

Jego pomysły także spowodowały, że odcięcie od Rosji od systemu Swift nie jest tak bolesne, jak się tego Rosjanie obawiali.

Dlatego właśnie nikt nie zdziwił się, ze Orieszkin znalazł się z delegacji towarzyszącej prezydentowi podczas niedawnej wizyty w Iranie, czyli kraju, który od wielu lat boryka się z zachodnimi sankcjami gospodarczymi. Zapytany o irańskie pomysły na rozwój gospodarki w tak trudnych warunkach, odpowiedział: — Nasze są o wiele lepsze.

Po złej stronie mocy

Maksim Orieszkin wie doskonale, jak funkcjonuje gospodarka wolnorynkowa. Zanim został najważniejszym gospodarczym doradcą prezydenta, był minister gospodarki, a jeszcze wcześniej pracował w moskiewskim oddziale francuskiego Societe Generale SA’s. Jako minister gospodarki starał się balansować na bardzo niestabilnej linii między systemami przyjaznymi dla inwestycji i opresyjnym reżimem Putina. Wojna oczywiście zniweczyła jego wysiłki, a on sam ze współpracownikami znalazł się po złej, czyli rosyjskiej, stronie mocy.

— Wtedy było tak: Orieszkin i jego grupa technokratów robili wszystko, aby sektor bankowy był stabilny i za to czuli się odpowiedzialni. I tak zamierzali przetrwać — ocenia Jacob Nell, ekspert od rynku rosyjskiego i ekonomista w amerykańskim banku inwestycyjnym Morgan Stanley. Zna osobiście Orieszkina i organizował spotkania przedstawicieli banku z ówczesnym młodym ministrem. — Tyle, że taka polityka była jeszcze do obrony przed 24 lutego, ale już nie później — dodaje. W tej chwili Jacob Nell też jest doradcą, tyle że współpracuje z władzami USA i UE nad takim modelem sankcji, które dla rosyjskiej gospodarki będą najbardziej dotkliwe.

Z 40- letnim Orieszkinem, synem dwójki moskiewskich naukowców blisko współpracują wiceprezes Banku Rosji, 44-letni Aleksiej Zabotkin oraz 39-letni wiceminister finansów, Władimir Koliczew. Cała trójka skończyła najlepsze moskiewskie uczelnie, potem terminowała w zachodnich bankach na zmianę z rosyjskim bankiem inwestycyjnym VTB Capital. Wszystko do czasu, kiedy zdecydowali się na przejście na wysokie stanowiska państwowe.